401
8 Dekabr - Yazıçı, dramaturq, publisist Nüşabə Məmmədlinin anadan
olmasının 70 illiyi, (1947)
Nüşabə Əsəd qızı Məmmədova Gəncədə doğulub.
1972-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika
fakültəsini bitirib. Elə həmin ildən "Novosti Gyandji"
qəzetində fəaliyyətə başlayıb. 1991-1995-ci illərdə həmin
qəzetin redaktoru olub. Bir neçə kitabın, pyes və kino-
ssenarinin müəllifidir. 1991-ci ildə Gəncə Dövlət Dram
Teatrında Nüşabə xanımın "Cavad xan" tarixi dramı
tamaşaya qoyulub. «Əməkdar jurnalist» adına və Dilarə
Əliyeva adına mükafata layiq görülüb. Gəncə Jurnalist
Assosiasiyasının sədri, Ümumdünya Qadın Jurnalistiəri Təşkilatının üzvüdür.
N.Məmmədovanın "Aeroport" pyesi Dövlət Televiziyasının hərbi-vətənpərvərlik
mövzusunda keçirdiyi müsabiqənin qalibi olub. Xocalı soyqırımına həsr edilmiş
"Haray" pyesi əsasında eyniadlı bədii film çəkilib.
Nüşabə xanımın rəhbərliyi ilə "Tomris" Analar Cəmiyyəti 1992-ci ildə yaranıb,
həmin ilin aprelində Gəncə şəhər İcra Hakimiyyətində qeydə alınıb. 1999-cu ildə
Ədliyyə Nazirliyində yenidən qeydiyyatdan keçib. Cəmiyyət yarandığı gündən
qaçqınlara, məcburi köçkünlərə mənəvi və maddi yardım etməyi özünə borc bilib.
Təşkilat qadın hüquqlarını müdafiə edir, respublikada demokratik islahatların
aparılması işində fəallıq göstərir. Cəmiyyətin üzvləri Qarabağ müharibəsində
iştirak edən və bütün əsgəri xidmətdə olan gənclərlə əlaqə saxlayır, onlarla
görüşür, problemlərinin həllində yardımçı olmağa çalışırlar.
"Tomris" Analar Cəmiyyəti öz vəsaiti hesabına Xocalı soyqırımına həsr olunmuş
"Haray" bədii filmini çəkdirib.
Kitabları: ―Yarpaq tökümü‖ (1984), ―İlğım‖ (1989), ―Sonuncu mahnı‖ (1993),
―Cavad xan‖ (1996) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“
Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.
402
10 Dekabr - Yazıçı İnqilab Vəlizadənin anadan olmasının 80 illiyi, (1937)
İnqilab Vəlizadə (İnqilab Xan Rəvan) Qərbi Azərbaycanın Vedibasar
mahalının Kolanlı kəndində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi bitirmiş
(1962), Mədəni-maarif Texnikumunda xalq teatrının rejissoru şöbəsində (1964-
1967), sonra APİ-nin tarix fakültəsində qiyabi təhsil almışdır (1967-1975).
İlk qələm təcrübəsi ―Telefon xatası‖ novellası olmuşdur. İnqilab Vəlizadə
"Məhəbbət yanğısı", "Məhəbbət və nifrət", "Qandal Kənan", "Bağlı qapı
arxasında", İdeal və xəyal", "Nakam məhəbbət", "Qan içində həyat", "Günahsız
günahkar", Köçkünlər", "Rəmziyyə", "Taleyin göz yaşı", "Xocalı
faciəsi", "Bəlalı dağlar" adlı 13 romanın, "Vedi qan içində", "Xan
Araz", "Haqqdan gələn səs" adlı 3 epopeyanın "Qanlı yanvar", Bir gecənin
romantikası", "Ölümdən betər zülm", "Kainat və həyat" adlı 4 povestin,
"Kainat və həyat haqqında elmi anlayış" adlı elmi əsərin, "Ermənistanda
azərbaycanlıların soyqırımı" publisistik əsərin, "Son gecə" (Ağdam Dram Teatrı)
və "Xoş amallar qurbanı" (İrəvan Azəri Dövlət Teatrı) pyeslərinin müəllifidir.
Kitabları: ―Bir gecənin romantikası‖ (1980), ―Qan içində həyat‖ (2000),
―Günahsız günahkar‖ (2001), ―Xan Araz‖ (2001), ―Xocalı faciəsi‖ (2002),
―Taleyin göz yaşı‖ (2003) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.
403
12 Dekabr - Şair, tərcüməçi Əhəd Muxtarın anadan olmasının 80 illiyi,
(1937-1998)
Əhəd Muxtar (Əhədulla Qənbərov) Astara rayonunun
Kokolos kəndində anadan olmuşdur. ―Şagird oluram‖ adlı ilk
əsəri ―Göyərçin‖ jurnalında (1958) dərc edilmişdir.
Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakültəsini
bitirmişdir. "Qönçələr açılır", "And iç", "Salam, insanlar" və s.
şeir kitablarının müəllifidir. Daha bir kitabı talışca şeirlərdən
ibarətdir. ‖Ulduz‖ jurnalı redaksiyasında ədəbi işçi, şöbə
müdiri (1967-1979), məsul katib işləmişdir (1979-1998).
İctimai işlərdə fəal çalışmış, poetik yaradıcılıqla bərabər bədii
tərcümə ilə məşğul olmuşdur. Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri
fərmanı ilə təltif edilmişdir (1988).
Əhəd Muxtar Boleslav Prusun "Firon" romanını, Georgi Markovun "Sibir"
romanını (Yasif Nəsirli ilə birgə), Çingiz Abdullayevin "Əclafların qanunu"
romanını ruscadan Azərbaycan dilinə çevirmişdir. Həmçinin türkmən yazıçısı Təşli
Qurbanovun ―Sarı gül‖ povestini Azərbaycan dilinə çevirmiş, özbək, qırğız, qazax,
türkmən şairlərinin çox sayda şeir və poemalarını Azərbaycan oxucularına
çatdırmışdır. Ə.Muxtar Özbəkistanın tanınmış yazıçı və şairlərindən Camal
Kamal, Mir Temir, Şöhrət, Abdulla Aripov, Zülfiyyə, Qafur Qulam və Uyğun,
Şükrulladan da xeyli tərcümələr etmişdir. O, Azərbaycan dilinə çevirmələrdən
ibarət 10-a yaxın toplunun tərtibçisi, yaxud redaktoru olub. Ə.Muxtar bir neçə tatar
şairinin əsərlərini də dilimizə çevirmişdir. Əhəd Muxtarın öz şeirləri də özbək
dilinə tərcümə edilmiş, Özbəkistanın ―Ulduz‖, ―Gülüstan‖, ―Sovet Özbəkistanı‖,
―Buxara həqiqəti‖ kimi jurnal və qəzetlərində dərc olunmuşdur.
Əhəd Muxtar 1998-ci il may ayının 23-də vəfat etmişdir.
Kitabları:―Şəfəq seli‖ (1969), ―And iç‖ (1977), ―Salam, insanlar!‖ (1979),
―Qönçələr açılır‖ (1983), ―Doğmalıq‖ (1985), ―Dünya yaman dünyadır‖ (1989)
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.