Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi

96 

 

 

25 Mart - Şair Almas İldırımın anadan olmasının 110 illiyi, (1907-1952) 

 

Almas  İldırım  (İldırım  Almaszadə)  Bakının  Qala 

kəndində  anadan  olub.  A.İldırımın  bəy  nəslinə 

mənsubluğu  üçün  Azərbaycanda  sovet  hakimiyyəti 

qurulduqdan sonra o, sovet totalitar rejiminin hədəfinə 

çevrilib.  Əvvəlcə  gənc  Almas   Azərbaycan  Dövlət 

Universitetinin   şərq  ədəbiyyatı  fakültəsindən  xaric 

edilib.  1926-cı  ildə  şair Süleyman  Rüstəm ilə  birlikdə 

―Dün  bugün‖  adlı  şeir  məcmuəsi  çap  etdirib. 1928-də 

şeirlərində 

ifadə 

olunan 

millətçi 

fikirlərə 

görə Dağıstana sürgün  edilib.  Sürgündə  ―Dağlardan 

xatirələr‖,  ―Ləzgi  elləri‖,  ―Krımda  axşamlar‖, 

―Səlimxan‖  və  ―Günah  kimdədir?‖  adlı  şeirlərini  yazıb. 1930-cu  ildə  Bakıya 

qayıdıb    və  ―Dağlar  səslənərkən‖  şeirlər  məcmuəsini  nəşr  etdirib.  Lakin  kitab 

senzuradan  keçməyib  və  şairin Azərbaycan  Yazıçılar  Birliyindən  qovulmasına 

səbəb olub. 1933-cü ilin iyun ayında o, yenicə evləndiyi Zivər xanımı və üç aylıq 

körpəsi Azəri də götürüb  bir dəvə karvanına qoşulub və böyük məşəqqətlə İrana 

keçib. Almas İldırım İranda dərhal həbs olunub. 25 gün dustaqda qalıb. Nəhayət, 

azad  edilib, Məşhəd şəhərinə  göndərilib.  Almas  İldırım  İranda  qala  bilməyib 

tezliklə Türkiyəyə  gedib  və  1934-cü  ildə  Almas  İldırım  Türkiyə  vətəndaşlığına 

qəbul edilib. Almas İldırım Türkiyədə keçirdiyi on yeddi illik həyatında jurnal və 

məcmuələrdə, qəzetlərdə milli şeirlərini nəşr etdirib, milliyətçi və istiqlalçı bir şair 

kimi  tanınıb.  Yazdığı  şeirlər  ―Boğulmayan  səs‖  adı  altında  çap  olunub.  Bundan 

başqa, ―Azərbaycan mahnıları‖ adlı kitabı da var.  

Almas İldırım 1952-ci ilin 14 yanvarında böyrək xəstəliyindən vəfat edib. 

Kitabları:  “Azərbaycanın  didərgin  salınmış  övladı  şair  Almas  İldırımın 

şerləriylə‖. Tərtib edəni və ön sözün müəllifi Hacı Hacıyev.(1990), ―Qara dastan‖ 

(1994) , ―Seçilmiş əsərləri‖ (2004)  və s. 

Rusca: ―Азербайджан; До свидания, Баку!‖ (1993), ―Прощай Баку!; 

Азербайджан‖ (стихи) (1993), ―Что было? Не вернулся‖ (стихи), "Молодёжь 

Азербайджана", (1994)  

Ədəbiyyat:  Əhmədov  Teymur  -“Azərbaycan  yazıçıları  (XX-XXI  yüzillikdə)” 

Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq 

 

 

 

 

 

 

 

---

97 

 

 

30 Mart - Şair, həkim Paşa Qəlbinurun anadan olmasının 65 illiyi, (1952) 

 

Paşa  Qəlbinur  Şəmkir  rayonunun Çinarlı  qəsəbəsində, 

qulluqçu  ailəsində  anadan  olmuş,  M.Müşfiq  adına  kənd  orta 

məktəbini qızıl medalla bitirmişdir (1958-1968). N.Nərimanov 

adına  Azərbaycan  Dövlət  Tibb  İnstitutunun  müalicə-

profılaktika fakültəsində təhsilini davam etdirmiş, (1968-1975) 

institutun  göz  xəstəlikləri  kafedrasında  assistent,  həm  də 

ictimai  peşələr  fakültəsində  dekan  müavini  işləmişdir  (1981-

1988).  Hazırda  həmin  kafedranın  professoru  (1988-ci  ildən), 

həm  də  kafedranın  müdiridir  (1991-ci  ildən).  Tibb  elminə  dair  yüzdən  çox  elmi 

əsərin,  on  elmi  kəşfin  müəllifidir.  On  mindən  çox  cərrahiyyə  əməliyyatı 

aparmışdır.  Brüsseldə  (Belçika)  51-ci  Ümumdünya  İxtiralar  Salonunda  ―Brüssel 

Evrika 2002‖ sərgisində ―Oftalmologiyada yeni dərman preparatı Aktirol‖un kəşfı 

Böyük  qızıl  medala  və  Belçika  Maliyyə  Nazirliyinin  xüsusi  prizinə  layiq 

görülmüşdür. Yeni dərman preparatı (şərikli – müəlliflər bacısı Sevinc və tələbəsi 

Olqa Stroyeva) onun rəhbərliyi altında hazırlanmışdır (2002). Azərbaycan Alimlər 

İttifaqı  İdarə  Heyətinin  (1989),  Amerika  və  Dünya  Türk  Cümhuriyyətləri 

Oftalmoloji  Birliyinin  İdarə  Heyətinin  üzvü  (1997),  Azərbaycan  üzrə  Nobel 

İnformasiya Mərkəzinin nəzdində fıziologiya bölməsinin ekspertidir (1996). ABŞ-

ın Biblioqrafiya İnstitutunda keçirilən "2000 alim və intellektual" seçimində ―İlin 

adamı‖ mükafatına, Yusif Məmmədəliyev adına mükafata (1999), "İman" izzət və 

iltifat diplomuna (2000) layiq görülmüşdür. ―Araz‖ ali ədəbi mükafatın laureatıdır 

(1996).  Aybəniz  Əliyeva  ―Paşa  Qəlbinur‖  (1996),  A.Məmmədov  ―Qəlbinur 

poeziyası XXI əsrin astanasında‖ (1999) kitabını ona həsr etmişdir. ―Paşa Qəlbinur 

–  50‖  biblioqrafiya  məlumat  kitabı  buraxılmışdır.    Ədəbi  fəaliyyətə  1978-ci  ildə 

"Ulduz"  jurnalının  4-cü  sayında  çap  etdirdiyi  ―Xal‖,  ―Ay  gecəyə  hicran  sıxır‖, 

―Mən ilhamı gözlərimlə görmüşəm‖ şeirləri ilə başlamışdır. ―Gözlər‖ adlı ilk şerini 

13  yaşında  ikən  yazmışdır.  Dövri  mətbuatda  vaxtaşırı  çıxış  edir.  1992-ci  ildən 

Azərbaycan  Yazıçılar  Birliyinin  üzvü,  Ümumittifaq  Komsomol  Mükafatı  laureatı 

(1983),  tibb  elmləri  doktoru  (1987),  professor  (1988),  Amerika  Oftalmologiya 

Akademiyasının  həqiqi  üzvü  (1994),  Rusiya  Tibb  Elmləri  Akademiyasının  fəxri 

doktoru  (2005),  Dünya  Türk  Cümhuriyyətləri  Oftalmoloji  Blrliyinin, Dünya 

Azərbaycanlıları Konqresinin həmsədridir (2008). 

Kitabları: ―Ay bir əlçim buluddur‖ (1984), ―Payız məktubu‖ (1987), ―Rəngli göz 

yaşları‖ (1990), ―Ağlıma gələnlər başıma gəldi‖ (2003) və s. 

Şeirlərinə yazılmış mahnılar: ―Anam elçi gedən gün‖, 

―

Bənzərsizim‖ və s.  

 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

---