Азярбайъан Республикасынын
Yüklə 1,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Abid Tahirli
- Bütün türkl ərin tərcümanı
• Abid Tahirli ~ 184 ~ daha çox qamçı yeyəcək, daha çox geri gedəcək və heyvanlıqda davam ed əcəyik («Qədimçilik – cəditçilik»). • Əgər qadınların fəna olduqlarına hökm edilirsə, dünyanın yarısının fəna olduğuna hökm edilmiş olur. Əgər qadınların yaxşı olduğuna hökm edilirsə, dünyanın yarısının yaxşılığına hökm olur. Gerç əkdən də bir şəhərin, vilayətin, yaxud bir millətin qadınları cahildirs ə, deməli, o toplumun cahil olması labüddür («Qadınlar»). • Bütün insanlar qadınların qucağında ərsəyə gətirdiyi, onların köksündə ruzilərini tapdığı, elm və kamala onların dilindən, ədəb və namusu onların hal və hərəkətlərindən aldığı hər kəsin gözü önünd ədir («Qadınlar»). • H ər bir qadın insanlığa çox böyük xidmət edən insandır («Qadınlar»). • Mill ətin qadınları sağlam vücudlu, namuslu, çalışqan, savadlıdırsa, bütün millət də sağlam bədənli, namuslu, qeyrətli və elmli olur. Bunun əksi – qadınları zəif, binamus, biqeyrət və cahil olan mill ətin bütün üzvləri də bu nöqsanlara düçar olacaqdır («Qadınlar»). • Dünya bir binaya b ənzədilərsə, qadınlar o binanın t əməlidir. • Çalışmağı bilməyən, yaxud istəməyən ər kişilikdən çıxdığı kimi, ev ə baxmağı bilməyən qadın da qadınlıqdan çıxar («Qadınlar»). • H əyat yoldaşı ilə gözəl yaşamaq istəyən qadın məhəbbət, s əbir və nəzakət yolundan ayrılmamalıdır, söz dinləməli, daim t əmizliyə səy göstərməli, ərinin gətirdiyinə qane və razı olmalı, onu utandırmamalı və ondan bacardığından artığını tələb etməməlidir. İsrafçılığa yol verməməli, yeməyi süfrəyə vaxtında verməli, ərinin • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 185 ~ qohumlarına hörmət etməli, ərindən istədiklərini uyğun zamanda və n əzakətlə xahiş etməlidir («Qadınlar»). • Qadın cahil və elmsizdirsə, dişi heyvan kimi onun üçün də h əyat və ömür puç keçəcəkdir («Qadınlar»). • Avropada Şərq qadınlarının ifrat dərəcədə örtülü, hüquq və azadlıqdan, elm və tərbiyədən məhrum qaldıqlarını islamla əlaqələndirirlər. Utancvericidir ki, müsəlmanlar arasında da bu halı şəriətin gərəyi zənn edənlər çoxdur. Bununla avropalılar böyük səhv edirl ər, müsəlmanlar günaha batırlar («Qadınlar»). • Kim söyl əyə bilər ki, analara elm, savad və hünər lazım deyil? («Qadınlar»). • Əgər bir məsələ ədalətlə müzakirə edilib ədalətlə həll olunmasa, işin nəticəsi ağır olacaq, insanlıq və islam önündə məsul v ə günahlı qalacağıq. Sonra peşman olsaq da, bu fayda verm əyəcəkdir («Qadınlar»). • M ədəni hökumət ədalətsizliyə yol verməz. İstər c əhalətdən, istər pis adətlərdən, istərsə də dar düşüncədən təvəllüd ed ən nöqsanların qarşısını almaq hökumətin vəzifəsidir («Zülm haradan g əlir»). • Din v ə millət qayğısı ziyalı və alimləri, bir an da olsun, t ərk etməməlidir («Zülm haradan gəlir»). • Zalım kim olursa-olsun, məzlum kim olursa-olsun, hər birimizin ədalətə və insafa xidmətçi olması və onların keşiyində durması fərzdir («Zülm haradan gəlir»). • Şanı uca Quranın bir kəlmə ilə təfsiri «ədalətdir» («Zülm haradan g əlir»). • Abid Tahirli ~ 186 ~ • Ədalətsiz, insafsız bir müsəlmanın ağzına yüyən, başına noxta salıb, ədalətə bağlamaq şəriətə zidd deyil, əksinə, ona uyğundur («Zülm haradan gəlir»). • Din - ədalətdir. Ədalət xaricində hərəkət edənlərə, zalımlara meydan və müsaidə verilməməlidir («Zülm haradan g əlir»). • Şərt ilə nikah bir çox qadınları insafsızların zülmündən mühafiz ə edəcəkdir, şərt ilə nikah caizdir. Ədalətli və salih adam üçün şərt ilə nikahda bir ağırlıq yoxdur: şərtlər ilə nikah yalnız zalımın zülmünə qarşı ehtiyatlı bir səddir («Zülm haradan gəlir»). • Rusiyada olan bütün müs əlmanları birləşdirmək və mill ətin düşüncə və ehtiyacına uyğun iş görmək üçün Rusiya müs əlmanlarının qurultayını keçirmək haqqında qərarımızı yerlərə çatdırmaq kimi şərəfli vəzifəni biz icra etdik. Əli Mərdan bəy Topçubaşov (1865 – Tiflis – 1934 – Paris, Azərbaycan xalqının yetişdirdiyi böyük siyasi xadimlərdən biri, hüquqşünas, qəzetçi, dövl ət xadimi – T.A.) və Əbussuud Mirzə Əhmədov (Ufalı, tatar xalq xadimi – T.A.) işin icrasında bizə böyük yardımlar etdilər («Zamanımızın məsələləri»). • Rusiyanın hər tərəfindən Makaryaya (Nijni-Novqorod – T.A.) t əşrif buyurmuş 300 təmsilçi Ufa çayı açıklarında gəmi içində Rusiya müs əlmanlarının birinci qurultayında iştirak etmək şərəfinə nail oldu. Yeni tariximizin birinci s əhifəsi olan bu qurultay elektrik c ərəyanı kimi millətin bütün vücudunu başdan ayağa qədər silk ələdi, hərəkətə gətirdi və bir neçə ayda millətin düşüncəsində beş-on ildə yaranacaq oyanışa bərabər tərəqqi yaratdı («Zamanımızın məsələləri»). • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 187 ~ • Makaryadakı I qurultayda yeddi-səkkiz ziyalı müsəlman olduğu halda Peterburqdakı ikinci qurultayda onların sayı artıq 30- 40 idi v ə onların hamısı millət yolunda çalışmağa başladı («Zamanımızın məsələləri»). • Müs əlmanların birinci qurultayında hansı qərarlar verildi? Əvvələn, millətin birləşməsinə, birlikdə iş görülməsinə, saniyən, mill ətin maddi, mənəvi tərəqqisinə və salisən, ümumi Vətən işlərində rusların mütərəqqi ziyalıları və partiyaları ilə əməkdaşlıq edilm əsinə («Zamanımızın məsələləri»). • …sair mill ətlər milli ideologiyası olan partiyalar yaradanda biz q əflət yuxusunda idik. Nə üçün sayı yarımız, hətta dördd ə birimiz qədər olmayan millətlər təşkilatlanıb, nizamlı, m əsləkli bir ideologiyaya sahib olduğu halda, bizlər ya bir millətə quyruq, ya bir firq əyə yamaq olmalıyıq? Cahillik, qafilik, amma bu t əbii hal deyil. Elə isə, islahı mümkündür («Zamanımızın m əsələləri»). • İnsanların görüş və düşüncələri fərqli ola bilər. Lakin bu hal milliyy ət, xalq düşüncəsinə əngəl olmamalıdır. Bir ananın üç övladının üç fərqli fikri, düşüncəsi ola bilər. Amma anaya münasib ətdə fərqli fikir olmamalıdır («Zamanımızın məsələləri»). • Bir mill ətə ilk öncə lazım olan üç şeydir: milli düşüncə, milli dil, milli t əhsil («Zamanımızın məsələləri»). • Milli birliyin t əşəkkülü nə düşünüldüyü qədər ağır, nə də düşünüldüyü qədər yüngüldür. Buna nail olmaq üçün xaricdəki və daxild əki bir xeyli maneə dəf edilməlidir. Birlik əmələ gətirmək üçün sad ə xalq həmişə hazırdır. Yol göstərilərsə, irəliləyiş olacaqdır. Lakin yolbaşçılarımız yardım, yardım etməlidirlər («Zamanımızın məsələləri»). Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|