Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

Sən çaldın
Cənubi Azərbaycanda Ərdəbil şəhəri tütək düzəldən sə­nət­karların yeri idi. Və oranın tütəyi bütün Azərbaycanda məş­hur idi. Buna görə də Azərbaycanın müxtəlif yerlərindən Ərdə­bilə səfərə gedən adama həmişə tütək almaq sifarişi edərdilər.

Günlərin bir günündə bir nəfər Ərdəbilə getmək fikrinə düşür, hər gələn buna tapşırıq verir ki, qayıdanda mənə də bir tütək gətirərsən. Bu da naçar qalıb onların sifarişini qəbul edər­di. Bunların içində bir nəfər var idi ki, o, düşüncəli bir adamdı. Əlində pulu o səfərə gedən adama verə-verə ondan xahiş edir ki, ona da bir tütək alsın. O adam ondan pulu alıb deyir:

─ Sən çaldın.
Zəminin daşlısını, arvadın saçlısını al
Seyidava Təbrizin yaxınlıqında olan bir böyük kəndin adıdır. Bu kənd Səhənd dağının ətəyində və Təbriz, Tehran yolunun kənarında olan bir abadanlıqdır.

Bu kənd görünür ki, keçən zamanlarda çox abad və çaylı-çinarlı bir yer olmuşdur. İndi də Azərbaycanda ağızlarda olan bu söz nişan verir ki, burada olan çəmənliklər ucsuz-bucaqsız imişlər. Bu kəndin kövşərində buğda, qarpız, yeral­ması, paxla, lobyə və başqa bu kimi taxıllar əkilir və kəndin yeri, torpağı elə bərəkətlidir ki, bir ədəd toxum əkilən arpadan yüz ədəd ələ gəlir.

Bildiyiniz kimi, keçən zamanlarda çay olan yerlərin qumlu və xırda daşlı torpaqında lobya, paxla və yeralması (kartof) çox yaxşı göyərir və bərəkətli olur. Üstəki qeyd olunan atalar sözü bir tərəfdən də xalqın coğrafiyayi baxışda yaşadığı yerin mövqeyiyyətini (daşlı və qumlu olan yer) gələn nəsilləri andırır. Və bir tərəfdən də türkdilli xalqların estetik əxlaqı da və ənənələri də bəyan olunur.

Belə bir atalar sözünün aydınlaşdırılması göstərir ki, bizim xalqın ağsaqqalları və dahiləri nə yersiz söz deyib və nə də atalar sözündə təkcə quru nəsihət verməyə qane olubdur. Bəlkə bir atalar sözündə xalqın ənənəsi, coğrafiyayi mövqeyiyyəti, iqtisadi yaşayışı və dünyabaxışı və sənətkarlığı aydınlaşdırılmışdır.

Haram var, hara gedim?
Təbriz şəhərində bir cavan oğlan vardı. Onun adı Mir­həbib idi. O, bekar vaxtlarını məhəllədə quşbazlıqla keçirərdi. Və o, əza məclislərində novxanlıq etmək bəhanəsilə öz pis işlərinə idamə verərdi. Demək olar ki, o, cavan ikən riyakar­lığın yolunu yaxşı tapmışdı.

Mirhəbib məhəllədə olan bağların birində hər vaxt bekar olan zaman quş uçurmaq üçün uzun ağaclar qırırdı. Onları ya özü işlədir və ya da bir pula satırdı. Bağbanlar hər dəfə bağa gedəndə görürlər ki, cavan-cavan ağaclar kəsilibdir. Bunlar təəccüb edirlər ki, bu düşmənçilik kimin tərəfindən bunlara olunur. Və bu sirri tapmaq üçün naçar olurlar, bağda keşikçi qoysunlar. Bir gün görürlər bu Mirhəbib novxan bağın divarından içəriyə aşıb başlayır əlindəki mışarla cavan-cavan ağacları kəsməyə. Bağban heç nə deməyib dözür. Bu neçə cavan ağacı kəsəndən sonra divardan atır küçəyə və götürüb aparır. Bağban bundan çox narahat olur. Və hər nə cür olursa-olsun çalışır xalqın arasında onu rüsvay etsin.

Bir gün əza məclisində oturmuşdu. Mirhəbib novxan növhəni oxuyur, xalqı ağlatmaqdan ötrü Zeynəbin nisgillə­rindən danışır. Və başlayır ki, Zeynəbəm, hara gedim, haram var, hara gedim?

Bu bağban məclisin ki aşağı hissəsində oturmuşdu, für­səti əldən verməyib uca səslə deyir:

─ Əyər çox bekarsan genə mışarı götür, get bizim bağa. Orada bu sirrin üstü açılır və bu yalançı novxançını xalq arasında elə rüsvay edir ki, o, məcbur olur Tehrana gedir ki, orada yenə öz riyakarlığını və xalqı aldatmağa idamə versin.

Dədəsi ölənə kəfənə gedib
Bir ailədə ata dünyadan gedir. Qohum-qardaş yığışıb hər şeydən əvvəl kişinin böyük oğlunu yollayırlar kəfən dalısınca. Ta ölü çox yerdə qalmasın. O ölənin oğlu gedir elə başı qarışır ki, hər şey yaddan çıxır. Aylar, illər keçir, günlərin bir günündə oğlanın dədəsinin ölməsi yadına düşüb, tez bir kəfən alıb üz qoyur evlərinə sarı. Gedir yetişir, dizinə vura-vura qapını döyür. Bu oğlanın ─ vay atam, vay dədəm ─ səsinə camaat tökülür ora. Camaat uyuxub bundan soruşurlar:

─ Ay balam, nə olub, niyə belə ağlayırsan?

Oğlan deyir:

─ Dədəm ölüb, kəfənin gətirmişəm.

Xalq bunun bu sözünü eşidib deyir:

─ Ay kişi, olmaya ağlını əldən vermisən, sənin atan yeddi il bundan əvvəl ölüb, indi sən kəfən gətirirsən?

İndi o zamandan bəri öz işlərinə fikir verməyən və ya xalqın tapşırıqına ürəkdən can yandırmayan adamlara belə deyirlər:

─ Dədəsinə kəfənə gedib, ya dədəsi ölənə kəfənə gedib.

Kərə-kərə, dayıya da kərə?
Bu kişi çox borclu düşür. Hər nə qədər istəyir ki, borc­larını versin, bir təhərlə verə bilmir. Bir gün öz-özünə deyir:

─ Ağıl ağıldan üstün olar. Gedim dayımın yanına görüm o, nə çarə qılar. Gedir dayısının yanına, öz halı-əhvalını ona danışır. Dayısı deyir:

─ Hər kəs gəlib səndən borcunu istəsə, deyinən mənə fürsət verin, qoyun alım, qoyunlar balalasın, böyüsün, onları sağım, onların südündən kərə tutum, verim sizə. Hər kəs səndən borcunu tələb etsə, özünü yorma, deyinən kərə. Bu oğlan evlərinə qayıdıb, tələbkarlar buna müraciət edən zaman dayısının dediyi sözləri təkrar etdi. Kişi o qədər kərə-kərə deyir ki, tələbkarlar yorulub ondan əl çəkirlər.

Günlərin bir günündə bu kişinin yenə də pula ehtiyacı olur. Gedir dayısından bir miqdar borc edir. Dayı bir ay, iki ay gözləyir, görür ki, bacısı oğlundan bir xəbər olmadı. Naçar qalıb gedir bacısı oğlunun yanına və ondan öz pulunu istəyir. Bacıoğlu özgələrə deyən sözü dayısına da deyir. Dayı çox əsəbi olub, deyir:

─ Kərə-kərə, dayıya da kərə?
Bir şəhərə girdin gördün

hamı kordur, sən də kor ol
Şəbüstərli Mirzə Əli Möcüz Azərbaycanın döyünən qəl­bi, açıq alnı və güclü qoludur. O, Sabir məktəbinin ən gör­kəmli xidmətkarı, mütəhəid bir şairdir. O, ömrü boyu ir­tica qüvvələrin əleyhinə yorulmaq bilmədən mübarizə aparıb və öz xalqının kəskin qılıncı kimi həmişə düşmənlərə zərbə en­dirirdi.

Günlərin bir günündə Möcüz gedir qonaq. Məclisdə hazır olan molla münasibətsiz olaraq toy-düyün əvəzinə xalqı ağlatmağa dəvət edir. Möcüz bu mollanın axmaqlıqından bərk narahat olur. Məclisdə Möcüzdən başqa hamı başlayırlar ağ­lamağa. Məclisdə olan mollaların biri ki Möcüzü yaxşı ta­nıyırdı və onu həmişə müftəxorlar əleyhinə kəskin mübarizə aparan bilirdi, çox narahat halda deyir:

─ Ay Mirzə Əli, sənin də gözündən bir yaş çıxsın.

Möcüz deyir:

─ Mən mətələm ki, bu müftəxor din xadimləri bu yazıq xalqın canından nə istəyir? Günü qara keçən xalqın ağlamağa yox, hər şeydən çox şənliyə və şadlığa ehtiyacı var. Bizim halımıza dünya xalqları ağlayır, siz də bir tərəfdən təkcə öz ciblərinizi doldurmaqdan ötrü xalqı həm yasda, həm toyda ağladırsız. Vəli, özünüzün gününüz nalayiq işlərlə və şadlıqla keçir. Ayə, bu qonaqlıq yasdırmı, ya şadlıqdır? Molla başlar sarsaq-sarsaq danışmağa və axırda ki görür mollanın haqq sözlərinin müqabilində bir sözü yoxdur, belə deyir:

─ Bir şəhərə getdin gördün hamı kordur, sən də kor ol.

Qonaqlıq qurtarır, əz-qəza molla ilə Möcüzün yolu bir olur. Bir az gələndən sonra qışın çilləsində bir arvad-uşaqa rast gəlirlər ki bunların əynində heç bir şey yoxdur. Şaxtadan, sazaqdan bunların bədənləri gömgöy olub. Lakin bu ümidə görə ki, yoldan keçənlərdən bir köməklik alsınlar, orda dayanırmışlar.

Möcüz bunları bu halda görüb çox pis hala düşür. Buna görə mollaların yalançılıqını və riyakarlıqını daha da xalqa göstərməkdən ötrü üzünü mollaya tutub deyir:

─ Bir şəhərdə ki, gördün hamı kordur, sən də kor ol. Əgər dediyin sözə inanırsansa, əbanı çıxart at bu yazıq insanların üstünə.

Molla utanmaz-utanmaz Möcüzün sözünü eşitməzliyə qoyub başını aşağı salıb o yerdən uzaqlaşır. Möcüz orada olan şərəfli və vicdanlı azərbaycanlıların köməkliyilə çılpaq arvadı və onun günahsız körpəsini qışın soyuqundan bir təhərlə qurtarır. Və əlindən gələn köməkliyi onlara əsirgəmir.

TAPMACALAR

Nar da var, nar da var,

Nardan şirin harda var.

Əl tutmaz, bıçaq kəsməz,

Ondan şirin harda var.

(yuxu)
Görüşü aslan kimi

Duruşu qaplan.

Yayılır həsir kimi

Sürünür əsir kimi.

(pişik)
Dağdan gəlir rəngbərəng

Başmaqları qırmızı,

Paltarları yeddi rəng.

Qarı nənənin işi.

(göy qurşağı)

Deyə bilməz sözünü,

Tez yandırar özünü.

(qorğa)
Cıqqıllı quyu

Kirək suyu.

(yumurtanın ağı və sarısı)
Canı qırmızı,

Başı göy.

(kök)

Bir quşum var, qanı yox,

Ağaca qonar yarpağı yox.

Ağzı olmayan bir qız

Qanadsız quşları yeyər.

(qar, qış, ağac, gün)

Tutu, tutu içində,

Tutu sandıq içində.

Babamın ağ yaylığı,

O da onun içində.

(şabalıd)
Bir sandığım var, mərəndi,

Nə qıfılı var, nə bəndi.

Elə açılır, elə yumulur,

Heç kəs bilməz o fəndi.

(yarpaq kələm)
Bir süfrəm var, yığılmaz,

Bir atım var, minilməz,

Bir qamçım var, çalınmaz.

(yol, əjdaha, ilan)
Sarı, sarı sandıqlar,

İçi dolu fındıqlar.

(balqabaq)
Məmməd Bağır bağında

Gül bitər budağında,

Yel vurar, yelləndirər

Sırğası qulağında.

(gilanar)

Bostanda var bir arvad

Paltar geyib qatbaqat.

(yarpaq kələm)
Uçan bir quş gərəkdir,

İşi tamam kələkdir.

Dəyirmana can verər,

Xərmənə də gərəkdir.

(yel)
Bir ipim var, bir quyum

Tək qatı quyuya çatmaz,

İki qat olanda çatar.

(ağız, əl)
Qanad vurur bir anda

Gəzər cümlə cahanda.

(fikir)
Yük üstə para fətir.

(ay)
Yer altında evləri

Nə incədir belləri.

(qarışqa)
Dördgözlü bir bulaq var,

Ağappaq suyu da var.

(inək əmcəyi)
Gəlirdim kənddən,

Səs gəldi bənddən,

Əsli poladdan,

Aslaması ətdən.

(tüfəng)
Mən gedirəm, o qalar.

(ayaq izi)
Bir quşum var, canı yox,

Qanadı var, qanı yox.

Uçur uzaq yerlərə

Elə çoxdur, canı yox.

(təyyarə)
Dağdan gəlir hənir-hənir

Əl-ayağı halqa-dəmir.

Vur başına otur gəmir.

(qoz)
Yatanda yumur yatar,

Ətin dərman tək satar.

Hər kəs istər tutsun,

Tikanı əlinə batar.

(kirpi)
Nə nəqqaşam, rəngim var,

Nə nəccaram, taxtam var.

Nə dəyirmançıyam, unum var.

(iydə)
Ustalar, a ustalar

Şəfa tapsın xəstələr.

Quşun adı de görüm,

Bağırsağın dəstələr.

(cəhrə)
O yan pərçim, bu yan pərçim,

İçində var göyərçin.

(göz)
Cam sındı, xanım qana boyandı.

(nar)
O yan leylək, bu yan leylək,

Bir qıçı üstə duran leylək.

(qapı)
Ağnəzər, qapları gəzər.

(dəstər)¹⁰
Qərənəzər, qapları gəzər.

(saç)
Çil tovux, çıldıran tovux,

Başını kəsərəm, qanı yox.

(fərş)
Gecə əhdim noxudi,

Günüz durdum yoxudu.

(ulduz)

Babamın bir donu var,

Qətdamax olmaz.

İçi dolu əşrəfinən,

Cütdəmax olmaz.

(göy, ulduz)
Dörd qardaşım var, dördü də bir boyda.

(bucaq)
Dörd qardaşdı, dördü də daş,

Atdı, dördü də düşdü bir gölə.

(inək əmcəyi)
Dağda qırpıldar,

Çayda şırpıldar.

Gəddə Süleyman,

Orada mehman.

(I-qazma, II-balıq,

III-xoruz, IV-köpək)
Yazıya çıxar, yelinnər,

İçəri gələr, qulunnar.

(başmax)
İki öküzüm var,

Sarı yatar,

Qərə gedər.

(tütün)¹¹
İki dənə yağam var, hər biri­nə bir dana ala öküz saldım.

(göz)
Yumurtadan kiçikdi, dəvədən böyükdü.

(göz)
Hilidim, hay hilidim, bir kili­dim var, qırx dili.

(üzüm)

Bir pəhləvan, beli bağlı guşə­də durub.

(süpürgə)
Evləri gəzər, özü lüt gəzər.

(iynə)
Xalım oyandı, cama dayandı.

Can sındı, qana boyandı.

(nar)
O nəmədi

Nə yerdədi, nə göydə,

Həlqə vurub bir yerdə?

(dam bacası)
Hansı peyğəmbərdir cəvan olanda səqqəli ağ olur, qocalanda qırmızı olur?

(uşqun)

BAYATILAR

Narınca bax, narınca,

Əl vurma saralınca.

Məndə ürək qalmadı,

Yar göylünü alınca.

Narınca bax, narınca,

Saxlaram saralınca.

Öləydim qurtulaydım,

Bu günlərə qalınca.

Mən aşiqəm narınca,

İstərəm saralınca.

Sonam sallandı gəldi,

Laçın onun yanınca.

Xal görmədim xalınca,

Xalından kam alınca.

Bilsəydim vəfan budur,

Düşməzdim dalınca.

Sular durulmayınca,

Aşiq yorulmayınca.

Yara deməm dərdimi,

Yar mənim olmayınca.

Bu dağlar uca-uca,

Yuxu gördüm bu gecə.

Göydə uçan durnalar,

Yarımın halı necə?

Qalanın başı uca,

İstəklim, halın necə?

Miskin göylüm şad olmaz,

Camalın görməyincə.

Su gəlir qalxa-qalxa,

Tökülür bizim arxa.

Gizlində yar sevmişəm

Anamdan qorxa-qorxa.

Al çuxa, qara çuxa,

Yaraşır yara çuxa.

Sənə yaman baxanın,

Gözünə yara çıxa.

Nəfəs varsan durunca,

Ürəkdə qan durunca.

Yorulub cana gəldim,

Qanmazı qandırınca.

Bu bağda bar olunca,

Heyvalar, nar olunca.

Dil açar dəli göylüm,

Sən mənə yar olunca.

Armud ağacı haça,

Budağında gül aça.

O yara qurban olum,

Dindirə, göylüm aça.

Armud ağacı haça,

Əlim dolaşdı saça.

Bir mərd oğlan istərəm,

Məni götürüb qaça.

Dağları en piyada,

Yola gintən piyada.

Gedərik haqqı tapaq,

Sən atlı, mən piyada.

Əziziyəm dəryada,

Gəmim qaldı dəryada.

Ağladım, göz yaşımdan,

Coşdu, daşdı dərya da.

Xəbər getmiş o yada,

O düşmənə, o yada.

Bivəfaya sirr vermə,

Gedər açar o, yada.

Aşığam can burada,

Ləl-məkan burada.

Mən yarı burda gördüm,

Qoy verim can burada.

Ördək burda, qaz burda,

Gəlin burda, qız burda.

Hara gedək sevgilim,

Bahar burda, yaz burda.

Mən aşıq ahuzarda,

Canım qəmdə, azarda.

O gündən ki qul oldum,

Satıldım hər bazarda.

Gözüm qaldı o qaşda,

O kirpikdə, o qaşda.

Məcnun tək dəli göylüm,

Gəzirdi dağda-daşda.

Mən aşığam yaz bağda,

Bülbül ötər yaz bağda.

Yara qonaq olaydım,

Qış otaqda, yaz bağda.

Eləmi Ərzuruma,

Yol gedir Ərzuruma.

Gedən getdi, ay canım,

Sən qaldın hər zuluma.

Eləmi dolu bağlar,

Dolu bağçalar, bağlar.

Dindirmə mən yetimi,

Gözlərim dolub ağlar.

Gəlişin yara bənzər,

Boyun şahbaza bənzər.

Gəlib qapıdan girsən,

Qış günüm yaza bənzər.

Ay gədiddən doğanda,

Soğan qabıq qoyanda.

Mən alnına yazıldım,

Sən anadan olanda.

Gül əkdim gül məkanda,

Yerin bil gül məkanda.

Sən güldün, mən də güldüm,

Mən handa, gülmək handa?

Əziziyəm, yarı yolda,

Kim gördü yarı yolda?

Xəyalun olmasaydı,

Qalırdım yarı yolda.

Ulduz kimi axanda,

Yandıranda, yaxanda.

Nə olur bir güləsən,

Mən üzünə baxanda.

Əziziyəm, yaz aranda,

Yay dağda, yaz aranda.

Bircə kəlmə sözüm var,

Yarınan öz aramda.

Əziziyəm, qız aranda,

Dan yeri qızaranda.

Qalsa da oğlan qalsın,

Qalmasın qız aranda.

Əziziyəm, gül alanda,

Saça sünbül alanda.

Yarım yadıma düşər,

Əlimə gül alanda.

Oturmuşdu dalanda,

Gül verib, gül alanda.

Məni də yadına sal,

Yara mehman qalanda.

Evləri Maralanda,

Heyvalar saralanda.

Məni də yadına sal,

Qoynuna yar alanda.

Dağda payız olanda,

Sarı sünbül solanda.

Yara elçi göndərim,

On beş yaşa dolanda.

Qolbağısı qolunda,

Gəzər bulaq yolunda.

Sən nə qədər gözəlsən,

Mələk varmı soyunda?

Qələnin bucağında,

Od yanar ocağında.

Qoy məni öldürsünlər,

Yarımın qucağında.

Gecənin ocağında,
Şam yanır bucağında.

Allah muradın versin,

Mərd oğlan qucağında.
Əziziyəm, dağda qara,

Qaranın özü qara.

Gedirəm yar yanına,

Əli boş, üzü qara.

Eyləmi bağrı qara,

Bir quş var, bağrı qara.

Lalə kimi gül olmaz,

Onun da bağrı qara.

Dağların başı qara,

Dibinin daşı qara.

Burda bir qız görmüşəm,

Gözü şux, qaşı qara.

Bulud yendi dağlara,

Xəzan gəldi bağlara.

Fələkin gərdişindən,

Ömür-gün keçir qara.

Mən aşıq işıqlara,

Zülfü dolaşıqlara.

Əlimə bir saz allam,

Qoşullam aşıqlara.

Biz hara, bura hara,

Bizi saldılar tora.

Bizi tora salanı,

İmansız getsin gora.

Qohum hara, yad hara,

Bel bağlama əğyara.

Qonşun həyasız çıxsa,

Tez köç, canın qurtara.

Yar gəldi bu diyara,

Göylümə etdi çara.

Bir gözəl qız sevmişəm,

Özü ağ, gözü qara.

Əzizim yar yara,

Qara bağrım yar yara.

Ürək sınar, qan sızlar,

Naz eləsə, yar yara.

Əziziyəm, dil yara,

Dodaq yara, dil yara.

Oturaydım üz-üzə,

Yetirəydim dil yara.

Dilimin üstü yara,

Altı qan, üstü yara.

Dilim, səni kəsərəm,

Nə dedin, küsdü, yara?

Əzizim, dəğdi yara,

Su gəldi, dəğdi yara.

Lal olsun mənim dilim,

Nə dedim dəğdi yara?

Əzizim, canı yara,

Qıyaram canı yara.

Tutum, qoyum qəfəsə,

Göndərim canı yara.

Əziziyəm, Salmasa,

Xoydan gedər Salmasa.

Bəndə bəndəyə neylər,

Tarı gözdən salmasa?

Gedərəm gedən olsa,

Yolu örgədən olsa.

Yara namə yazmışam,

Yanına gedən olsa.

Su gəlir daşa-daşa,

Dağlardan aşa-aşa.

Ərzi-salam gətirir,

Bütün qohum-qardaşa.

Qərənfil əkdim daşa,

Bitmədi, qaldı qışa.

Həvəs etdim, yar sevdim,

Əməgim getdi boşa.

Təbriz üstü Marağa,

Zülfün gəlmir darağa.

Axtarıram yarımı,

Yox taqətim fərağa.

Gəl gedək daş bulağa,

Suyu sərxoş bulağa.

İkimiz həmdərd olaq,

Tökək qan-yaş bulağa.

Əziziəm alma qala,

Boşqaba alma qala.

Mən səni gizlin sevdim,

Saldılar qalmaqala.

Ocağa odun qala,

Od gətir, odun qala.

Qorxuram düşəm öləm,

Canımda odun qala.

Dağlara əkdim lala,

Ələ aldım piyala.

Heç görünüb dünyada,

Zülm evi abad qala?

Ay dönübdü hilala,

Haram düşməz halala.

Namərdin bağçasında,

Nə gül bitsin, nə lala.

Xəncəri şişlə yolla,

Üstün gümüşlə yolla.

Mənə beş alma göndər,

Birini dişlə yolla.

Qapı dögən kim ola,

Aç gəlsin hər kim ola.

Göydən gələn bu dərdə,

Bəlkə bir həkim ola.

Yarı göndərdim yola,

Gözləri dola, dola.

Xudam, bir bulud göndər,

Yarıma kölgə sala.

Mən aşıq gül əndama,

Çıxıbdır gələn dama.

Olam bir ipək köynək,

Yaraşam gül əndama.

Dağlar başı dolama,

Bəglər gedir salama.

Yar özü bostançıdır,

Məndən istər şamama.

Gəl məni bəndə atma,

Xoydan Mərəndə atma.

Hamı üz döndəribdir,

Rəhm eylə, sən də atma.

Anama bax anama,

Anam baxmır yarama.

Özüm mərhəm qayırdım,

Özüm qoydum yarama.

Tüfəngim dolu saçma,

İstəklim, məndən qaçma.

Mənim yaram dərindi,

Bir yara da sən açma!

Saatı tərsə taxma,

Dönüb dalıya baxma.

Özün gör, özün bəgən,

Ellər sözünə baxma!

Mən aşıq, istər alma,

Yar məndən istər alma.

Can verdim alma aldım,

İstər al, istər alma.

Əziziyəm, ağ alma,

Bağban bəslər ağ alma.

Yaram, gəl sən sızlama,

Sağalmırsan, sağalma.

Ağ alma, qızıl alma,

Taxçaya düzül, alma.

Bilsəydim yar göndərib,

Saxlardım yüz il, alma.

Gör nə gəldi başıma,

Ağı qatdı aşıma.

Ömrümün bu çağında,

Külü tökdü başıma.

Fələk vurdu başıma,

Qan axıtdı qaşıma.

Yarı dost, yarı düşmən,

Yığıldılar başıma.

Mən aşıq, günbatana,

Ay gedir günbatana.

Gözləyirəm yolunu,

Dolan gəl günbatana.

Əziziyəm, mərd ana,

Sözün de mərdana.

Qorxağa oğul deməz,

Qoçaq ata, mərd ana.

Əziziyəm, Dürdana,

Sədəf dana, dürr dana.

Dünyada gözəl çoxdu,

Mən sevdigim bir dana.

Üç bacı idik, bir ana,

Gəzirdik yana-yana.

Fələk vurdu, dağıtdı,

Hərə düşdü bir yana.

Günləri bir-bir sana,

Qoy verim, bir sər sana.

Bir elm, bir də sənət,

Xəzinədir insana.

Günləri bir-bir sana,

Od düşüb şirin cana.

Danışırıq baxışla,

Dil qalır yana-yana.

Arif odu söz qana,

Söz anlaya, söz qana.

Yüz min tülkü yığılsa,

Neyləyər bir aslana?

Arif odu söz qana,

Söz anlaya, söz qana.

Sənə süd verən ana,

Olsun mənə qaynana.

Əzizim Məməqana,

Təbrizdən Məməqana.

Başım kəs sinən üstə,

Qoy batsın məmə qana.

İlana bax, ilana,

Qaya deyibən dolana.

Mən bir badam içiyəm,

Qadir qismət qılana.

Ay zamana-zamana,

Oxu qoydun kamana.

Eşşəklər arpa yeyir,

At həsrətdir samana.

Pis keçəndə zamana,

Baxmaz yaxçı-yamana.

Aclıq əgir yoxsulu,

Qəddi dönər kamana.

Mən aşıq, bir canana,

Bir cana, bir canana.

Hər yetənə can vermə,

Canı ver bir canana.

Əziziyəm, nərdivana

Bir-bir çıx nərdivana.

Zər qədrin zərgər bilər,

Nə bilir hər divana?

Ay düşdü nərdivana,

Məni etdin divana.

Heç ürəgün yanmadı,

Mənim kimi cavana?

İşim düşdü divana,

Axırı gəldim cana.

Heç zaman bel bağlama,

Bir nadana, bir xana.

Aşıq gedər hər yana,

Sözün deyər mərdana.

İgidə ürək verər,

Bərk ayaqda mərd ana.

Təbriz üstü Miyana,

Gül sünbülə dayana.

Oxu, bülbülüm, oxu,

Bəlkə yarım oyana.

Gözlərin qarasına,

Xal qoyum arasına.

Yar baxışı dərmandır,

Aşığın yarasına.

Mən aşıq, oxu sına,

Al yayı, oxu sına.

Mən bura gəlməzdim,

Gəldim gül qoxusuna.

Çıxdım dağlar başına,

Yazı yazdım daşına.

Gələn-gedən oxusun,

Nələr gəldi başıma!

Çıxdım çinar başına,

Baxdım evlər tuşuna.

Bir nişanlı qız gördüm,

Oxşur cənnət quşuna.

Bu dağların başına,

Bülbül qonub daşına.

Mahir ovçu düz vurar,

Oxu atmaz boşuna.

Mən aşığam Nəvaya,

Bir qulaq as Nəvaya.

Nə namərd yoldaş ol,

Nə aha düş, nə vaya.

Bahasız daşdı dünya,

Çürük ağaşdı dünya.

Kimə deyim dərdimi,

Bütün qan-yaşdı dünya.

Avçı bərədə durub,

Torun bərədə qurub.

Yardan neçə yaram var,

Hər birin bir xal vurub.

Bulud dağdan oğranıb,

Para-para doğranıb.

Qoca kötük üstündə,

Çoxlu budaq doğranıb.

Əziziyəm yaxşı at,

Nişan götür, yaxşı at.

İgidi cavan saxlar,

Yaxşı arvad, yaxşı at.

Mən aşığam xarabat,

Abad olmaz xarabat.

İgidi başdan eylər,

Yaman yoldaş, xarab at.

Sərraf kimi sözü seç,

Pisə məhəl qoyma heç.

Sayana hörmət elə,

Saymayanı sayma heç.

Narıncı saymadın heç,

Boşqaba qoymadın heç.

Sən məndən doydun getdin,

Mən səndən doymadım heç!

Göydən gedən quşa bax!

Qanadı sınmışa bax!

Hər yerdə yaz açıldı,

Bizdə qalan qışa bax!

Əlimdə yayıma bax,

Gül üzlü ayıma bax!

Çəkdigim zəhmətimə,

Aldığım payıma bax.

Bağa bax, bostana bax,

Dilə bax, dastana bax!

Baxışı ilə od vuran,

Gözləri məstana bax!

Gecənin ayına bax,

Ulduzun sayına bax!

Yar yolunda can qoydum,

Verdigi payına bax!

Kababçıyam, şişim yox,

Qocalmışam, dişim yox.

Bu dünyada kef çəkim,

O dünyaynan işim yox!

Canım yox, cananım yox,

Sözümü qananım yox.

Dərdimi eşidən çox,

Bir candan yananım yox.

Qəribəm, vətənim yox,

Bu yoldan ötənim yox.

Düşdüm dərin dəryaya,

Əlimdən tutanım yox.

Ağlaram, gülənim yox,

Göz yaşım silənim yox.

Mən gedərki olmuşam,

“Gəl getmə” deyənim yox.

Yaxamın ilməsi yox,

Qırılıb, döyməsi yox.

Məni qoyub gedəli,

Üzümün gülməsi yox.

Bir at mindim, başı yox,

Bir çay keçdim, daşı yox.

Burda bir qərib ölüb,

Qohumu-qardaşı yox.

Çağırdım xuda mədəd,

Gözüm yuxuda mədəd.

Qara yer ağzın açmış,

Qorxuram o da mədəd.

Göydə dolanan bulud,

Rəngi qaralan bulud.

Mən eldən ayrı düşdüm,

Sən də aralan, bulud.

Getsən qiyamət qopar,

Getmə, məni də apar!

Aparmasan göz yaşın,

Axtarar məni tapar.

Əgnində sarı paltar,

Gördükcə dərdi artar.

Ucaboylu nazlı yar,

Gəl məni dərddən qopar!

Əlində bayda tutar,

Baydanı çayda tutar.

Yığılar qohum-qardaş,

Hərə bir qayda tutar.

Əzizim, müşkül açar,

Bir budaq üç gül açar.

Yapış qolsuz Abbasdan,

O, yaxşı müşkül açar.

Qızılgül üç gül açar,

Üç yarpaq, üç gül açar.

Çağırsan Əbülfəzi,

O, yaxşı müşkül açar.

Əlində var bol açar,

Qıfıl açıldı naçar.

İgit ağzını açmaz,

Bərk ayaqda qol açar.

Qıfıla saldım açar,

Qıfıl açıldı naçar.

İgit sirr saxlamasa,

El ondan uzaq qaçar.

Dağdan gələr, sel axar,

Yar gül dərər, gül taxar.

İgit üz-üzə gəlsə,

Bir-birinə dik baxar.

Qapım qapına baxar,

Arasından su axar.

Mən o yara neylədim,

Məni yandırar yaxar.

O tay bu taya baxar,

Arasından çay axar.

Kor olsun mənim gözüm,

Sənsiz dünyaya baxar.

Qapı qapıya baxar,

Arasından su axar.

Sən tək nazlı dilbərin,

Hamı dalınca baxar.

Dağ başına qondu sar,

Əkdim ağac, verdi bar.

Sirrini dosta demə,

Dostunun da dostu var.

Dağ başından yar aşar,

Yar dolanar, yar aşar.

İşvə, qəmzə, bir də naz,

Bircə sənə yaraşar.

Ay ordan tək-tək doğar,

Gün burdan tək-tək doğar.

Sənin kimi oğlanı,

Analar tək-tək doğar.

Bu dağların üstü qar,

Mən nə dedim, küsdü yar.

Sənlə mənim aramda,

Soyuq yellər əsdi, yar.

Dağ başına düşdü qar,

Qondu tərlan, uşdu sar.

Ürək ki var, şüşədi,

Sındırsalar, kim yamar?

Uca dağa yağdı qar,

Amandı pərvərdigar!

Bir yandan el tənəsi,

Bir yandan ayrıldı yar.

Əzizim, daşa calar,

Su özün daşa calar.

Yemə namərd çörəgin

Qayıdar başa calar.

Mən aşıq, yüz yaralar,

Bir xəncər yüz yaralar.

Dost məni belə görsə,

Zülf yolar, üz yaralar.

Göllərdə var bağalar,

Ürəkdə dağdağalar.

Yarın vurduğu yara,

Məhşər günü sağalar.

Əzizim, yolda qalar,

Bilərzik qolda qalar.

Getsəm yarımın gözü,

Ölüncə yolda qalar.

Əziziyəm, sac qalar,

Ocaq sönər, sac qalar.

Acın qarnı doysa da,

Gözü doymaz, ac qalar.

Əzizim, adı qalar,

Meyvənin dadı qalar.

İgit özü getsə də,

Yurdunda adı qalar.

Qalalar, ay qalalar,

Laçın orda yuvalar.

Ana baladan olmaz,

Bəlkə zorla alalar.

Göydə qara buludlar,

Para-para buludlar.

Mənim ərzi halımı,

Apar yara, buludlar.

Ağ almanı soyarlar,

Ağ boşqaba qoyarlar.

Çağrılmamış qonağı,

Qaş-gözünən qovarlar.

Əzizim, ağlamazlar,

Gülərlər, ağlamazlar.

Qəriblikdə ölənin,

Gözlərin bağlamazlar.

Ürəkdə yara sızlar,

Dərd sızlar, yara sızlar.

Yaralının dərdini,

Nə bilir yarasızlar.

Qardaşlar, ay qardaşlar,

Yağış yağar, qar başlar.

Ölsə bacılar ölsün,

Heç ölməsin qardaşlar.

Əzizim, yaman qaşlar,

Vermədi aman qaşlar.

Səf çəksin kirpiklərə,

Kölgədir kaman qaşlar.

Əzizim, nə bağışlar,

Dost dostuna nə bağışlar?

Başım cəllad əlində,

Nə kəsər, nə bağışlar.

Araz aşanda ağlar,

Kür qovuşanda ağlar.

Balalar anasından,

Ayrı düşəndə ağlar.

Mən aşıq, yüz gün ağlar,

Qaş-gözü süzgün ağlar.

Yarı əlindən gedən,

Bir gülsə, yüz gün ağlar.

Mən aşıq, yazı ağlar,

Kağızda yazı ağlar.

Aşıq qəmdən oxuyar,

Sinədə sazı ağlar.

Gül açıb ara bağlar,

Bəzənib bara bağlar.

Aşıq yüz söz qoşsa da,

Axırın yara bağlar.

Əzizim, belə bağlar,

Kəmərin belə bağlar.

Gül açıb, bülbül ötür,

Var olsun belə bağlar.

Əzizim, sarı bağlar,

Durnalar sarı bağlar.

Gözlərim gözlərini,

Yadına salıb ağlar.

Əzizim, yanı bağlar,

Təbrizin yanı bağlar.

Sən yadıma düşəndə,

Ürəgim yanıb ağlar.

Bu dağlar, ala dağlar,

Bülbüllər yuva bağlar.

Maral yarın itirib,

Gah çağırar, gah ağlar.

Mən aşıq, yastı dağlar,

Qar gəldi basdı dağlar.

Üç ay toy bayram olur,

Doqquz ay yasdı dağlar.

A dağlar, daşdı dağlar,

Səndən kim aşdı dağlar?

Gözlərim yuxu tutdu,

Tərlanım qaşdı dağlar.

Sıra-sıra qazanlar,

Qara yazı yazanlar.

Xoş günə həsrət qalsın,

Aramızı pozanlar.

Su gələr, göl dolar,

Şaxta vurar, gül solar.

Mərd igidin balası,

Özü kimi mərd olar.

Əziziyəm, hər aylar,

Hər həftələr, hər aylar.

Dəryada bir gül bitib,

Susuzundan haraylar.

Dəgirman sağ dolanar,

Şam yanar, yağ dolanar.

Ovçu bir maral üçün,

Gündə yüz dağ dolanar.

Uzaqda çırağ yanar,

Çırağ nə iraq yanar.

Yar mənə şərbət verdi,

İçdikcə dodaq yanar.

Dağlar yaşıl boyanar,

Kim yatar, kim oyanar?

Gözüm sənə sataşsa,

Qəlbim birdən dayanar.

Alagözdə qara var,

Cigərimdə yara var.

Nə öldüm, nə qurtuldum,

Nə dərdimə çara var.

Ürəgimdə yara var,

Damar-damar qara var.

Getdim təbib yanına,

Dedi: “Durma, yara var!”

Ərzincanda bir quş var,

Qanadında gümüş var.

Getdi, yarım gəlmədi,

Bəlkə bunda bir iş var.

Ayağında dar şalvar,

Dərdim var xalvar-xalvar.

Gedirsən yar yanna,

Mənim dilimcə yalvar.

Bağlarında üzüm var,

Getmə, dayan, sözüm var.

Gözlərindən qorxuram,

Qaşlarında gözüm var.

Ağac üstə üzüm var,

Ana sənə sözüm var.

Qonşudakı qızların,

İkisində gözüm var.

Bir quşam, qanadım var,

El-obada adım var.

Əlini üzmə məndən,

Qohumdan çox yadım var.

Dumanlı dağlarım var,

Bar verməz bağlarım var.

Gedirsən tez qayıt gəl,

Dalınca ağlarım var.

Pambığım var, bezim var,

Dayan, sənə sözüm var.

Qaşı-gözü bir yana,

Yanağında gözüm var.

Əlində qəfəsim var,

Saxlaram, həvəsim var.

Elə səni deyərəm,

Nə qədər nəfəsim var.

Qızıl üzük məndə var,

Mənim meylim səndə var.

Bunu xudam yazıbdı,

Mənim əlimdə nə var?

O qara üzdə nə var,

Yad deyən sözdə nə var?

Gözəl görmək savabdı,

Qoy baxım, gözdə nə var?

Avçı əlində yay var,

Qismətində bir pay var.

Dərd çəkmə dəli göylüm,

Hələ çox gün, çox ay var.

Mən aşıq, söz yeri var,

Üzündə göz yeri var.

Məclisdə yerin tanı,

Hər kəsin öz yeri var.

Dağda duman yeri var,

Qaşda kaman yeri var.

Bir cüt nar itirmişəm,

Səndə güman yeri var.

Aşıq gəlir, sazı var,

Qəmzəsi var, nazı var.

Hər payızın bir qışı,

Hər qışın bir yazı var.

Fələkin bir günü var,

Köksündə dügünü var.

Sən bu günə şükr elə,

Bundan betər günü var.

Baxçamızda quyu var,

Sərin-sərin suyu var.

Bir dənə yar sevmişəm,

Gözəl halı-xuyu var.

Pəncərədən baxdı yar,

Baxdım gördüm yoxdu yar.

Nə ürəkdə tab qaldı,

Nə ayaqda ixtiyar.

Ağ buxağın xaldı, yar,

Dil-dodağın baldı, yar.

Səndəki bu gözəllik,

Dünyaya səs saldı, yar.

Gedirsən hara dilbər,

Qaş-gözü qara dilbər.

Rəhmin gəlsin gəl elə,

Dərdimə çara dilbər!

Dərd aşar, başdan keçər,

Kiprikdən, qaşdan keçər.

Doğru söz, doğru kəlam,

Dəmirdən, daşdan keçər.

Dövran çox qarışıqdır,

Yad gəlib, barışıqdır.

Ayıq-sayıq dolanmaq,

İgidə yaraşıqdır.

Dağlar, mənə qar göndər,

Bağlarından bar göndər.

Ya dərdimə şərik ol,

Ya dərmanın var, göndər.

Mən aşığam, yaz göndər,

Payız göndər, yaz göndər.

Kağız ələ düşməsə,

Yarpağ üstə yaz göndər.

Başında şalın nədir?

Fikrin, xəyalın nədir?

Burdan gəlib keçirsən,

Demirsən halın nədir?

Qəlbim sənin evindir,

Gəl qəlbimi sevindir.

Səndən çoxlu yaram var,

Hər biri bir telindir.

Gün dolanar, ay gedər,

Bulud taybatay gedər.

Gözün yumub ox atma,

Əldən çıxar, yay gedər.

Əzizim, duru gedər,

Su gəlib duru gedər.

Yar yoluna baxmaqdan,

Gözümün nuru gedər.

İgidin bir atıdır,

Bir də təmiz zatıdır.

Koroğluda qoçaqlıq,

Onun ehtiyatıdır.

Dost dostla tən yaxşıdır,

Olmasa gen yaxşıdır.

Dosta ki sirr qalmasa,

Ondan düşmən yaxşıdır.

Mən aşıq dodaq titrər,

Yel əsər, dodaq titrər.

Gözüm yarı görəndə,

Diz əsər, dodaq titrər.

Su axar lilləndirir,

Bağçanı gülləndirir.

Dərdliyə söz deməyin,

Dərd onu dilləndirir.

Əzizim, dalda gəzər,

Bülbüllər dalda gəzər.

Mərdlər qabaqda durar,

Namərdlər dalda gəzər.

Dağlarda maral gəzər,

Tellərin darar gəzər.

Qiyamət o gün qopar,

Yar yardan kənar gəzər.

Kəhlik daşda nə gəzər,

Qələm qaşda nə gəzər?

Səntək yarı olanın,

Əqli başda nə gəzər?

Yerişin qaza bənzər,

Boyun şahbaza bənzər.

Bircə yol üzün görsəm,

Qış günüm yaza bənzər.

Tufan gələr, dağ əsər,

Yel vuranda bağ əsər.

Yar yadıma düşəndə,

Ürəgim zağ-zağ əsər.

Əzizim, bir-bir düşər,

Ox yaydan bir-bir düşər.

Cəfa çəkdigim günlər,

Yadıma bir-bir düşər.

Dağlara dolu düşər,

Qar düşər, dolu düşər.

Qəbrimi yol üstə qaz,

Anamın yolu düşər.

Əzizim, sulu gözlər,

Səndəki dolu gözlər.

Aşıq hicran çölündə,

Oturub yolu gözlər.

Əzizim, dolu gözlər,

Dağ başın dolu gözlər.

Mənim evimi yıxdı,

Səndəki dolu gözlər.

Əzizim, qanad işlər,

Quş uçar, qanad işlər.

Əgil onun üzündən,

Batsınlar qana dişlər.

Düzülüb sana dişlər,

Batıbdır qana dişlər.

Elə bil mirvaridi,

Durub yan-yana dişlər.

Ələklər, ay ələklər,

Çirmənib ağ biləklər.

Dostlara xəbər olsun,

Hasil oldu diləklər.

Dağlardan səda gələr,

Zülm olan dada gələr.

Gəlsin mənim canıma,

Sənə hər qada gələr.

Sürülər mələr gələr,

Dağları enər gələr.

Namərdə tuş olanın,

Başına nələr gələr?

Su çıxar, başdan gələr,

Dolanar, daşdan gələr.

Yar yarını istəsə,

Durar, o başdan gələr.

Əziziyəm, gül əllər,

Ağ biləklər, gül əllər.

Dəryaca əqlin olsa,

Yoxsul olsan, güləllər.

Mən aşiq, qara tellər,

Ağ üzdə qara tellər.

Namərdə sirdaş olsan,

Qəlbini qarət eylər.

Kəməndin atan tellər,

Aşiqin satan tellər.

Əl vurma, çalar səni,

Qıvrılıb yatan tellər.

Əlif üstündə mimlər,

Bülbül qəfəsdə inlər.

Mənim qəlbimdə sənsən,

Sənin qəlbində kimlər?

Gecələr, il gecələr,

Dərdimi bil, gecələr.

Mən burada qan ağlaram,

Sən orada gül, gecələr.

Qaşın kim ala bilər,

Gözün kim ala bilər.

Səni mənim əlimdən,

Görüm kim ala bilər?

Gülab kim səpə bilər,

Göyül kim yapa bilər.

Gizlənsəm yar qoynunda,

Məni kim tapa bilər?

Qızılı sərraf bilər,

Yaranı cərrah bilər,

Mən sənə vurulmuşam,

Bunu bir Allah bilər.

Aşıq hər sözü bilər,

Əğrini, düzü bilər.

Dərdimi yara deyin,

Dərmanın özü bilər.

Dama çıxar, əl eylər,

Qaşları gəl-gəl eylər.

Bir can bir canı sevsə,

Dağdan, daşdan yol eylər.

Mən aşıq, ahım dilər,

Göz yaşım ahım dilər.

Yar ilə keçən günlər,

Olaydı ah, indilər.

Adam solsa əgilər,

Yaşa dolsa əgilər.

Haqq sözün qabağında,

Dağ da olsa əgilər.

Əzizim, sərin eylər,

Meh gələr, sərin eylər.

İki dostun arasın,

Bir namərd sərin eylər.

Çırağ çırağı neylər,

Bağçalar bağı neylər?

Çırağ ki haqqdan yana,

Piltəni, yağı neylər?

Qara at nalı neylər?

Qara qaş xalı neylər?

Vəfalı yarı olan,

Dövləti-malı neylər?

Bu dağlar ahu neylər?

İgit pənahı neylər?

Ümidini gəl üzmə,

Görək ilahi neylər?

Əzizim, o güneylər,

O quzeylər, o güneylər.

Yar yara qovuşanda,

Bayramın o gün eylər.

Əziziyəm, düz otur,

Yerin tanı, düz otur.

Dilüvü pəhriz saxla,

Hər məclisdə yüz otur.

Axşamın arasın gör,

Xəncərin yarasın gör.

Mən sənə yar olmaram,

Get başın çarasın gör.

Yetiməm, atam yoxdur,

Qəribəm, butam yoxdur.

Düşdüm qəm dəryasına,

Qolumdan tutan yoxdur.

Gedən getmə, dayan, dur,

Halım sənə əyandur.

Gəlişinə mən qurban,

Gedişin nə yamandur.

Əldə əsa yaxşı dur,

Yaxşı otur, yaxşı dur.

Yaxşı yurdda pis övlad,

Heç qalmasa yaxşıdur.

Ovçuda aman olur,

Əlində kaman olur.

Ox atma yar qəlbinə,

Ox dəgsə yaman olur.

Karvan yola düzülür,

Xumar gözlər süzülür.

Necə mən ağlamayım,

Əlim səndən üzülür.

Burdan Təbriz görünür,

Təpəsi düz görünür.

Qız güzgünü neyləsin,

Üzündə üz görünür.

Bağçada yaşıl xiyar,

Boyum boyuva uyar.

Mən səni gizlin sevdim,

Bilmədim aləm duyar.

Apar məni bəndə vur,

Zülfündən kəməndə vur.

Əlli yerdən yaram var,

Əsirgəmə sən də vur.

Əziziyəm, mində bir,

Al atını min də bir.

Vəfalı dost tapılmaz,

Tapılsa da mində bir.

Bağban, mənə bar gətir,

Əsirgəmə, var, gətir.

Əl dəyməmiş ağacdan,

Dərilməmiş nar gətir.

Şərbətə fincan gətir,

Laləyə mərcan gətir.

Görüşümə gələndə,

Cismimə bir can gətir.

Dağların başı qardır,

Qəmli ürəgim dardır.

Dərdsiz adam görmədim,

Hər kəsin dərdi vardır.

Piyaləni bir gəzdir,

Bir iç gülüm, bir gəzdir.

Sənə yalan söyləsəm,

Gözlərimə mil gəzdir.

Samavarı alışdır,

Maşa gətir, qarışdır.

Yarım məndən küsübdü,

Onu mənlə barışdır.

Zülfün ucu ilandır,

Sal boynuma dolandır.

Sevir isən candan sev,

Dildə sevmək yalandır.

Dam üstə bala təndir,

Od gətir, onu yandır.

Mən bir bala göyərçin,

Al qoynuna dolandır.

Yel əsəndə gül incir.

Bülbül incir, gül incir.

Yad bağban bağa girsə,

Yarpaq düşər, gül incir.

Əzizim, mənə yazdır,

Kağızın mənə yazdır.

Dostlardan xeyir xəbər,

Alginən, mənə yazdır!

Şam yanır, yağda ərir,

Qar yağır, bağda ərir.

Mən düşən dərdə düşsə,

Mum olur, dağ da ərir.

Əzizim, hara ağrır,

Sızıldar, yaram ağrır.

Təbib olub soruşsan,

Deyərəm, haram ağrır.

Soyuq isti çağırır,

Duman tüstü çağırır.

Baş yasdıqda, göz yolda,

Dilim dostu çağırır.

Çayda qumlar qaynaşır,

Suda balıq oynaşır.

Küçədən səsin gələcək,

Evdə dilim dolaşır.

Hay salıram oyanmır,

Dərdə, qəmə boyanmır.

Eşq oduna düşmüşük,

Mən yanıram, o yanmır.

Araz, Araz, xan Araz,

Dəryaya axan Araz.

Sevgilim gəmidədir,

Gəl eyləmə qan, Araz!

Gün doğmasa Ay batmaz,

Vəfalı yar yar atmaz.

Əhd ilqarı düz olan,

Özünü pula satmaz.

Dağlarda yağış durmaz,

Qar yağar, yağış durmaz.

Gözəldə nə qaydadır,

Zülfünü yığışdırmaz.

Dərd əlindən can durmaz,

Yaram çoxdur, qan durmaz.

Məni elə yandırdın,

Od elə yandırmaz!

Dağlarda naşı durmaz,

Sel gələr, daşı durmaz.

Gözlərim gözlərinə.

Baxmasa yaşı durmaz!

Əzizim, oda salmaz,

O Xoydu, o da Səlmas.

Səməndər də mənimtək,

Özünü oda salmaz!

Mən aşıq, kəsad olmaz,

Mərd əli kəsad olmaz.

Yüz namərdin çörəyin,

Doğrasan kasa dolmaz.

Yaz günündə qar olmaz,

Söyüd qalxar, bar olmaz.

İki dilli gözəldə,

Əhdə etibar olmaz.

Qışda güllər açılmaz,

Tikan gülə saçılmaz.

Düşmən istəsən çox var,

Dost axtarsan tapılmaz.

Əzizim, ay utanmaz,

Gün çıxar, Ay utanmaz.

Pisin pis əməllərin,

Üzünə say, utanmaz.

Əzizim, baxar doymaz,

Yandırar, yaxar doymaz.

Baxdıqca gözlərimdən

Qanlı yaş axar doymaz.

Əziziyəm, səndə naz,

Səndə naz, məndə niyaz.

Aşıqlar dəftərinin,

Axırında məni yaz!

Əziziyəm, gülə naz.

Bülbül eylər gülə naz.

Bu dünya qəmxanadır,

Ağlayan çox, gülən az.

Əziziyəm, belə yaz,

Qələm götür, belə yaz.

Nakam göylüm şad olmaz,

Yüz il gəlsə belə yaz.

İl dolandı, gəldi yaz,

Bülbül eylər gülə naz.

Əqlim başımdan aldı,

Burdan keçən sərvinaz.

Əzizim, qaranı yaz,

Ağ üstə qaranı yaz.

Dəftərinin başında,

Mən bəxti qaranı yaz.

Bu sazı alan gəlməz,

Oxuyub çalan gəlməz.

İgidi öldürsələr,

Dilinə yalan gəlməz.

Qəribin səsi gəlməz,

Gülsə nəfəsi gəlməz.

Baş qoyar yasdıq üstə,

Gözlər, kimsəsi gəlməz.

Bu gələn özün bilməz,

Danışsa sözün bilməz.

Hər gəlib su dolduran,

Çeşmənin gözün bilməz.

O şəhla göz, xumar göz,

Yar əğyara yumar göz.

Bir qəlbim, var vermişəm,

Məndən can da umar göz.

Dağlar, siz nə dağlarsız,

Qardan kəmər bağlarsız.

Gül sizdə, bülbül sizdə,

Daha niyə ağlarsız?

Bir Ay çıxdı kənarsız,

Niyə məni qınarsız?

Açıb desəm dərdimi,

Od tutarsız, yanarsız!

Ağacda alma yalqız,

Sallanıb qalma yalqız.

Kağız yazıb göndərdim,

Qürbətdə qalma yalqız.

Əziziyəm, sarı qız,

Sarı köynək, sarı qız.

Aç başından örtügü,

Cənazəmi sarı, qız!

Xoş gəldün qonağımız,

Sənə qurban canımız.

Uzaq yoldan gəlibsən,

Hanı ərməğanınız?

Qardaş, qardaş, xan qardaş,

Qıyqacı baxan qardaş.

Canım sənə sadağa,

Sən itirmə, qan qardaş.

Gətir sazını, qardaş,

Pozma yazını, qardaş.

Böyü qoçaq, igid ol,

Çəkim nazını, qardaş!

Yol uzunu çınqıl, daş,

Ördəkləri yaşılbaş.

Mən bir gözəl istərəm,

Alagözlü, çatmaqaş.

Əziziyəm, sözü xoş,

Kamalı xoş, özü xoş.

Aldı gözüm şövqünü,

Xumar baxan gözü xoş.

Qar yağdı qarış-qarış,

Kəsildi alış-veriş.

Mənim gözüm səndədi,

İstər küs, istər barış.

Ana başa tac imiş,

Hər dərdə əlac imiş.

Bir övlad qocalsa da,

Anaya möhtac imiş.

Bostan əkdim tağbatağ,

Əkdim, sındı şahbudağ.

Bir sən, bir mən olaydıq,

Bir də bir xəlvət otaq.

Qoyunun içi sancaq,

Bir yar sevdim utancaq.

Ondan xeyir görmədim,

Odlara yandım ancaq.

Dəmir tas, dəmir daraq,

Gedərəm yollar uzaq.

Əvvəllər diz-dizə idik,

İndi ulduzdan uzaq.

Əzizim, qucaq-qucaq,

Odun ver qucaq, qucaq.

Yoxsulun dəxməsində,

Nə od olar, nə ocaq.

Qalx gedək burdan artıq,

Baş açıq, yaxa yırtıq.

Biz dedik qəm azalsın,

Qəm gəldi qəmdən artıq.

Qala dibində sandıq,

Başdan-ayağa yandıq.

Vəfalıya can qurban,

Vəfasızdan usandıq.

Gözüm yaş, gönlüm qırıq,

Hər sözüm bir hıçqırıq.

Öləydim, qurtulaydım,

Dözülməzdir ayrılıq.

Əlində ipək yaylıq,

Haqq versin sənə sağlıq.

Rəqibləri qan ağlat,

Qalsın sənə üz ağlıq.

Damımız dalı çiçək,

Oraq gətir, gül biçək.

Hər kim bizi qınasa,

Boyuna kəfən tikək.

Əzizim, bağa gedək,

Gülün dırmağa gedək.

Sən bulud ol, mən yağış,

Gəl yağa-yağa gedək.

Əziziyəm, tən gərək,

Pay bölüncə tən gərək.

Sarvanla dost olanın,

Darvazası gen gərək.

Aşıq birilə gərək,

Gövhər dürrü ilə gərək.

Dünyada gözəl çoxdur,

İlqar birilə gərək.

Aman fələk, dad fələk,

Heç olmadım şad, fələk.

İçirdigin şərbətdən,

Özün də bir dad, fələk!

Gün çıxdı, gündür, fələk,

Ağlatma, güldür, fələk.

Ya məni yara yetir,

Ya da ki, öldür, fələk!

Getmədin, qaldın, fələk,

Xoş günüm aldın, fələk.

Yanar odun içinə,

Canımı saldın, fələk!

Çıx gəl yanıma, kəhlik,

Dərdin canıma kəhlik.

Xınalı barmaqların,

Batır qanıma, kəhlik.

Yar geyinib tamam al,

Tamam yaşıl, tamam al.

Bu yarımçıq canımı,

Rəhmin yoxsa tamam al!

Mən aşığam vaxt degil,

Sinəm yara təxt degil.

Banlama vaxtsız xoruz,

Yar getməli vaxt degil!

Çağıraram, ağam gəl,

Ölməmişəm, sağam gəl.

Boynumda qəm zənciri,

Yolunda dustağam gəl!

Quşum gəl ha, quşum gəl,

Qanadı sınmışım gəl.

Mən sənə vəfalıyam,

Bivəfa çıxmışım gəl!

Xoya gəl, Mərəndə gəl,

Bağdan bar dərəndə gəl.

Bir gəldin xəstə gördün,

Bir də can verəndə gəl!

Ceyran, çölə bir də gəl,

Ördək, gölə bir də gəl.

Bir gəlmisən, getmisəm,

İl dolansın, bir də gəl!

Əziziyəm, bizə gəl,

Yaşıl geyin, bizə gəl.

Qaşın vəsməni neylər,

Sürməni çək gözə gəl!

Əlində saz bəri gəl,

Yolundan az, bəri gəl.

Könlümün istəklisi,

Dilimin əzbəri gəl!

Əziziyəm, yaxşı gül,

Yaxşı danış, yaxşı gül.

Bülbül ürəkdən oxur,

Bağda görsə yaxşı gül.

Dərələrdən axar sel,

Mən sənə bağlaram bel.

Hər yerə getsəm gəlləm,

Qınamasın məni el.

Arxalığın yamyaşıl,

Baxdıqca göz qamaşır.

Çöldən səsin gələndə,

Eldə dilim dolaşır.

Əziziyəm, yataram,

Fikrin başdan ataram.

Yolunu çox gözləyib,

Bir gün sənə çataram.

Qızılgüləm, açaram,

Açıb ətir saçaram.

Desələr yar evlənib,

Baş götürüb qaçaram.

Nilufərəm açmaram,

Yersiz ətir saçmaram.

Yar yolunda baş qoysam,

Öz əhdimdən qaçmaram.

Sular sarı axmaram.

Başa həna yaxmaram.

Bir dəfə üzün görsəm,

Aya-Günə baxmaram.

Mən aşiq, yatanmaram,

Oyansam, yatanmaram.

Öl desələr ölərəm,

Yarımı atanmaram.

Araz degiləm coşam,

Kür degiləm qaynaşam.

Apar sərraf yanına,

Gör nə qiymətli daşam.

Aşığam azmamışam,

Ağ kağaz yazmamışam.

Quyunu qazan düşər,

Mən quyu qazmamışam.

Yar, arxanda bir dağam,

Yatmamışam, oyağam.

Dola qolun boynuma,

Bir saatlıq qonağam.

Kəşmiri şalın ollam,

Üzündə xalın ollam.

İlqarın doğru çıxsa,

Vəfalı yarın ollam.

Ustalar ustasıyam,

Xəncərun dəstəsiyəm.

El bilir, aləm bilir,

Gözlərun xəstəsiyəm.

Çöl, yerin ceyranıyam,

Yar, boyun heyranıyam.

Hansı yoldan gəlibsən,

O yolun qurbanıyam.

Əzizim, dağa gəlləm,

Bağçaya, bağa gəlləm.

Qış günü vədə versəm,

Qar yağa-yağa gəlləm.

Dağ başında sar mənəm,

Qəlbi qara, tar mənəm.

Deyirlər, yar küsübdü,

Bəlkə günahkar mənəm.

Ağacda püstə mənəm,

Dibində xəstə mənəm.

Sevgilimi versələr,

Behişti istəmənəm.

İranın buz dağları,

Tutubdur toz dağları.

Xəbər gözəl balama,

Aşıb gəlsin dağları.

Təbrizin ağ alması,

Doludur bağ alması.

Qalıbdır yar gələnə,

Yaramın sağalması.