142
almalıdırlar (Tullanan oyunçu ipə toxunarkən dayanmaq lazımdır və
yaxud ipini aşağı salmalı və i.a.).
Hündürlüyə və uzununa tullanmaqla oyunlar
Tullanma ardınca tullanma
İki komanda bir-biri ilə paralel, biri o birindən 2 m aralı cüt
sırada dayanırlar. Hər sıradakı qoşa oyunçular yerdən 50-60 sm
məsafədən (hündürlükdə) saxlanmış gödək ipin uclarından tuturlar.
Siqnal verilən kimi birinci qoşa oyunçular ipi cəld yerə qoyub və hər
ikisi öz sıralarının əvvəlindən axırına qaçırlar, bundan sonra sırada
dayanmış hər cüt oyunçunun ikisinin üstündən tullanırlar, özlərinin
əvvəlki yerinə çatan kimi hər iki oyunçu dayanır və yenə ipin
uclarından tuturlar. Elə ki, birinci ip yerdən qaldırıldı, ikinci cüt
oyunçular ipi yerə qoyurlar, birinci ipin üstündən tullanıb sıranın
əvvəlindən axırına qaçırlar, sonra bütün iplərin üstündən tullanaraq
əvvəlki yerlərinə çatırlar. Bu minvalla bütün Qoşa oyunçular iplərin
üstündən tullanırlar. Tullanmanı birinci başa vuran komanda qalib
gəlir.
Hoppananlar və «Ləkələnənlər»
Oynayanlar
iki
komandaya
ayrılır: «Hoppananlar» və
«Ləkələnənlərə» bölünürlər. Hər komanda meydançanın ona tərəf olan
yan xəttində cərgəyə düzülürlər. Meydançanın üzbəüz sərhədlərinin
birindən bir metr aralıda ona paralel birinci start xətti, üç metr qabaqda
isə ikinci xətt çəkilir. İkinci xətdən 10-12 m aralıda eni 1,5-2 m olan
zolaq çəkilir. «Start» komandası verilən kimi hoppananlar
komandasından 4 nəfəri ikinci start xəttinin arxasında yerlərini tuturlar.
Onlara boyunardı olmaqla, birinci start xəttinin arxasında ləkəlilər
komandasından 4 nəfər dayanır. «Diqqət» komandası verildikdə
hoppananlar və ləkələnənlər hündür start vəziyyəti alırlar. «Marş»
komandası verildikdə hamı irəli qaçır. Hoppananlar sürətlə qaçıb
zolağa tez çatmağa və onun üstündən tullanmağa- ləkələnənlər isə
143
hoppananlar zolaqdan hoppanana qədər çatıb onları «ləkələməyə»
çalışırlar (Ləkələnənlər hoppanmırlar).
Zolaqdan
hoppanana
qədər
ləkələnənlər
tərəfindən
toxunulmayan (ləkələnməyən) hoppananlar, yaxud hoppanmanı yerinə
yetirənə qədər əli ilə ləkəlilərdən onlara toxuna bilənlərin hərəsi bir
xal qazanır. Yarışlarda hamı iştirak edənə qədər o biri hoppananlar və
ləkələnənlər bu qayda ilə oynayırlar. Sonra komandalar yerlərini və
vəzifələrini dəyişirlər. Cəminə görə çox xal toplamış komanda qalib
gəlir. Xallar bərabər olduqda oyun heç-heçə qurtarır.
Qaydalar: 1. Ləkə istədiyi qaçana toxuna bilər. 2. Tullanma
zamanı yerdən təkanvermə anında hoppanana toxunma hesaba alınmır.
3. Zolağın qabaq xəttini keçməyən (yaxud zolağın üstündə
hoppanmayan) hoppanan ləkələnmiş sayılır, xal isə ləkələnənlər
komandasına verilir.
Hədəfə və uzağa atmalarla oyunlar
Snayperlər
Oynayanlar tək cərgəyə düzülüb 1-2 sayırlar. Bir sayanlar birinci
komandanın, iki sayanlar isə ikinci komandanı təşkil edirlər. Əgər
meydançanın eni hamıya bir cərgədə düzülməyə imkan vermirsə, onda
oyunçular iki cərgədə boyunardı düzülürlər. Belə olduqda hər cərgə bir
komanda hesab olunur. Komandalardan birinin oyunçularının hərəsinə
bir kiçik top verilir. Cərgənin qarşısında atma xəttindən 6 m aralıda
ona paralel olmaqla bir-birindən 1-2 addım aralı sıra ilə 10 şəhərcik
oyununun çilingi qoyulur. Cilinglərin 5-i bir rəngdə, 5-i başqa rəngdə
olmalıdır.Hər komandaya müəyyən rəngdə ciling təyin edilir.
Müəllimin komandası ilə komandalar növbə ilə ( oyunçuların hamısı
birdən) topları cilinglərə atırlar (ayaqüstü, dizüstü və yaxud uzanma
vəziyyəti). Vurulub yıxılmış bir rəngli ciling bir addım dala aparılır.
Başqasına məxsus, lakin vurulmuş ciling bir addım yaxına qoyulur.
Oyun ərzində öz hədəflərini daha uzağa çəkmiş komanda (hədəfin
144
uzağa aparılmasından addımların sayı nəzərə alınır) udmuş hesab
olunur.
Qaydalar: 1. Top atıldıqdan sonra vurulmuş şəhərcik-ciling təzə
yerə qoyulur. 2. Vurulmuş cilinglər təzə yerə qoyulduqdan sonra
atılmış topların və o biri komandanın oyunçuları yığırlar. 3. Vurulmuş
çilingləri qaldırıb təzə yerə qoymaq üçün oyunçulardan biri təyin
olunur.
5-12. Ümumi orta təhsil pilləsi üçün mütəhərrik oyunlar
V SİNİF
Ümuminkişaf hərəkətlərinin elementlərilə oyunlar
Güclülər və çeviklər. Dairəyə iki komanda düzülür. Komanda
yoldaşlarının hər biri, o biri komandanın bir nəfərindən sonra dayanır.
Dairənin içərisinə 8 çiling qoyulur, oyun mərkəzinə top qoyulur, siqnal
verilən kimi əl-ələ tutmuş oyunçular bir-birinin əlini buraxmadan
rəqibi itələməyə çalışır ki, o, çilingi vurub yıxsın. Çilingi yıxmış
oyunçu dairənin mərkəzindəki topu götürərək yerindən tərpənmədən
(dairədən çıxmadan) digər komandanın müxtəlif tərəfə qaçan
oyunçulardan kiməsə, birinə atır. Əgər o, topla rəqib oyunçulardan heç
birini vura bilməsə onda, onun komandası iki cərimə xalı alır. Az
cərimə xalı almış komanda qalib gəlir.
Müvazinət elementlərilə estafet. Düzlənmə, oyunçuların
startları və onların dayanmaları eynilə «xətt üzrə estafet» oyununda
olduğu kimidir. (bax: III siniflər üçün mütəhərrik oyunlar, «Xətt üzrə
estafet»), lakin hər komandanın yolu boyunca reykası yuxarı olmaqla
gimnastika
skamyası qoyulur. Növbəti oyunçular başlarında
Dostları ilə paylaş: |