• Bütün türkl
ərin tərcümanı
~
175
~
yox, zahiri süsünü
əldə etmiş müsəlman, təəssüf ki, faydalı və
h
ərəkətli həyat üçün itirilmiş insandır. Allah bizi mədəniyyət və dil
bilm
ənin belə meyvələrindən qorusun («Rusiya müsəlmanları»).
•
Böyük zindanlar bir açarla açılır… («Sibirdə – Tümən
şəhərində»).
• H
əyat, zaman üstüörtülü sözləri təhlil edəcək və
yanlışlıqları atacaqdır («Rus-Şərq anlaşması»).
•
Başqalarını müsəlman-türklərin maariflənməsi lehinə
çalışmağa və fəaliyyət göstərməyə dəvət edərkən, özüm də əli-qolu
bağlı qalmadım, 1883-cü ildən etibarən «Tərcüman» adlı həftəlik
rusca-tatarca q
əzetin nəşrinə başladım («Rus-Şərq anlaşması»).
• Müs
əlman dövlətləri və qövmləri ilə Rusiyanın gözəl bir
şəkildə qaynayıb-qarışmasını və yola getməsini avropalılar xoş
qarşılamazlar: çünki belə münasibət siyasi oyunçuların hesab və
al
ətlərini qarışdıra bilər («Böyük Şərq məsələsi»).
• …parlayan
əşyaların hamısı qızıl və gümüş deyildir
(«Avropa m
ədəniyyəti»).
•
İlk baxışda Avropa məişəti və mədəniyyəti çox süslü,
ziyn
ətli və yaraşıqlı bir qadına bənzəyir, lakin bir az diqqət
edildikd
ə görünür ki, bu qadının dişləri uydurma, saçları taxma, o
dolu-
dolu köksü qabartma pambıqdır. Bu libas çıxarılarsa, qoturlar
görün
ər, üz çevirməkdən başqa əlac qalmaz («Avropa
m
ədəniyyəti»).
•
Avropanın məişət və mədəniyyət bir adamı güldürüb
m
əsrur (şad, şən – T.A.), yüz adamı güldürüb xəstə etdikcə,
sosializm, sosialist düşüncələr ölməyəcək («Avropa mədəniyyəti»).
• Avropada v
ə bəlkə dünyada… inqilab sosializm üzündən
g
ələcəkdir («Avropa mədəniyyəti»).
• Abid Tahirli
~
176
~
• Statistika elmi n
ə qədər inkişaf etsə də, daha çox nöqsanı
olan bir f
əndir («Avropa mədəniyyəti»).
•
İnsanların davranışında bir-birinə fayda və faydadan əvvəl
ver
əcək bir şey varmı? Vardır! Bu da haqq-ədaləti, doğruluqdur
(«Avropa m
ədəniyyəti»).
• B
əşərin məişətinə əsas ola biləcək haqq-ədalətdən başqa
bir şey yoxdur («Avropa mədəniyyəti»).
• Haqq-
ədalət üzərində təsis olunan məişət ən pak məişət
olacaqdır. Bu məişətin içində olan insanlar rahat yaşaya biləcəklər
(«Avropa m
ədəniyyəti»).
•
İnsanların hər hərəkəti haqqa, ədalətə istinad edərsə, zülm
ortadan qalxar, m
əzlum da olmaz («Avropa mədəniyyəti»).
• N
əfs və zülm meydandan çəkilən zaman haqq və ədalətdən
yaranmış əhvala və məişətə hansı insan qarşı və düşmən olacaq?
(«Avropa m
ədəniyyəti»).
• Kimins
ə hüququmun əleyhinə olmadığına inanaramsa və
özüm d
ə kimsənin haqqına göz dikməmişəmsə, kim məndən
şikayətçi olacaq, mən kimdən şikayətçi ola bilərəm ki?! («Avropa
m
ədəniyyəti»).
• T
əsəvvür edək ki, bütün cəmiyyət üzvləri işlərini və
h
ərəkətlərini tam haqq və ədalətlə icra edirlər. O zaman insanlar bir-
birind
ən narazı, şikayətçi ola bilərmi, bir-birinə qəsd edərmi?
Q
ətiyyən («Avropa mədəniyyəti»).
• S
ərmayə, mülk, işləmək və fayda haqqında Quranın
hökml
əri Avropada əsas hüquq və əxlaqa çevrilsəydi, müdhiş
sosialist düşüncələrə yer qalmazdı («Avropa mədəniyyəti»).
•
Avropa bir ixtiyardır, təcrübəsi çoxdur. İxtiyarlığına
hörm
ət edək. Təcrübəsindən bəhrələnək, xətalarını təkrar etməyək:
• Bütün türkl
ərin tərcümanı
~
177
~
m
əktəblərini, universitetlərini bizlər də təsis edək, elmlə ağlımızı
ziyalandırdığımız qədər haqq və ədalətlə ürəklərimizi doldurmağa
çalışaq. Avropada pis-yaxşı nə varsa, uşaq kimi çapmayaq, bir insan
kimi götür-qoy ed
ək: nədir, nəyə yararı var, vicdan və haqq-ədalət
xaricind
ə deyil ki? («Avropa mədəniyyəti»).
•
Kasıblıq, çarəsizlik yalnız malda, sərmayədə deyil, elmdə,
f
əndə, bilikdə, sənaye və hünərdə daha ziyadə zahir olur və ortaya
çıxar («Məzhəbi-iştirakıyyun» – sosialist cərəyanı – T.A.).
•
İslam aləminə maddi və mənəvi bərabərlik, rahatlıq
dalaşmaq, dartışmaq yolu ilə deyil, haqq-ədalətlə gələcəkdir
(«M
əzhəbi-iştirakıyyun»).
•
Ey qardaşlar, Yaponiyadan ibrət alaq. Bunlar bizim kimi
t
ək-tək oxumadılar, yüz-yüz Avropa, Amerika universitetlərində
t
əhsilə yiyələndilər. Bizim kimi başdansovdu savad əldə etmədilər.
Avropanın bütün qazanlarına girib qaynayıb çıxdılar. Milli torpaq
v
ə tarixlərini boş xəyallara fəda etmədilər. Ad-san, şöhrət, rahat və
s
əadəti öz milləti dairəsində axtarmağa və vücuda gətirməyə
çalışdılar və gətirdilər (Məzhəbi-iştirakıyyun).
• Yapon g
əncləri Çində Amerika ticarətinin qarşısını alıb,
milli mallarına yol açırlar. Bizim gənclər Kazan bazarında səkkiz
tacirl
ə on beş prikazçiki dalaşdırmaqdan başqa iş bilmirlər. Yapon
ziyalıları ilə bizim ziyalılar arasındakı təfavüt budur («Məzhəbi-
iştirakıyyun»).
•
Bütün nöqsanlarımız milli məktəblərimizin nöqsanından,
p
ərişanlığından irəli gəlir («Məzhəbi-iştirakıyyun»).
•
Bir mujikin yarmarkada tapıb geydiyi pencəkdə
meymunan
ə qiyafətə düşməsi bizim bəzi müsəlman ziyalıların da
Dostları ilə paylaş: |