Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gəncə vilayətindən
- Sədr
- Məmməd Əmin Rəsulzadə
34
Gəncə vilayətindən: 1). Gəncə şəhəri tərəfindən Əbuzər bəy Rzayev, Gəncə qəzası tərəfindən Hacı Əli Qasım oğlu və Hacı Molla Əhməd Nuruzadə, seçki protokolları qanuna müvafiq tərtib olunub. Etibarnamələri isə nahiyyə müdiri tərəfindən verildiyindən təsdiq olunması parlamentə mühəvvəl edilir. 2). Qazax qəzasından Hacı Kərim Saniyev intixab edilib, etibarnaməsi qanuna müvafiq olduğundan təsdiqi təklif edilir. 3). Cəbrayıl qəzasından Bəhram bəy Vəzirov seçilmişdir. Etibarnaməsi qanuna müvafiq olduğundan təsdiqi təklif edilir. 4). Şuşa şəhəri qəzası tərəfindən Ağdamdan milli şuraya Qara bəy Əliverdiyev cənabları intixab edilmişdir. Etibarnamə və protokol nahiyyə naçalnikinin hüzuruna da və onun imzası ilə verilmiş olduğundan əlavə olaraq bu xüsusda material təqdimi təklif olunur. Fəqət müvəqqət olaraq təqdim edilən, kağızlar isə iktifa etməkdə məqbuldur. 5). Şəki şəhər idarəsi tərəfindən Abdulla bəy Əfəndiyev və qəza tərəfindən Qərib Kərimov intixab edilmişlər. Etibarnamələri düzgün olduğundan təsdiqləri təklif edilir. 6). Ərəş qəzası tərəfindən Ağdaşdan Əşrəf Tağıyev və uyezdindən Cəmil Süleymanov etibarnamələri olmayır, seçki protokolları da bütün-bütünə müğayir olduğundan mandat komisiyası təklif edir ki, əvvəla bunlar etibarnamə və qanuna protokol təqdim edənədək təsdiqlərindən çəkilmək təklif olunur. 7). Zakatala nahiyyəsi tərəfindən Bayram Niyazi Kiçikxanov etibarnaməsi qubernator tərəfindən imza edilmişdir və şurayi-milli tərəfindən seçki protokolu yoxdur. Ona görə etibarnamə [77 - 78] komisyonu təklif edir ki, seçki protokolu təqdim etsinlər. Sədr - Bakı bələdiyyəsi tərəfindən Əliağa Həsənov unudulmuşdur. (Məhərrəmov adları bir də oxuyur). Bəli, Əliağa Həsənov dəxi var. Sədr - Söz Yusif Əhmədovundur. Əhmədov - Milli məclisin möhtərəm əzalarına məlum olsun ki, Şirvan şəhəri tərəfindən Şirəli Bəyovski parlamentə üzv intixab edilməsi məəruzədə göstərilir. Şirvanovların Bakıda çoxdan bəri həmtorpaqlılar (zemlyaçestvo) təkilatı vardır. Bundan əlavə Şirvan əhalisi bu axırıncı hadisələrdən və Şirvan şəhərinin dağılmasından naşı Şirvan milli komitəsi və bələdiyyə idarəsi üzvləri Bakıdadırlar. Bu üç təşkilatın igrimi nəfərə qədər olan üzvləri cəm olub şamaxılılar tərəfindən parlamentə üzv intixab edilmişlərdir. Bunların intixab protokolları və etibarnamələri etimadnamə komisyonuna verilmişdir. Nədənsə etimadnamə komisyonu bu etimadnamə haqqında bir söz söyləmədi. Bu şəhərin qanun üzrə seçilmiş milli komitəsi və Bakıda çoxdan bəri yaşayan şirvanlıların cəmiyyəti və bələdiyyə idarəsi üzvləri olduğu halda bunların intixab etdikləri üzvün ədd olduğu ədalətsizlikdir. Elə bir ədalətsizlik cümhuriyyətin adını daşıyan bir məmləkətdə şirvanlılar haqqında layiq deyildir. Möhtərəm üzvlərin buna diqqətlərini xahiş edirlər. Təqazayi-zəmanədən dolayı şamaxılıların kəndləri dağılmış, kəndləri yer altına buraxılmış isə də onların hüququna təcavüz edib, kabinetdə oturub, onların tərəfindən üzv seçilmişlərdir. Bu haqda rica seçkini qanunsuz hesab edib yenidən şamaxılılar tərəfindən seçilmiş üzvü qəbul edəsiniz.
etimadnamələri vardır. Etimadnamə komisyonu bunlara baxıb bəzilərini qanunsuz görmüşdür. Mən təklif edirəm müvafiqi-qanun olan etimadnamələr qəbul edilsin, şübhələrə parlament baxsın. Təklifim budur ki, parlament komisyonunun rəyini təsvib etsin. Sədr - Söz Abdulla bəy Əfəndiyevindir .[78 - 79]
qanuna müvafiq görmür. Bu qanun hansıdır, heç kimə məlum deyil. Ancaq teleqraf ilə xəbər vermişlər ki, parlamentə üzv seçin göndərin. O qanun elan edilməli idi, sonra intixab olmalı idi. Hərgah seçkilərə diqqətlə baxsaq həpsi şübhəlidir. Bu parlamenti inqilab surətində təşkil olunmuş ədd edən və qanunsuzluğu kənara qoyaq. Bilatəvafüt sözlərim nə indiki, nə də keçmişdəki demokrat üsulu ilə deyildir. Nə üçün Zakatala cəmaəti ümumi iclasda seçilmiş nümayəndələrin etimadnamələrinə inanmamalıdır? Sədrdən təvəqqə edirəm danışıq qət olunsun və etimadnamələrin həpsi qəbul olunsun. Vaxt bunu tələb edir ki, cüziyyat ilə uğuraşmayaq, başqa müzakirata köçək. Sədr - Söz Aslan bəy Qaraşovundur. Qaraşov - Mən irəlidəki natiqin sozünə şərikəm. Zaqatala və Ərəş qəzalarından danışacağam. Etimad komisyonu məruzəsindən belə məlum olur ki, işbu qəzalardan seçilmişlərin qanuna müvafiq etimadnamələri yoxdur ki, qəbul olunsun. Abdulla bəy dedi ki, teleqraf ilə xəbər verilibdir ki, parlament üzvləri intixab olunsun. Odur ki, intixablar hər kəsin öz bildiyi kimi olmuşdur. Zaqataladan hərçəndi məbuslar milli komitə tərəfindən seçilmiş isə etimadnamə komisyonu tərəfindən rəsmiyyətcə qəbul edilməyib. Həmçinin Ərəş uyezdi tərəfindən
35
məbusların intixabnamələri. Zaqatalada qubernator, Ərəşdə qəza qaimməqamı təsdiq etmişlərdi. Təklif edirəm seçkilər şübhə altında olduğundan Məclisi-Müəssisan cəm olunanadək qəbul edilsin, əks surətdə şübhəlilər üçün məlumat istənilsin. Sədr - Söz Məmməd Əmin Rəsulzadənindir. Rəsulzadə - Məsələ, bizim məclisi-məbusanın nə şəkildə təşkil olunmasıdır. Məclisi-məbusanımızın seçkilərinin qanun üzrə olmadığını söylədirlər. Ümum əsas üzrə seçilmiş parlamentimiz yoxdur. Şimdi parlamenti də tənqid etməyə vaxt yoxdur. Şurayi-milli parlament təşkili üçün əsas qəbul etmişdir, və bu da etibarlıdır hərgah bu inkar edilər isə milli şuranın nüfuzu itmiş olur. Qanuna müvafiq etimadları təsdiq etməli, şübhəlilərin icrasına baxmalı. Rəsmiyyətə bilməmişlərə vaxt veriblər. Lakin qanun iqtiza etmiş kibi etimadnamələr pişnihad etsinlər. Qanun qəzetlərdə nəşr [79 - 80] edilsin, qubernator və naçalniklərə protokolun forması göndərilmişdir. Bir çox yerlərdə belə də olmuşdur. Fəqət, bəziləri başa düşməmişlər. Biz buna laübəli baxa bilməriz. Özümüz qəbul etdiyimiz qanunu pozmamaq üçün şübhəlilərə müsaidə verilsin. Sonra Şirvan haqqında Əhmədov izahatda bulundu və şirvanlıların haqqına təcavüz edildiyini söylədi. Mən şurayi-millinin sabiq rəisi olmaq sifətilə deyirəm ki. şurayi-millinin qətinə məbna o yerlərdə hərci-mərclik idi. O, yerlərin məbuslarını şurayi-milli ozü təyin etsin. Bu maddə tətbiq ediləcək hansı yer olduğu müzakirə edildikdə ittifaqi- ara ilə yalnız Şamaxı qəzası fovqəladə əhval altında olduğu qəbul olunur, oradan da məbus təyin edilməyi qət olunmuş idi. Qanunun bu maddəsinə etiraz etmək üçün mümkün deyildir. Çünki qanun cari isə hamı maddələri qəbul edilməlidir. Bir qanunu təmamilə qəbul və ancaq bir maddəsini rədd etmək qabil deyildir. Bu məsələyə dərin baxsalar isə heç bir təcavüz olmadığı anlaşılar. Şıxəlibəyov şamaxılı, Gncə məşvərət məclisində Şamaxı əhalisi tərəfindən göndərilmiş idi. Məclisi-Müəssisan intixabında dəxi siyahı ilə seçilənlər cümləsindən olmuşdur. Fəqət, Şıxəlibəyov dəxi məzkur qanuna görə ixrac edilmiş idi. Bir dəfə şamaxılılar onu seçib göndərmişlər və şəkil etibarilə, mahiyyət nəzərilə Şeyxəlibəyovun namizədliyinə etiraz edilməmişdir. Bu gün biz Şamaxı həmtorpaqlar İttifaqı tərəfindən məbus qəbul edəcək olursaq, o vaxt sair ittifaqlar dəxi istəyəcəklər və belə təbilərin həpsinə əməl edildikdə parlament təşkili qanunu əsasından xələldar olar. Mən təklif edirəm bu məsələ haqqında müzakirata xitam verilsin. Müzakirat qət olunur.
şura var. Şübhəsiz ki, Şuranın sədri, müavini və katibi tərəfindən imza olunmalı idi. Halbuki, ancaq qubernator imza etmişdir. Buna körədir ki, qubernatorun imzalaması qeyri-məqbul ədd edilməlidir. Komissiya təsdiq edir ki, bunların etibarnaməsi nəzərə alınsın. İkinci təhqiqə möhtac etibarnamə Ərəş nümayəndəliyinidəndir. Əvvəla, bu məbusların seçdikləri məclisin protokolları bizə verilməmişdir. Saniyən etibarnamələri milli şuraya başqa bir ictimai müəssisə namindən [80 - 81 ] yazılmayıb, ancaq xüsusi bir şəxs tərəfindən yazılmışdır. Bu məclisin kimlərdən ibarət olduğu, vəkil edildikləri barəsində bir məlumat verilmir. Üçüncü Şirvan məsələsidir. Şamaxı həmvilayətləri tərəfindən məbus təyini haqqında varid olan təklif parlament qanununa müğayirdir. Zira qəza vəkilini kəndi nümayəndələri, kənd cəmiyyətləri seçməli və onlar göndərməlidirlər. Etibarnamə komisyonu qanuna müvafiq və düzgün olan məbuslar təsdiq edilib, yerdə qalanlarına təklif edilsin ki, protokol və etibarnamə əldə etmək üçün komisyon ilə bərabər təşəbbüsatda bulunsunlar. Sədr - Müzakiratdan hasil olan nəticə belədir. İki təklif varid olur. Birincisi: etibarnamə komisyonu tərəfindəndir ki, etibarnaməsi şübhəli və xətalı hesab olunan əza qəbul və təsdiq edilmək üçün şübhənin izalı və xətaların təshihi üçün bir təşəbbüsatda bulunsun. İkinci təklif: Aslan bəy Qaraşov tərəfindən varid olubdur və şübhəli, şübhəsiz xətalı və düzgün ümum etibarnamələrin qəbul təsdiqini tələb edir. İndi bu iki təklifi səsə qoyuram. (Ruscaya tərcümə edir). Əvvəlcə birinci təklifi səsə qoyuram.
Məmməd Əmin tərəfindən verilən təklif hüquq nöqteyi-nəzərindən dürüst deyildir. Zira hüquqi noqteyi- Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|