Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
May - Xalq artisti, bəstəkar Rauf Hacıyevin anadan olmasının 95 illiyi
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əsərləri: Baletlər
- Filmoqrafiya
- 20 May - Xalq artisti, müğənni Həqiqət Rzayevanın anadan olmasının 110 illiyi, (1907-1969)
- İnternetdə: www.az.wikipedia.orq
- Vokal-simfonik əsərləri
193
15 May - Xalq artisti, bəstəkar Rauf Hacıyevin anadan olmasının 95 illiyi, (1922-1995)
Rauf Soltan oğlu Hacıyev Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Üç yaşınadək gözləri görməyib, sonrandan görmə qabiliyyəti bərpa olunub. Onun musiqi istedadı erkən yaşlarından özünü büruzə vermişdir. Raufun bəstəkarlıq sahəsində formalaşmasında Üzeyir Hacıbəyovun mühüm rolu var. Belə ki, Raufun fortepiano üçün pyeslərini ("Tarantella", "Dağıstan", "Ləzgihəngi") dinlədikdən sonra dahi bəstəkar onun fitri istedadını yüksək qiymətləndirmiş və ilyarım onunla məşğul olandan sonra Rauf bir neçə mahnı bəstələmişdir. Həmin mahnılardan xüsusilə "Samur", "Mingəçevir", "Gənclik marşı" ona şöhrət gətirmişdir. Ilk gənclik məhsulu olan bu mahnılardan sonra mahnı janrı R. Hacıyevin yaradıcılığında aparıcı əhəmiyyət kəsb etmişdir. Xüsusilə bəstəkarın həm ifaçılar, həm də musiqisevərlər arasında aşağıdakı mahnıları daha çox populyarlıq qazanmışdır: "Sevgilim", "Mənim Azərbaycanım", "Lirik mahnı", "Bahar gəlir", "Sevimli şəhər", "Bakı haqqında mahnı", "Leyla", "Neft daşlarında", "Ceyran" və sair. O, 15-ə qədər filmə ("Əhməd hardadır", "Mən rəqs edəcəyəm", "Bir qalanın sirri", "Kölgələr sürünür", "Qara daşlar" və s.) musiqi yazmışdır. Bu filmlərdə musiqi obrazların dolğun təcəssümü, səmimiyyəti, gözəl melodikliyi, şəffaf orkestrləşdirməsi ilə fərqlənir. R. Hacıyev 7 operetta yazmışdır. O, 1964-cü ildə M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına direktor, 1965-ci ildə isə Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri təyin olunmuşdur. Nazir işlədiyi illərdə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası, Mahnı Teatrı, Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblı, eləcə də dünyada birinci Xalça Muzeyi açılmışdır. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının V qupultayında İdarə Heyətinin birinci katibi, VI qurultayda isə İdarə Heyətinin katibi seçilmişdir. R. Hacıyev SSRİ xalq artisti (1978 adına layiq görülmüşdür. Rauf Hacıyev 1995-ci il sentyabrın 19-da Bakıda vəfat etmişdir.
"Üç inqilab" (1973), "Alov"; Simfonik poemalar- "Şeyx Sənan" (1982), "Səbuhi" (1983), "Həzi Aslanov" (1984), "Səməd Vurğun" kantatası; Fortepiano üçün 3 pyes: "Taratella", "Dağıstan", "Ləzginka"; Filmoqrafiya: ―Abşeron ritmləri‖ (film, 1970), ―Azərbaycan elləri‖ (film, 1976).
www.az.wikipedia.orq 194
20 May - Xalq artisti, müğənni Həqiqət Rzayevanın anadan olmasının 110 illiyi, (1907-1969)
Azərbaycan səhnəsində çıxış edən ilk qadın müğənnilərimizdən biri - Həqiqət Əli qızı Rzayeva Lənkəran rayonunun kiçik kəndlərindən birində anadan olmuşdur. Azərbaycan sovetləşəndən sonra isə onun ailəsi Bakıya köçür. Gənc Həqiqət də operaya və səhnəyə həvəs Bakıda həvəskar teatr dərnəyinə getməsindən sonra yaranır. Bəstəkar Müslüm Maqomayev səsini yoxlayandan sonra onu Azərbaycan Opera Teatrında işə götürür. Ailəsinin narazı olmasına baxmayaraq, Həqiqət xanım Opera Teatrına ömürlük bağlanmış olur. 1928-1932-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının muğam şöbəsində oxuyur. Burada o, Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid Şuşinski və Qurban Pirimovdan dərs alır. 1927- 1952-ci illərdə Opera və Balet Teatrının solisti, muğam və xalq mahnılarımızın ifaçısı kimi tanınır. Ərəbzəngi ("Şah İsmayıl" - Müslüm Maqomayev), Leyli, Əsli, Telli ("Leyli və Məcnun", "Əsli və Kərəm", "Arşın Mal Alan" - Üzeyir Hacıbəyov), Şahsənəm ("Aşıq Qərib" - Zülfüqar Hacıbəyov) onun yaratdığı əsas səhnə obrazlarıdır. Rzayeva az filmdə çəkilmişdir. Lakin bu filmlərə baxdıqda onun nəinki bir opera müğənnisi, həmçinin, çox istedadlı bir kino aktrisası olduğunu da görürük. "Ögey ana" filmində Qəmər xala obrazı buna yaxşı misal ola bilər. Həqiqət Əli qızı Rzayeva Azərbaycanın xalq artisti (1946) adına layiq görülmüşdür. Həqiqət Rzayeva 2 avqust 1969-cu ildə Bakıda vəfat etmişdir.
(film, 1934)-Ana,‖ Ögey ana‖ –Qəmər xala (film, 1958), ―Muğamlar‖ (film, 1965), ―Üzeyir ömrü‖ (film, 1981) və s.
195
(1937-2014)
Aqşin Əliqulu oğlu Əlizadə Bakıda anadan olub. Bakı Konservatoriyasını, Cövdət Hacıyevin bəstəkarlıq sinfini bitirib (1962). Tələbə vaxtı yazdığı sonata Gənc Bəstəkarların I Ümumittifaq Müsabiqəsində I dərəcəli diploma (1962), sonra yazdığı Birinci simfoniya "Zaqafqaziya Baharı" festivalında I diploma layiq görülüb. 16 simli alətlər üçün yazılan "Ekspressiya" əsəri aleatorik və sonor texnikası üçün maraqlı təcrübədir. "Bayatılar" əsəri Azərbaycan musiqisində özünəməxsus eksperiment olaraq, daha çox monodik xarakter daşıyır. Aqşin Əlizadənin yaradıcılığının ümumi cəhətləri virtuoz etnoqrafizm, dərin fəlsəfi ümumiləşdirmə, emosional genişlik, konstuktivlik, şərqsayağı əlvan dekor və ciddi forma mütənasibliyidir. Əsas əsərləri "Babək" baleti, "Qаfqаzа səyаhət" baleti, "Ümid vаlsı" baleti, 5 simfoniya, xor üçün "Bayatılar", "Təntənə", "Azərilər" kantatası, "Ana torpaq", "Qədim lay-lay", kamera orkestri üçün "Pastoral", "Aşıqsayağı", "Cəngi", "Kənd suitasi", "Uşaq süitasi", fortepiano üçün sonata, "Dastan", "Qədim oyunlar", "Portret", xoreoqrafiq simfoniya və s. 50-dən artıq bədii film, cizgi filmi və tamaşaya musiqi yazıb. Xalq artisti, professor, Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı laureatı (1978) A. Əlizadə "Şöhrət" və "Şərəf" ordenlərinə layiq görülüb. Aqşin Əlizadə 3 may 2014-cü ildə vəfat etmişdir.
Orkestr üçün bəstələr: Beş simfoniya, Skripka ilə orkestr üçün konsert, Violonçel ilə orkestr üçün poema və s.
"Aşıqsayağı", "Cəngi", "Abşeron lövhələri", "Şirvan lövhələri", Skripka və fortepiano üçün "Portret", Fortepiano üçün "Dastan" Fortepiano üçün "Köhnə oyunlar", Skripka və orqan üçün "Dialoq" və s. Vokal-simfonik əsərləri: "Azərilər" və "Təntənə" kantatası, "Ana torpaq" odası, "Bayatılar" (xor tsikli a capella), "Qədim laylay" (a capella xoru üçün), "Yumoreska" (uşaq xoru üçün) və s.
(film, 1971),‖ Torpaq patriarxları‖ (film, 1971), ―Tülkü həccə gedir‖ (film, 1971), ―Çaqqal oğlu çaqqal‖ (film, 1972), ―Qızıl qaz‖ (film, 1972), ―Bulud niyə ağlayır?‖ (film, 1973) və s. İnternetdə: www.az.wikipedia.orq Yüklə 3,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|