58
22.
İlyas Əfəndiyev böyük duyğularla, emosiyalarla çırpınan şair qələmli bir
nasirdir.
İndi isə gəlin Xalq şairi Qabilin Xalq yazıçısı, qüdrətli dramaturqumuz İlyas
Əfəndiyevə həsr etdiyi”Fədai” şeirini oxucumuzun ifasında dinləyək.
Cəfər Cabbarlının ustad varisi
İlyasla səhnəyə nur axtdı gəldi.
Verginin cövhəri, təbii xalisi
Bahar sularıtək gur axdı gəldi.
Teatr - ən ülvi məbədgah, ehram
Ucuz şan – şöhrətə qapısı bağlı.
Sənətin əlçatmaz zirvəsi – dram
Sıldırımlı yolu qarlı – sazaqlı.
Neynək.. dünya dolu gəldi-gedərlə
Sənət meydanı da doludur heyhat!
Sərçə öz işində cikkkiltilərlə,
Qartal əzəmətlə açır qol – qanad.
Asiman qaralar günəşsiz- aysız
Böyük el yoluna bəzəkdi karvan.
Dəniz dayazlaşar nəhrsiz, çaysız,
Səhnə sənsiz olar dənsiz dəyirman.
Dünyaya gətirən gətirib səni,
Mirzə Fətəlilər sonsuz qalmasın.
Cavid təxəyyülü, Vurğun yelkəni
Üfüqdə varissiz qanad çalmasın.
Vaxtında yetirib yetirən səni
Boşluğun əlinə keçmədi fürsət.
Böyük ehtiraslar böyük səhnəni
Bu saat... səninlə qaldırır əlbət.
Bir var ötəri səs, ötəri nəfəs,
Gül – çiçək ötəri, alqış ötəri,
Beş günlük afişa, ötəri həvəs
Ötəri cəlb edir fikri- nəzəri.
Bir də var: anadangəlmə - elə sən
Fədai olasan, Fərhad olasan,
Qaçıb xırım – xırda şirnikmələrdən
Əsərdən əsərə ustad olasan.
59
Bir var, bir yol dəyə güllən hədəfə
Kifayətlənəsən – ―Dəydi ki... bəsdir!‖
Düz nişan alasan bir var hər dəfə
Bu fitrətdən gələn sonsuz həvəsdir.
Yox, yox, bir düşünüb – daşınım gərək,
Təkcə ―həvəs‖ sözü azdır, məncə az.
İti külünk gərək, zorlu qol gərək
Bir həvəs gücünə dağlar çapılmaz.
Əsl sənətkarlıq çətin bir aləm
Səhnə yazarlığı çətindən çətin
Məkr və məhəbbət, sevinc ilə qəm
Baxtına paylanır neçə surətin.
Ən nadir zərrəbin – sənətkar gözü:
Həm görür, həm də ki, göstərir aşkar.
Ən adil hökm də sənətkar sözü
Uçur bünövrəsiz büllur saraylar.
Atayevlərin də tale kitabı
Bir gün varaqlandı sənin əlinlə
Nargilə qızların pünhan əzabı
Şölə çəkib yandı sənin əlinlə.
Tutmusan nəbzini günün rüzgarın
Ürəklərdən keçir sənətin yolu.
Yaşıl pöhrəsidir Natəvanların
Qırmızı komandir Baltaçı oğlu.
Gəncliyin həyatı çağlar çay kimi
Əbədi nəğməndir bu axar sənin.
Gəncliyin həyatı günəş – ay kimi
Gün nurlu, ay bərqli aynan var sənin.
Səhrayi – kəbirdə tikan deyilsən,
Mehdi var, Sabit var, Ənvər, Mirzə var.
Heç kimdən təmənna uman deyilsən
Bayrağın sancılmış neçə zirvə var.
Səhnə ulduzları parlayır bir – bir,
Ad alır, san alır, şöhrətə çatır.
Təzə aktyorlar nəsli yetişir,
İlyas teatrı məktəb yaradır.
60
Tarix yetişdirib Şekspirləri
Görməmiş deyildir bəşər övladı.
Ancaq misilsizdir məndən ötəri
Xalqımın fədai öğlunun adı.
Eh ... nə payız...nə qış...nə ömür...nə yaş...
Yelkən qabarırsa, ümman daşırsa
Bahar içindəsən sənə ki.. qardaş,
Hər ilk tamaşada gül yaraşırsa.
I Aparıcı: Böyük əsərlər dəhşətli əzablar içində doğulur.
Əgər belə olmasaydı, dünyaya hələ keçən əsrdə
Qarabağ dərdini ―Xurşidbanu Natəvan‖nın dilindən
söyləməzdi. İ. Əfəndiyev ədəbiyyatımıza bir – birindən
gözəl əsərlər bəxş etdi. Nə qədər insanlar onun
qəhrəmanları ilə birgə doğuldu, böyüdü, yaşa doldu.
Dönüb geriyə baxanda isə ―Geriyə baxma qoca‖ söylədi.
Dedi ki, insan bu dünyaya yalnız xeyirxahlıq üçün gəlir,
elə yaşa ki, dönüb keçmişin əzabında qovrulmayasan,
unutma ki, həyat həyatı sevənindir. Xalqını o qədər
sevib, ona o qədər bağlandı ki, yaratdığı qəhrəmanları
sanki bir rəssam fırçası ilə təsvir etdi. Oxucu povest və
romanların surətlərini qəlbinin işığı ilə gördü, sevdi.
Müəllif isə oxucularını özünün müəllimi sandı.
II Aparıcı: Bəli, əslində gözəl yazmaq üçün gözəl düşünmək lazımdı,
çünki çox yazan deyil, gözəl yazan əbədi yaşayır. Gözəl
düşünmək üçün geniş müşahidə qabiliyyəti, zəngin söz
ehtiyatı və mənəvi gözəllik çox vacibdir. Bunlarsız
ədəbiyyat ola bilməz. kiçik hekayələrindən böyük
romanlarına qədər uzun , keçməkeşli bir yol keçib İlyas
Əfəndiyev. Axtarıcılıq qabiliyyətinin nəhayətsizliyi
hökmdarlığa qədər (Hökmdar və qızı) yol gəlib.
Yazıçının əsərlərini oxuyarkən insan anlayır ki, insanın
ən ali duyğusu məhəbbət nələrə qadirmiş, çünki ,
sevginin döyərək açmadığı qapı, gedərək çatmadığı
hədəf, baxaraq oxşamadığı qəlb yoxdu. Xalq yazıçısı
İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı yaşından asılı olmayaraq
hər kəs üçün qiymətlidir.O, hüdudları da aşır, çünki
əsərləri insanlıq və insanlar üçün yazılmış bir xəzinədir.
Elə bir xəzinə ki, zaman-zaman daha dəyərli olur, xalq
üçün, millət, vətən üçün…
I Aparıcı: İndi isə gəlin Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin şah əsəri
Dostları ilə paylaş: |