159
3 May - Beynəlxalq Günəş Günü, (1994)
Bu gün YUNESKO-nun qərarı ilə təyin olunmuşdur. Yer kürəsinə ən yaxın
ulduz Günəşdir. Yaşayışın mənbəyi olan Günəşi nə qədər tanıyırıq? Beynəlxalq
Günəş Günü artıq on ildən çoxdur ki, may ayının 3-də qeyd edilir. Günəş Günü
Milli Uçuş və Kosmos İdarəsi tərəfindən qeyd edilir. Günəş bitki və heyvanlar
aləminə lazım olan istiliyi və işığı verir. Yer Kürəsinin atmosferini
formalaşdırır. Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şairimiz
Məmməd Araz hələ 1982-ci ildə maraqlı bir şeir yazmışdır: ―Günəş günü‖. Bu şeir
təbiəti, işığı, yerin və göyün gözəlliklərini, eləcə də insanın ruhundakı nuru,
xeyirxah əməlləri qorumaq üçün bir çağırış idi:
Əkinçi, səpinçi gününə yaxın,
Dəmirçi, kömürçü gününə yaxın,
Bu günü qoparaq il budağından,
Elə adisinin, elə bozunun.
Süpürüb qarını, silib tozunu
Yuyub gözümüzdə, sözümüzdə biz
Sərib qurudub da sinəmizdə biz,
O günə ad verək, ad - Günəş günü,
Əkək ağlımıza, yaddaşımıza.
Bir gün salam verək, - İşığın aydın!
Töhfəmiz olmasın işıqdan ayrı...
Bu şeir yazılandan xeyli sonra - 1994-cü ildə beynəlxalq təqvimlərdə əlamətdar
günlər sırasına biri də əlavə olundu: Günəş Günü. Beynəlxalq Günəş Enerjisi
Cəmiyyətinin Avropa bölməsinin təşəbbüsü ilə insanların diqqətini bərpa olunan
enerji mənbələrinə cəlb etmək üçün hər il mayın 3-də dünyada Günəş Günü qeyd
olunur. Həmin gündə alimlər, ictimai təşkilatlar və şirkətlər günəş enerjisinin
imkanlarını nümayiş etdirmək üçün müxtəlif tədbirlər təşkil edirlər.
İnternetdə:
www.books.google.com
160
5 May - Əlillərin Hüquqlarının Müdafiəsi Günü, (1992)
1992-ci ildən BMT Baş Assambleyasının qərarı ilə hər il 5 may Əlillərin
Hüquqlarının Müdafiəsi Günü kimi qeyd olunur. Azərbaycanda bu qəbildən olan
insanların sayı 450 mindən çoxdur. Ölkəmizdə əlillərin sosial müdafiəsi ilə bağlı
dövlət proqramı mövcuddur. Həmin proqramda əlilliyin qarşısının alınması,
əlillərin reabilitasiyası və sosial müdafiəsi haqqında qanunun bütün müddəaları
öz əksini tapıb. Əlillərin sosial müdafiəsi isə ildən-ilə daha da gücləndirilir, bu
istiqamətdə genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilir. Bu işlər onların cəmiyyətə
inteqrasiyasına xidmət edir. Dövlət hər ay əlillik qruplarına uyğun olaraq, onlara
pensiya və sosial müavinətlər verir. Onların sağlamlığının bərpası üçün
paytaxtda və bölgələrdə reabilitasiya mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Bütün bunlar
əlilliyin qarşısının alınmasında, əlillərin reabilitasiyasında mühüm rol oynayır.
BMT-nin nüfuzlu strukturlarından biri olan Uşaq Fondunun (UNİCEF)
Azərbaycandakı nümayəndəliyi tərəfindən ölkəmizin Prezidentinə ünvanlanmış
2008-ci il 12 dekabr tarixli müraciətdə "Əlillərin hüquqları haqqında"
Konvensiyanın yerli və mərkəzi səviyyədə müxtəlif dövlət qurumları arasında
əlaqələndirməni təmin etmək məqsədilə hökumətdə əlaqələndirici şəxsin təyin
olunması və əlaqələndirmə mexanizminin yaradılması (maddə 33.1),
Konvensiyanın həyata keçirilməsinin təşviqi və monitorinqi (maddə 33.2)
məqsədilə Ombudsman Aparatında müvafiq bazanın yaradılması üçün adekvat
tədbirlərin görülməsi təklif edilmişdir. Bu UNİCEF-in həmin istiqamətdə
hökumətimizə dəstək vermək niyyətində olduğunun ifadəsidir.
İnternetdə:
www.books.google.com
161
8 May - Ümumdünya Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Hərəkatı Günü, (1953)
Bu gün 1828-ci il may ayının 8-də anadan olmuş İsveçrə vətəndaşı, humanist
ictimai xadim, ―Nobel‖ sülh mükafatı laureatı Anri Dünanın şərəfinə təsis
edilmişdir və 1953-cü ildən qeyd olunur.
Anri Düna 1859-cu ildə İtaliyanın Solferino əyalətində Avstriya və Fransa
orduları arasında baş vermiş döyüşün şahidi olmuş və müharibənin dəhşətlərini öz
gözləri ilə gördükdə, yerli əhalini yardım üçün səfərbər etmişdir. 1863-cü ildə Anri
Dünanın təşəbbüsü ilə yaralılara yardım göstərən Beynəlxalq Komitə (gələcək
Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi) yaradılmışdır. 1864-cü il avqust ayının 22-də
İsveçrədə keçirilən Diplomatik Konfransda emblem – ağ fonda qırmızı xaç qəbul
olunmuşdur. Belə fərqləndirici nişan, qırmızı fonda ağ xaçı əks etdirən İsveçrə
dövlətinin bayrağına olan hörmətin əlamətidir.
1876-cı ildə Osmanlı imperiyası rus-türk müharibəsində iştirak edən tibbi
işçilərinin müdafiəsi üçün Qızıl Aypara emblemini təklif etmişdir. O vaxtdan adı
çəkilən emblem, ağ fonda qırmızı xaç emblemi ilə yanaşı, bərabər hüquqlu nişan
kimi qəbul olunub. Hazırda həmin emblem bir sıra ölkələr tərəfindən istifadə edilir.
Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Hərəkatı tərkibində 183 milli Qızıl Xaç və
Qızıl Aypara cəmiyyətlərini, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsini və Beynəlxalq
Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Federasiyasını birləşdirir.
İnternetdə:
www.books.google.com
Dostları ilə paylaş: |