Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi l'ƏLSƏFƏ VƏ Sİyasi-HÜquqi TƏDQİqatlar institutu «politologiYA» ŞÖBƏSİ
Yüklə 4,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- * Дашдамиров А.Ф. Национальная идея и этничность. Баку: Азернеиц 2001, 154 с.
- 7Tağıyev Ə.M. Etnik siyasət. Bakı: İnam plüralizm mərkəzi, 1997, 28 s. “Tağıyev Ə.M. Milli ideya və milli ideologiya. Bakı: Təbib, 2000.
- 12 Şirinova N .F. Etnik birliklər və onıııı sosial-fəlsəfi təhlili. Namizədlik dis sertasiyasının avtoreferatı. Bakı, 2002, 32 s.
İbrahim Ağayev rejimi şəraitində millətlərarası münasibətlər sahəsində real vəziyyəti, buraxılmış qüsurları təhlil
etmiş, xüsusilə müstəqilliyimizin əldə olunması ərəfəsində ölkəmizdə bu istiqamətdə görülən işlərdən bəhs etmişdir. Müəllif bu problemin təhlilində maraqlı və respublikamızda həyata keçirilməsi vacib olan nəticələrə gəlmişdir6. Professor R.Mehdiyevin «XX
yüzilliyin sonlarında millətlərarası münasibətlər: nəzəriyyə və siyasət problemləri» monoqrafiyası da mövzunun işlənməsi baxımından böyük maraq doğurur. Kitabda postsovet məkanında milii sahədə baş verən hadisələrlə əlaqədar olaraq millətlərarası münasibətlərin nəzəriyyə və siyasət məsələləri nəzərdən keçirilmişdir7 Akademik Ə.Daşdəmirovun 2001-ci ildə nəşr etdirdiyi «Milli ideya və etniklik» monoqrafiyası da həmçinin mövzunun tədqiqi baxımından böyük maraq doğurur. Bu t)dqiqatın əhəmiyyəti ondadır ki, müəllif 80-ci illərin sonu və 90 cı illərin əvvəllərində Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi h disələri məhz etnosiyasi mövqedən təhlil etmişdir. Burada milli ideya və milli-etnik proseslərin qarşılıqlı təsiri məsələsinə geniş yer verilmişdir8. Milli siyasət, millətlərarası münasibətlər, eləcə də etnosiyasi proseslərin tədqiqində fəlsəfə elmləri doktoru, processor Əlikram Tağıyevin də əsərləri maraq doğurur. Onun «Etnik siyasət» adlı kitabında etnoslar və millətlər, etnonilli
I problemlər, etnik konfliktlər və onların aradan qaldırılması yolları haqqında söhbət açılır. Təəssüf ki, müəllif bu problemləri ümumi nəzəri şəkildə təhlil edir, Azərbaycan gerçəkliyi şəraitində etnik proseslərin araşdırılmasını qarşısına məqsəd qoymur9. Professor Ə.M.Tağıyevin «Milli ideya və milli ideologiya: problemlər və onların şərhi» adlı monoqrafiyasında isə ideologiya anlayışı, milli ideya problemi, milli hərəkatlar və onların genezisi, milli ideya və onun aprobasiyası və s. məsələlərlə yanaşı etnoslararası münasibətlərin xarakterinin təhlilinə də müəyyən yer ayrılmışdır10. Mövzunun tədqiqi baxımından prof. Ə.M.Tağıyevin M.A.Şükürovla birgə yazdıqları «İki əsrin qovşağında Azərbaycan: milli və
millətlərarası problemlərin həlli yollarında» monoqrafiyasını da qeyd etməliyik. Burada milli- etnik ziddiyyətlərin qlobal və regional aspektləri və s. problemlər nəzərdən keçirilmiş, etnik millətin siyasi millətə doğru inkişafı xüsusiyyətləri tədqiq olunmuşdur11. Təqdim
olunan monoqrafiyanın tədqiqat obyekti
baxımından N.F.Şirinovanın yazdığı «Etnik birliklər və onların sosial fəlsəfi təhlili» adlı namizədlik dissertasiyası da az maraq doğurmur. Burada müəllif milli-etnik birliklərin hüquqi dövlətə və vətəndaş cəmiyyətinə keçid mərhələsində sosial inkişaf problemlərindən, polietnik cəmiyyətdə və
o cümlədən
________________________ M üasir şəraitdə Azerbaycanda m illi-e tn ik pro sesi ar 7Tağıyev Ə.M. Etnik siyasət. Bakı: İnam plüralizm mərkəzi, 1997, 28 s. '“Tağıyev Ə.M. Milli ideya və milli ideologiya. Bakı: Təbib, 2000. 11 Tağıyev Ə.M..Şükürov M.A. İki əsrin qovşağında Azərbaycan: milli və millətlərarası problemlərin həlli yollarında. Bakı: «Adiloğlu» nəşriyvaiı. 2004, 194 s. 11 Azərbaycan gerçəkliyi şəraitində onların yeri və rolu haqqında söhbət açır13. Göründüyü kimi,
tədqiqat problemi qeyd olunan
aspektlərdən öyrənilsə də, bütövlükdə bu mövzu
respublikamızda xüsusi
qaydada tədqiq
olunmamışdır. Azərbaycan alimləri tərəfindən bu mövzu tam halında işlənilməmiş, onun bəzi tərəfləri tədqiq olunmuşdur. Şübhəsiz ki, bütövlükdə belə bir problemin kompleks şəkildə tədqiqi, elmi-nəzəri baxımdan araşdırılması bir monoqrafiyanın imkanı xaricindədir. Ölkəmizin müstəqil dövlət kimi formalaşması, demokratik hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyətinin yaradılması sahəsində qazandığımız mühüm nailiyyətlər bir daha Azərbaycan tədqiqatçılarından tələb edir ki, müasir şəraitdə respublikamızda milli-etnik proseslərin öyrənilməsinə öz diqqətlərini daha da artırsınlar. Monoqrafiyada qarşıya qoyulan əsas məqsəd müasir Azərbaycan cəmiyyətində milli-etnik proseslərin xüsusiy yətlərinin, milli azlıqların və azsaylı xalqların inkişafının sosial dinamikasının, bu proseslərin tənzimlənməsinin siyasi-hüquqi aspektlərinin tədqiq edilməsindən ibarətdir. Bunun üçün aşağıdakı vəzifələr irəli sürülmüşdür: - etnosiyasi proseslərin mahiyyətinin öyrənilməsi; - müasir Azərbaycan cəmiyyətində baş verən etnosiyasi proseslərin əsas mahiyyətinin və məzmununun təhlili; - Azərbaycan Respublikasında yaşayan azsaylı xalqların, milli azlıqların və etnik qrupların sosial-siyasi inkişaf dinamikasının öyrənilməsi;
__________________________________________________________ 12 Şirinova N .F. Etnik birliklər və onıııı sosial-fəlsəfi təhlili. Namizədlik dis sertasiyasının avtoreferatı. Bakı, 2002, 32 s. 1 2 Müa s ir şeraltda AzərbaycanHa m illi-e tn ik n m « * * ı* r - müasir etnosiyasi proseslərin əsas xüsusiyyətləri və inkişaf meyllərinin aşkara çıxarılması; - milli-etnik proseslərin tənzimlənməsinin siyasi-hüquqi as pektlərinin tədqiqi və bu sahədə aparılan dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərinin araşdırılması; - milli-etnik proseslərdə münaqişəli vəziyyətlərin və onların aradan qaldırılması yollarının müəyyən edilməsi; - milli-etnik problemlərin həllində milli dövlətçilik ide yasının rolunun öyrənilməsi. Mövzunun işlənməsi prosesində Azərbaycan Respub likasının Konstitusiyası, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin çıxış
və nitqləri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin apardığı danışıqların materialları, sərəncam və fərmanları, Azərbaycan hökumətinin və Milli Məclisin qərarları, Respublika və beynəlxalq elmi konfransların materialları, görkəmli alimlərin tədqiqat problemi ilə bağlı əsərləri elmi-nəzəri mənbə rolunu oynamışdır. Məlum olduğu kimi, respublikamızda elmi ədəbiyyatda bu mövzu kompleks şəkildə işlənməmiş, yaxud tədqiqat obyekti olmamışdır. Bu baxımdan monoqrafiyanın elmi yeniliyi aşağıdakılardan ibarətdir: - ilk dəfə olaraq bu mövzu elmi-nəzəri mənbəşünaslıq əsasında təhlil edilmişdir; - tədqiqat problemi respublikada baş verən etnosiyasi proseslərin fonunda öyrənilərək, dünya miqyasında gedən demokratikləşmə və qloballaşma prosesləri ilə birlikdə tədqiqata cəlb olunmuşdur; - Azərbaycanda milli-etnik proseslərin inkişafına təsir göstərən mühüm amillərin öyrənilməsinə kompleks şəkildə
Yüklə 4,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|