Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ

Pulun  

diktaturası 

 

 

74 

H

ərçənd ki, U. Çörçill siyasətin çətinliyini də dərk edirdi: 

“.... Siz

ə təklif edə biləcəyim ancaq bunlardır – qan, ağır zəh-

m

ət, göz yaşları və tər”. U. Çörçilin fikrincə siyasətdə gedişlər 

tük

ənmir.   

On ild

ən sonra Ter-Petrosyan yenidən 2008-ci ildə prezi-

dent seçkil

ərində iştirak etmək üçün namizədliyini irəli sürdüyü 

zaman yen

ə də narahatçılığını ifadə edərək deyib: «… sual olu-

nur: Erm

ənistanın daha 20, 30, 40 il status-kvonu qoruyub sax-

lamağa imkanları varmı? Öz iqtisadiyyatını inkişaf etdirməyə, 

blokadaları  və  blokadaların  doğurduğu  maneələri dəf etməyə 

onun resursları kifayət edərmi? Və nəhayət, ölkəmiz Azərbay-

canla r

əqabətə tab gətirə bilərmi?». 

Yeri g

əlmişkən bu suallar bir qədər  geniş  formada  Ter-

Petrosyan t

ərəfindən 2009-cu ilin martın 1-də Yerevanda çox-

minlik mitinqd

ə də səslənmişdir. 

Status-kvo x

əritə deyil, stabil qüvvələr balansıdır. Məsə-

l

əyə bu səpgidə nəzər salanda, böyük təəssüflə qeyd etmək la-

zımdır ki, biz olduqca narahatedici, təsəllisiz bir vəziyyətdəyik. 

20 il bundan 

əvvəl Ermənistanla Azərbaycan öz insani, iqtisadi 

v

ə hərbi resurslarına görə az-çox müqayisə edilə bilən qüvvələr 

olublarsa, bu gün eyni göst

əricilərə  görə  onların  arasında  nə-

h

əng uçurum əmələ gəlib və getdikcə dərinləşir. Makroiqtisadi 

göst

əricilərdən görünür ki, Ermənistanın iqtisadi inkişaf göstə-

ricil

əri bütün sahələrdə ildən-ilə Azərbaycanın inkişaf sürətin-

d

ən daha çox geridə qalır. 

Lakin ist

ər siyasi və istərsə də iqtisadi nöqteyi-nəzərdən 

Erm

ənistan ciddi çətinliklərə məruz qalır, Azərbaycanda isə və-

ziyy

ət başqa cürdür. Düzdür təbii ehtiyatlar, iqtisadi artım, bir 

sözl

ə, bütün göstəricilər üzrə  Respublikamız  Ermənistandan 

qat-qat yüks

əkdə dayanır. Lakin müharibə müharibədir. Müha-

rib

ə şəraitində yaşamaq isə narahatçılıq və daim faciələrin baş 

ver

ə biləcəyi ehtimalı deməkdir. Onun fəsadları bu gün də, hələ 

sabah da v

ə  gələcəkdə  də  özünü göstərə  bilər. Digər tərəfdən 

---

Pulun  

diktaturası 

 

 

75 

is

ə torpaqlarının 20%-nin işğalı, 1 milyondan artıq qaçqını olan 

ölk

ədə tam əmin-amanlıqdır demək özü də düzgün deyildir. 

Torpaqlarımız  qayıdandan  sonra  tamamilə  aydın  elmi 

proqnozlar v

ə gələcəyimizə ürəkli və elmi əsaslandırılmış təmi-

nat verm

ək olar. 

Tarix

ən iri dövlətlər arasında həm iqtisadi, həm də siyasi 

ma

raqlar uğrunda mübarizə getmişdir. İkinci Dünya müharibə-

sind

ən sonra soyuq müharibə  özünü Koreyada və  Vyetnamda 

göst

ərməyə başladı. ABŞ müasir dövrdə dünyaya yenə də mey-

dan oxuyur. Rusiya da yerind

ə saymır. Ukrayna və Gürcüstan-

da Rusiya 

– 

ABŞ  qarşıdurması  davam  edir.  Rusiya  ölkələrə 

açıq və gizli şəkildə həm iqtisadi, həm siyasi təzyiqlər göstərir. 

Krımın işğalı bu fikri bir daha təsdiq edir. 

Dünyanın  super  dövlətlərinin  apardığı  siyasətin gizli tə-

r

əflərinə  nəzər salsaq görərik ki, «Qərb-Türk-İslam»,  başqa 

sözl

ə desək, «xristian-müsəlman» qarşıdurması yaranıb. Bu on-

la

rın düşünülmüş, gizli həyata keçirdikləri və açıq söyləyə bil-

m

ədikləri modeldir. 

Bir  real  faktı  qiymətləndirməmək  ədalətsizlik  olardı. 

Dünyada 70-d

ən çox müsəlman dövləti var. Dünyada hər 4 nə-

f

ərdən 1-i müsəlmandır. Müsəlmanların 2/3-si 10 ölkədə yaşa-

yır. Bu ölkələrdən altısı Asiya qitəsində (İndoneziya, Pakistan, 

Hin

distan, Banqladeş, İran, Türkiyə), üçü Şimali Afrikada (Mi-

sir, Əlcəzair, Mərakeş), biri Mərkəzi Afrikada (Nigeriya) yerlə-

şir. Dünyada müsəlmanların ən çox yaşadığı ölkə İndoneziya-

dır. Orada 203 milyon müsəlman, yəni dünyadakı müsəlmanla-

rın 13 faizi, Asiya qitəsində ümumilikdə müsəlmanların 60 fai-

zi, Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada 20 faizi, Mərkəzi Afrikada 

15 faizi, Avropa qit

əsində 2,4 faizi, Şimali və Cənubi Amerika-

da 0,3 faizi yaşayır. 

“Müs

əlman  əhalinin gələcəyi: 2030 öncəgörmə”  –hesa-

batında göstərilir ki, 2010-cu ildə müsəlmanların sayı 1,6 milyard 

olub. 2030-cu ild

ə isə onların sayı 2,2 milyarda çatacaq. Proqnoza 

---

Pulun  

diktaturası 

 

 

76 

gör

ə  2030-cu ildə  dünya  əhalisinin  sayı  8,3  milyard  olacağını 

n

əzərə alsaq, müsəlmanlar onların 26,4 faizini  təşkil edəcək. 

Avropada  hazırda  44  milyon  138  min  müsəlman var ki, 

2030-cu ild

ə bu rəqəm 58 milyon 209 min olacaq. ABŞ-ın mü-

s

əlman əhalisi isə 2,5 dəfə artacaq. 2010-cu ildə 2,6 milyon olan 

müs

əlman əhali 2030-cu ildə 6,2 milyona çatacaq.       

70 illik sosializm adlanan dövrd

ə  əhalisinin  əksəriyyəti 

müs

əlmanlar olan ölkələr içərisində hərtərəfli, xüsusilə də elm və 

inc

əsənət sahəsində ən inkişaf etmiş ölkə Azərbaycan olub. Mü-

asir dövrd

ə isə Türkiyə liderlik edir. Son zamanlar türk dövlətləri 

birliyinin yaradılması ideyasının ortaya atılması dünyaya ağalıq 

etm

ək istəyən ölkələri narahat etməyə bilməz. 

Son ill

ərdə isə dünyada enerji təhlükəsizliyi milli təhlükə-

sizliyin 

əsas təməlinə çevrilməkdədir. ABŞ-ın və Qərb dövlətlə-

rinin xarici siyas

ətində əsas məsələ enerji qaynaqlarını ələ keçir-

m

əkdir. Qazaxıstanın BTC-yə

 

qoşulması ABŞ-ın Xəzər regionu-

na n

əzarət uğrunda mübarizədə Rusiya üzərində növbəti qələbəsi 

kimi qiym

ətləndirilir. Digər tərəfdən bu, həmçinin İranın Xəzər 

bölg

əsinə nəzarət imkanlarının zəifləməsi və Vaşinqtonun möv-

qeyinin daha da gücl

ənməsi deməkdir. Qazaxıstanın layihəyə qo-

şulması təkcə strateji nöqteyi-nəzərdən yox, həm də iqtisadi ba-

xımdan  önəmli hadisə  hesab olunur. Bununla Azərbaycan neft 

ixrac ed

ən ölkədən tranzit ölkəyə çevrilir. Bu, həm də BTC-nin 

ren

tabelliyini artırmış olacaq. 

Rusiya is

ə bu siyasətin əleyhinə olaraq Avropaya neft və 

qaz  ixracında  əvvəlki  inhisarını  saxlamaq  istəyir. V.Putinin bu 

sah

ədə ilk addımı o oldu ki, 2007-ci il mayın 11-də neft və qaz 

n

əqli ilə bağlı bir neçə ölkə başçısının Polşada keçirilən görüşünə 

Qazaxıstan prezidenti Nursultan Nazarbayevin qatılmasına açıq 

sur

ətdə  mane  oldu.  Polşanın  Krakov  şəhərində  keçirilən 

görüşdə Azərbaycan, Ukrayna, Gürcüstan, Litva və Polşa prezi-

dentl

əri  iştirak  edirdi.  Qazaxıstanın  prezidenti  isə  bu tədbirdə 

iştirak etmədi və xeyli kiçik vəzifəli nümayəndə ilə təmsil olun-

du. Burada enerji 

əməkdaşlığına dair bəyanat imzalandı ki, bu 

---