Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏt məDƏNĠYYƏt və ĠNCƏSƏNƏt unġversġtetġ
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
| indi
və burada öz problemlərini həll edib, dramatik və ziy- yətin onu sürüklədiyi uçurumdan xilas olmağa vadar edir. D - 21 - Onların çıxılmaz vəziyyətdə olması, həmin problemlərin həlli yollarında rastlaşdıqları maneələri dəf edə bilmək bacarıq - ları tamaşaçını hər zaman cəlb edir. Tamaşaçıları bir - iki saat qaranlıq zalda oturaraq film seyr etməyə vadar edən nədir? Kanadalı psixoloq Qans Selenin fikrinə görə, insanın stressə ehtiyacı var. Kino isə bu ehtiyacı ödəyir. Stress xarici təsir nəticəsində orqanizmdə yaranan gərginlik halıdır. Qorxu, təhlükə, sevinc, həyəcan, kədər və s. anında insan stress keçirir. Alimlər bunu «orqanizmin qeyri -spesifik reak siyası» adlandırır . Qeyri- adi, həyəcanlı, təhlükəli bir vəziy - yət yaranan kimi insanın diqqəti avtomatik olaraq səfərbər edilir, orqanizmdə adrenalin çoxalır və onun sayəsində də insa - nın bacarığı, potensialı yüksəlir. O, daha güclü olur, daha sür - ətli qaçır, gözləri daha yaxşı görür, hədəfi daha yaxşı nişan ala bilir. Qəzəblənəndə və ya qorxanda insan iradəsi daha güclü olur. O ya aslan kimi düşmənin üstünə hücum edir , ya da hadi- sə yerindən ildırım sürəti ilə qaçıb uzaqlaşır. Alimlərin fikrinə görə, qədim insanlar daha çox stress halı yaşamış və bu da onların inkişafına - qurmaq, yaratmaq, döv - lətlər halında yaşamaq istəklərini reallaşdırmalarına yardım etmişdir. Müasir dövrdə biz daha təhlükəsiz, qanunlarla tən - zim lənən bir dünyada yaşayırıq . (qədim dövrlə müqayisədə ). Alim lərin qənaətinə görə, biz indi potensial stress imkanımızın 5- 7 faizini istifadə edirik. Orqanizmimizin proqramı isə dəyiş - di rilməyib. Biz lazım olan potensialı xərcləmədiyimizə görə bizdə ya distress yaranır, ya da ki, daimi stress. Bu da bizim orqanizmimizin funksiyas ını pozur, xəstəliklər, nevroz və psixoz hallarını yaradır. Buna görə də stress halları bizi daima cəlb edir. İnsan beynini tədqiq edən alimlər film izləyərkən beyində zəif stress biotoklarının yarandığına şahid olublar. Bu biotoklar real həyatdakı stress biotoklarından çox zəif olsa da, effektli olduğu aşkar edilib. Bu da insandakı gərginliyi azaldır, sevinc hissi aşılayır, mübariz olmağa şövq edir. - 22 - «İnsanı ekran qarşısına nə cəlb edir?» sualına, təbii ki, «dramatik vəziyyət» cavabını verə bilərik. Bu , şüurlu şəkildə baş vermir, i nsan beyni elə proqramlaşdırılıb. Başqasını çətin vəziyyətlərdə görən insan mexaniki olaraq stress keçirir, təsəvvüründə olsa belə, onun yanında olur və onunla birlikdə çıxış yolu axtarır. Əlbəttə, çətin vəziyyətdə olan insan bizə nə qədər yaxın olarsa, onun hərəkətləri bizə nə qədər aydın olarsa, biz onun problemlərinə bir o qədər çox daxil oları q. Praktiki olaraq insan beyni bütün bədbəxtliklərə, stresslərə qarşı həssasdır. Bu , insan iradəsindən asılı deyil. Dramın tamaşaçı ilə ünsiyyəti məhz bu baza əsasında qurulub. Tamaşaçı stress səbəbi ilə rəğbət hissi duyduğu per so- najın dramatik vəziyyətində həyəcan keçirir. Əgər qəhrəman dramatik vəziyyətə düşübsə, tamaşaçının onunla eyniləşmək imkanı daha da yüksəlir. Yekun olaraq deyə bilərik ki, üç amil dramatik vəziyyəti müəyyən edir: 1. İnsanın çarəsiz vəziyyətdə olması. 2. Bu vəziyyətin dərinləşmə si (Bu onu çıxış yolu axtarmağa məcbur edir ). 3. O, çıxış yolu axtarır və antaqonistlə mübarizə aparır. Dramatik vəziyyətin konfliktin başlanğıcı olduğunu təxmin etmək, hər halda, o qədər də çətin deyil. Dramatik vəziyyətdə qəhrəmanı hərəkət etməyə məcbur edən təhlükə Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|