Azərbaycanda siyasi partiyalar: seçKİDƏN seçKİYƏ

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
35
yar qəzetinin baş redaktorları olmuşdur. Bu blok parlament 
seçkilərində iştirak etməyi qarşılarına məqsəd yox, bir vasitə 
kimi qoymuşdu. Hesab edirdi ki, Azərbaycanın gələcək si-
yasi həyatında, parlamentdə bu cür media tərəfdarlarının, 
müstəqil media nümayəndələrinin iştirakı zəruridir.
Qadınların seçki bloku 2005-ci il mayın 14-də təsis edi-
lib. Blokun təsisçiləri, əsasən, Azərbaycan Qadın Hərəkatının 
liderləri idi.
“Gənc  Azərbaycan  -  Yeni  adlar”  seçki  blokunun  təsis 
edilməsi haqqında 2005-ci il mayın 27-də bəyanat verilib. 
Siyasi  mənsubiyyətindən  asılı  olmayaraq  hər  bir  peşəkar 
və  vətənpərvər  azərbaycanlı  üçün  açıq  olan  seçki  blo-
ku  olmuşdur.  Blokun  məqsədi  seçkilərin  milli  birliyimizin 
möhkəmlənməsi və vətəndaş dialoqunun yaranması üçün 
bir vəsilə olmasına nail olmaq idi. 
”Yeni  parlament“  seçki  blokunun  təqdimat  mərasimi 
2005-ci    il  iyunun  13-də  keçirilib.  Blok  yaxın  gələcəkdə 
qeyri-siyasi blokların alyansını – “İctimai Alyans”ı yaratmağı 
planlaşdırırdı.
 “Parlament 2005“ hüquqşünasların seçki bloku 2005-
ci il mayın 16-da təsis edilib. Blokun yaradılmasında əsas 
məqsəd bu proseslərdə hüquqşünasların daha fəal iştirakı-
nı, onların potensialından daha səmərəli istifadə edilməsini 
təmin etmək idi.
”Yeni siyasət“ seçki bloku 2005-ci  il aprelin 12-də təsis 
edilib. Blokun strateji məqsədi Azərbaycanın siyasi sistemini 
demokratikləşdirmək olmuşdur.
”İctimai liderlər birliyi” seçki bloku 2005-ci il aprelin 22-
də təsis edilib. Blokun təsisçilərindən Milli Qeyri-Hökumət 

---

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
36
Təşkilatları Forumunun prezidenti Azay Quliyev Milli Məclisə 
üzv seçilib.
“Azadlıq”  Siyasi  Partiyalar  Bloku  (Azərbaycan  Res-
publikasında Siyasi Partiyalar İttifaqı) 2005-ci il parlament 
seçkiləri ərəfəsində müxalif siyasi partiyaların birliyi kimi ya-
radılmışdır. İki partiyanı və bir hərəkatı özündə birləşdirən 
qurumun,  müşahidələrə  görə,  30  nəfərdən  çox  elektoratı 
yoxdur.
ADP  “Azadlıq”  blokundan  çıxdıqdan  sonra  onsuz  da 
böhran içərisində olan blok daha ağır vəziyyətə düşüb. İndi 
iki partiya (bunun da biri hələ də qeydiyyatdan keçməyib 
və  sədrlə  qovluqdan  başqa  sıralarında  kimsə  yoxdur)  və 
bir neçə  nəfərlik  hərəkatdan ibarət olan “Azadlıq” bloku 
artıq  yaddaşlardan  silinmək  üzrədir  (www.azadliqradiosu.
com).  Müsavat  funksionerlərindən  biri  qeyd  edir  ki,  onlar 
ətraflarına 30 nəfər toplayıb aksiya keçirə bilmirlər. “Azad-
lıq” blokunun üzvləri “fəaliyyət proqramının qəbul edilməsi” 
adı ilə yenidən bir araya gəlməyə çalışırlar. 
Hadisələrin  gedişatı  göstərir  ki,  növbəti  parlament 
seçkilərinə  qədər  müxalifət  partiyaları,  həmçinin  siyasi 
bloklar  yenidən  hissələrə  bölünmək  meylindən  azad  ola 
bilməyəcəklər.  Bunu  son  vaxtlar  “Azadlıq”  blokundakı  da-
xili  münaqişələr,  həmçinin  Müsavat  Partiyasının  keçirdiyi 
mitinqlərdə müxtəlif vasitələrlə topladıqları təəssübkeşlərin 
sayının azlığı təsdiqləyir. 
“Azadlıq” blokunun parçalanması müxalifətin gündəliyinə 
gətirilib.  Əli  Kərimli  başda  olmaqla  cəbhəçilərin  Müsavat 
Partiyasına  meyillənməsi  blokun  gələcəyini  təhlükə  altı-
na  almışdı.  Dörd  il  yarım  müddətində  ilk  dəfə  blokun  üç 
partiyasından  biri  ümumi  iradə  əleyhinə  getdi  və    başqa 

---

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
37
siyasi  təşkilatla  etiraz  aksi-
yasında  iştirak  etdi.  Müsa-
vat  Partiyası  düşünülmüş 
şəkildə  “Azadlıq”  blokunun 
dağılması  siyasətini  həyata 
keçirir. Beləliklə də, radikallar 
düşərgəsində  tənəzzül  pro-
sesini sürətləndirən proseslər 
baş  verir.  Seçkilərə  hazırlıq 
və    ixtiyarlarında  olan  cüzi 
resursların  cəmlənməsi  əvəzinə  partiya  liderləri  bir-birini 
zəiflətmək  və  düşmənçilik  mövqelərində  dururlar  (Pərvaz 
Atakişizadə www.1news.az. 06.07.2010).
Doğrudan da, qeyd edilən 
proseslərin “ildırım sürəti” ilə 
getməsi  nəticəsində  blokun 
parçalanması  reallığa  çevril-
di.  Azərbaycan  Liberal  Par-
tiyasının  lideri  Lalə  Şövkət 
“Media 
forum” 
saytına 
müsahibəsində  bildirmişdir: 
“Artıq  “Azadlıq”  blokunun 
fəaliyyətinə xitam verilmişdir. 
Hələ  fevral  ayında  bildirmişdim  ki,  əgər  AXCP  Müsavatla 
birləşərsə, avtomatik olaraq “Azadlıq” blokunun fəaliyyətinə 
xitam veriləcək. Bu, AXCP-nin cəbhəçilərin istək və maraq-
larının nəzərə alınması ilə qəbul olunan qərarıdır. Ona görə 
də “Azadlıq” blokunun dağılmasına çox təmkinli və alicənab 
yanaşmaq  lazımdır.”  (İmdad  Əlizadə.  www  .mediaforum.
az.2010-07-13)
Azərbaycan Demokratik Partiyasının sədr müavini Zakir 

---

AZƏRBAYCANDA SİYASİ PARTİYALAR: SEÇKİDƏN SEÇKİYƏ
38
Hüseynovun  sözlərinə  görə,  “Azadlıq”  blokunun  dağılma-
sının  günahkarı    heç  bir  xarici  qüvvə  deyil,  burada  təmsil 
olunan partiyaların özləridir.
Bütövlükdə demək olar ki, yaranan həmin blokların ha-
mısının  səmərəsizliyini və partiyalaşmanın dünyada möv-
cud olan tələblərinə cavab vermədiyini zaman sübut edir. 
Hazırda  seçkilərdə  bloklar  yaradılmasına  dair  proqnozlar 
verilsə də, reallıqda konkret bir qurum təsis edilməmişdir. 
“Qarabağ  və  Respublika  uğrunda”  hərəkat-təşkilat  
2009-cu ilin əvvəlində ölkədə Konstitusiyaya ediləcək əlavə 
və dəyişikliklərlə bağlı referenduma qarşı çıxmaq məqsədi 
ilə yaradılmışdır. Təşkilata Müsavat, AXCP, ALP, Ümid, ADP, 
Vətəndaş və İnkişaf müxalifət partiyaları və digər müxalif-
yönlü  birliklər  daxil  olmuşdur.  Hərəkata  daxil  olan  parti-
yalar  ötən  ilki  bələdiyyə  seçkilərinə  qatılacaqlarını  bəyan 
etmiş, hətta bu məsələ ətrafında  müzakirələr də aparmış-
dılar.  Onların  seçki  ilə  bağlı  konsepsiyası  ondan  ibarət  idi 
ki,  bələdiyyələr  üzrə  öz  namizədlərini  irəli  sürsün  və  hər 
bir  siyasi  partiya  öz  namizədlərinin  rəsmi  qeydiyyatdan 
keçməsinə  çalışsın.  Məlum  olduğu  kimi,  adı  sadalanan  6 
partiyanın bələdiyyə seçkilərində birgə mübarizə aparacağı 
ehtimalı da artıq sınaqdan çıxdı və özünü doğrultmadı.
Bloklaşma  və  koalisiyaların  mövcud  təcrübəsi  göstərdi 
ki,  hər  bir  partiyanın  siyasi  liderlərinin  şəxsi  ambisiya-
ları  təşkilatın  maraqlarından  üstün  olur.  Belə  durumun 
ənənəyə  çevrilməsi  özü  təhlükəli  bir  vəziyyətdir.  Bunun 
üçün  müxalifətdə  yeniləşmənin  getməsi,  yeni  fikirli  siya-
si  liderlərin  ortaya  çıxması  çox  vacibdir.  Müəyyən  islahat-
lar aparılmadan və yeni qanun qəbul edilmədən bloklarda 
təşkilatlanmaların hər hansı bir səmərəni verəcəyinə ümid 
azdır.

---