Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ

Pulun  

diktaturası 

 

 

77 

da enerjidaşıyıcılarının Xəzər regionundan Avropaya ötürülmə-

sin

ə şərait yaratmalıdır. 

Göründüyü kimi, Putinin q

əfil  addımı  Azərbaycanı  və 

Av

ropanı  çətin  situasiya  qarşısında  qoymuşdu.  Bunu  nəzərə 

alaraq, Az

ərbaycan həmişə  çalışıb və çalışmalıdır ki,  Qərblə-

Ru

siya arasında tarazlaşdırılmış balanslı siyasət aparsın. 

Bu hadis

ədən bütün dünya bir daha belə nəticə çıxardı ki, 

ener

ji resurslarını ələ keçirmək uğrunda Qərblə Rusiya arasında 

çox ciddi mübariz

ə gedir. Putinin  əvvəlki prezidentliyi dövrün-

d

ə bu sahədə müəyyən işlər görülmüşdür. Burada məqsəd Ru-

siyanın  bu  sahəni ələ  keçirmək və  quruma  başçılıq etmək idi. 

Aydındır  ki,  belə  olan halda Rusiya qiymətləri diktə  etməklə 

özün

ə enerji resurslarından siyasi məqsədlər üçün istifadə etmə-

sin

ə şərait yaradacaqdır. Bu isə ABŞ və Qərb üçün real təhlükə 

dem

əkdir. 

Otto Bismark vaxtil

ə demişdir ki, Rusiyaya qarşı get-

m

əyin. Sizin hər  hansı  bir  hiylənizə  o,  ağlasığmaz  və  sizin 

üçün son d

ərəcə təhlükəli olan hiylə ilə cavab verəcək. 

Göründüyü kimi, Bismarkın söylədikləri bu gün həqiqətə, 

reallığa çevrilmişdir. 

Q

ərbin  ABŞ-la  yaxınlığının  məqsədi Qərbin Rusiyadan 

ener

ji asılılığını aradan qaldırması ilə bağlıdır. Statistikadan mə-

lumdur ki, dünya qaz istehlakının 16 faizi Qərbin, neft istehlakının 

çox hiss

əsi ABŞ-ın payına düşür. Ekspertlərin rəyinə görə bu pay  

ild

ən-ilə  artır.  Dünya  mütəxəssisləri isə  bu tələbatı  ödəmək və 

asılılığı aradan qaldırmaq üçün yeni enerji mənbələri axtarır. 

Dünya m

ətbuatından  məlumdur ki, bütün parametrlərinə 

gör

ə bu gün dünyanın ən nəhəng və yaxın müddət üçün rəqibi 

olmayan super dövl

əti ABŞ-dır. Rusiya da bunu görür. Yəqin 

keçmişini bəzən yada salır və ABŞ-a qısqanclıqla yanaşır. 

Dünyada t

əhlükəsizliyi, sabitliyi təmin etmək üçün super 

dövl

ətlərdən ibarət olan «səkkizlər»in başçılarının daimi sammiti 

keçirilir. Sammit h

ər dəfə üzv ölkələrin birində keçirilir. Avropa 

Birliyinin nümay

əndələri də toplantıya dəvət olunurlar. İlk dəfə 

---

Pulun  

diktaturası 

 

 

78 

bel

ə bir toplantı 1975-ci ildə Fransa prezidenti Jiskar D

′

Estenin 

t

əşəbbüsü ilə Paris yaxınlığındakı Rambuye qəsrində 6 ölkənin - 

ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya, İtaliya və Yaponiya-

nın dövlət başçıları arasında baş tutub. XX əsrin 70-ci illərindən 

başlayaraq bu görüşlər maliyyə nazirləri səviyyəsində keçirilirdi. 

Az sonra (bir ild

ən sonra) Kanada dövlət  başçısı  da  belə 

görüşlərə  dəvət olundu. 1997-ci ildən isə  Avropa Birliyi S-8-in 

top

lantılarına qatılıb. 1997-ci ildə Denver sammitində Çin də top-

lantıya dəvət olundu. Ancaq nədənsə hələlik Pekin bu təşəbbüsə 

daim  qoşulmağa  bir  o  qədər  də  meyilli deyil.  Yəqin ki, Çin 

görünm

əmiş  iqtisadi  inkişafına  görə  buna ehtiyac duymur. Eks-

pertl

ərin hesablamalarına görə 20 ildən sonra Çində ÜDM-in həc-

mi 20 trilyon dollara çatacaq v

ə 16 trilyon dollarla ABŞ-ı ikinci 

yer

ə  qoyacaq. Hal-hazırda  amerikalı  çinlidən 53 dəfə  yaxşı 

yaşayır.  Asiyada  yerləşən  500  Çin  şirkətinin aktivi 500 milyard 

dollar t

əşkil edir. Proqnozlara görə yaxın 20 ildə Çinin iqtisadiy-

ya

tının illik artım sürəti 6%-dən çox olacaq.  Bu da ona Amerika-

dan sonra dünyanın ikinci super dövləti statusu qazandıracaqdır.  

Rusiya Çinl

ə müqavilə bağlayıb ki, 2038-ci ilə qədər onlara neft 

ver

əcək. Rusiya xammal istehsal edən nisbətən geridə qalmış, Çin 

is

ə xammalı istifadə edən qabaqcıl ölkədir. Qeyd etmək lazımdır 

ki, Çinin bu cür sür

ətlə inkişafı ABŞ-ı, Qərbi-Avropanı və hətta 

Rusiyanı qıcıqlandırmaya bilməz. 

1991-ci ild

ən 2002-ci ilə  qədər Rusiya da tədricən S-8-in 

top

lantılarının daimi iştirakçısına çevrilib. 2006-cı ildə isə Rusiya 

ilk d

əfə olaraq sammitə ev sahibliyi etdi (iyulun 15―17-də Sankt-

Peterburqda). 

Sammitd

ə həmişə aktual qlobal problemlərlə bağlı müzaki-

r

ələr aparılır və iştirakçılar ümumi nəticələrə gəlməyə çalışırlar. 

Göründüyü kimi, sammitd

ə bir növ hegemon dövlət yoxdur. 

Ancaq BMT sırf Amerikanın alətinə çevrilmişdir. Təşkilat ABŞ-a 

lazım olan qərarlar çıxarır və onlar icra olunur. Buna baxmayaraq 

Rusiya v

ə  Çin də  bu qurumda hər  hansı  bir  qərarın  qəbul 

edilm

əsinə  və  qəbul edilməməsinə  nail ola bilər. BMT-nin 

---

Pulun  

diktaturası 

 

 

79 

q

ətnamələri Amerika, Avropa və  Rusiyaya sərf etdikdə, onlar 

h

əyata keçirilir, əks təqdirdə  məsləhət bilinməyən sənəd yalnız 

gözd

ən pərdə asmaq üçün qəbul edilir və onun icra mexanizminə 

əhəmiyyət verilmir. Bunun nəticəsidir ki, tanınmış maliyyəçi Corc 

Soros d

əfələrlə ABŞ-ın siyasətini kəskin tənqid edib, xüsusilə də 

11 sentyabr terror hadis

əsindən sonra ABŞ-ın səhvlər erasına daxil 

olduğunu  söyləmişdir.  Soros  Ağ  Evin  xarici siyasətinin bütün 

dünyada stabillik üçün t

əhlükə  olduğunu  qeyd  etmişdir.  Sorosa 

gör

ə,  ABŞ-ın  siyasəti  başqa  ölkələri Amerikaya  qarşı  çevirir və 

ölk

ə daxilində demokratiyaya zərbə vurur. 

Soros xüsusil

ə oğul Buşun hakimiyyəti dövründəki «ter-

rorizml

ə mübarizə» strategiyasının səhv olduğunu göstərmişdir: 

“ABŞ  heç  bir  günahı  olmayan  insanları  öldürdüyünə  görə 

yerl

əri bəlli olmayan terrorçulara qarşı müharibə elan edib. An-

caq özü d

ə bu zaman heç bir günahı olmayan insanların ölümü-

n

ə səbəb olur» deyə Soros bildirmişdi. O demişdir ki, Buş onun 

siyas

ətini tənqid edən hər kəsi vətənpərvər olmamaqda günah-

lan

dıra bilər. Lakin unutmamalıdır ki, bu hərəkətləri ilə vətən-

daş cəmiyyətinə zərbə vurur. Soros 2004-cü il seçkilərində Bu-

şa qarşı kompaniya üçün 25 milyon dollar xərcləmişdi. O, növ-

b

əti seçkilərdə də respublikaçılara qarşı fəaliyyət göstərəcəyini 

v

ə demokratlara pul verəcəyini gizlətmirdi. 

BMT-nin 61-

ci  sessiyasının  iclasında  Venesuelanın 

sabiq  preziden

ti  Uqo  Çaves  ABŞ  prezidenti  Corc  Buşu 

(oğul)  şeytan  adlandırmışdır.  Hətta  ağız-burnunu büzərək 

Buşun  çıxış  etdiyi  kürsüdən  şeytandan  üfunət iyi gəldiyini 

d

ə bildirdi. O, İsrail hökumətinin ABŞ-dakı ağası Corc Buşu 

Birl

əşmiş  Ştatlardakı  kilsələrin birində  də  rüsvay edib: «Sizin 

prezident  Corc  Buş  əyyaşdır.  O,  başdan  ayağa  kompleks-

l

ərlə dolu olan xəstə adamdır» deyərək əllərini belinə sıxaraq, 

x

əstə, əyyaş adam kimi onu yamsılamağa başlayıb və Amerika 

xal

qına müraciət edərək özlərinə heç olmasa danışıq və işləmək 

qabiliyy

ətinə malik olan adam seçməyi tövsiyə edib. 

---