136
Tez tərpən
Oyunçular iki dəstəyə bölünürlər. Dəstələr sıraya düzülür, hər
dəstənin bir oyunçusu qaçış xəttində hazır vəziyyətdə durur. Bir düz
xətt boyu diametri 20 sm olan 12-15 dairə çəkilir.
Müəllimin işarəsi ilə hər iki dəstənin oyunçuları bir ayaq üstə
dairələrlə hoppana-hoppana əvvəlcə bir tərəfə qaçır və sonra həmin
qayda ilə geri qayıdıb əlini onu gözləyən oyunçunun əlinə vurub
arxaya keçir. Növbədə duran oyunçu isə oyunu davam etdirir. Oyunu
birinci başa çatdıran dəstə qələbə qazanır.
Ayaqları dəyişməyə icazə verilir.
Oyunçunun əli dəyməmiş xətdən kənara çıxmağa icazə verilmir.
Oyunçular dairədən-dairəyə bir ayağı üstə atılmalıdırlar.
Üzəngi
Oyunçular iki bərabər dəstəyə bölünür və 15-20 m üz-üzə
dururlar. Hər bir oyunçu özü üçün diametri 20-25 sm olan bir dairə
çəkir və onun içərisində durur.
Dairələr bir-birindən 50-80 sm aralı olmalıdır.
Hər dəstə özünə başçı seçir. Dəstəbaşıları oyuna başlamaq üçün
püşk atırlar.
Əvvəlcə başçı topla qarşı dəstənin oyunçularından birini
vurmağa çalışır. Qarşı dəstənin oyunçuları isə topu tutmağa və onunla
əks dəstənin oyunçularından birini vurmağa çalışırlar.
Top oyunçuya dəydikdə başçı «Dayan»- deyə işarə verir. Sonra
həmin uşağı oyundan çıxarırlar. Oyun tərəflərdən biri təklənənə kimi
davam edir. Son oyunçunu da vuran dəstə qalib gəlir.
Oyunçu ayağını dairədən kənara qoya bilməz.
Topla vurulan oyunçu bir əlini yuxarıya qaldırmalıdır.
137
IV S İ N İ F
(Ümuminkişaf hərəkətlərinin elementləri ilə oyunlar)
Çəkib xətdən çıxarma
Oynayanlar iki komandaya bölünüb aradan çəkilmiş xətt
boyunca üz-üzə dayanırlar. Boy və çəkidə təxminən bərabər çəkilmiş
olan oyunçular qarşı-qarşıya dururlar. Hər komandanın arxasında 4-5
m aralıda xalları hesablamaq üçün ayrılmış oyunçular dayanırlar.
Oyun siqnal üzrə başlayır. Hər komanda çalışır ki, o biri
komandanın daha çox oyunçusunu dartıb xətdən çıxartsın. Xətdən
çıxarılmış oyunçu əlinin içi ilə onu çıxardan komandanın xalları
hesablayan oyunçusuna toxunmalıdır, məhz bundan sonra o, xətdən o
tərəfə keçib öz komandasında oynamaq hüququ qazanır. Hər çəkilib-
çıxarılmış oyunçu, onu çıxaran komandaya bir xal verir. Oyun ərzində
daha çox xal toplamış komanda qalib gəlir.
Qaydalar: 1. İstənilən oyunçunu əlindən tutub dartmaq olar. 2.
Oyunçu tək-tək, iki-iki və eyni zamanda bir neçə oyunçunu dartıb
çıxartmağa icazə verilmir. 3. Oyunçu hər iki ayağı ilə xətti keçdikdə
138
dartılıb çıxarılmış sayılır. 4. Paltardan tutub çəkməyə, qıçdan tutmağa
icazə verilir.
Xoruz döyüşü
Oyunçular boy sırasında bir cərgəyə düzülürlər. Cərgənin
qarşısında diametri 3-4 m olan üç dairə çəkilir. Növbə ilə cərgədən
(sağ cinahdan başlayaraq) altı oyunçu çıxır. Hər dairəyə iki oyunçu
daxil olub dayanır. Müəllimin «Hazırlaş», «Başla» komandasından
sonra hər iki nəfər öz dairəsində oyuna başlayır. «Xoruzların» hər biri,
əlləri belində, bir ayaq üstündə tullanıb-düşərək çiyni ilə rəqibi
dairədən çıxartmağa, yaxud iki ayağı üzərində dayanmağa məcbur
etməyə çalışır. Kim buna nail olursa, qalib gəlir. Oyunu bu və ya digər
nəticə ilə başa vuran hər Qoşa oyunçular cərgə ilə öz yerlərinə gedirlər.
Bundan sonra növbəti oyunçular çağrılır və hamı oyunda iştirak edənə
kimi oyun davam edir. Qaydalar: 1. Üstündə tullanılan ayağı hər 6
tullanmadan bir dəyişmək olar. 2. Qəsdən kobud səhvlər etmək
qadağandır.
Qaçışla oyunlar
Düz xətt üzrə qaçmaqla estafet
Üç komanda cərgəyə düzülüb «P» şəklində dayanırlar. İki
komandanın arasında dayanan komandanın qarşısında ümumi start
xətti çəkilir. Qabaqda 15-20 m o tərəfdə sıra ilə bir-birindən 1,5 m aralı
üç şəhərcik çilingi qoyulur. Hər komandanın birinci nömrələri qaçışa
başlama xəttinin arxasında dayanırlar. Müəllimin «Marş» komandası
üzrə onlar irəli qaçır və hər komandanın növbəti oyunçusu startda
onların yerini tutur. Startdan çıxıb qaçanlar öz şəhərciklərinə çatıb sağ
tərəfdən onların başına dolanırlar, geriyə qayıdaraq hər biri sağ əlini
(əlin içini) öz komandasının növbəti oyunçusunun sağ əlinin içinə
vururlar və cərgələrdə öz yerlərini tuturlar. Növbəti oyunçular da öz
növbəsində irəli qaçıb birinci nömrələrin etdiklərini təkrar edirlər və s.
Oyun 2-3 dəfə təkrar olunur. Qaçıb-qayıtmanı tez başa vuran komanda
qalib gəlir.