148
əllərini bellərinə qoyub bir ayaq üzərində vəziyyət alırlar və
çiyinlərinin təkanı ilə rəqibi dairədən çıxartmağa çalışırlar. Qalib gələn
kvadratda qalır, üç nəfər məğlubolanlar isə orta kvadrata keçirlər və bu
minvalla mübarizəni davam etdiirlər. Bundan sonra qalan iki nəfər
mübarizəni kiçik kvadratda davam etdirirlər. Birinci kvadratda qalan
oyunçu dörd, ikincidəki iki, üçüncüdəki isə iki xal alır. Üçüncü
kvadratdan çıxarılmış oyunçu isə bir xal alır. Oyunu qurtardıqdan
sonra həmin dördlər cərgəyə öz yerlərinə gedirlər, birinci kvadrata isə
növbəti dörd nəfər çağırılır. Bütün dördlüklərin oyunu qurtardıqdan
sonra final yarışı keçirib ən güclü və çevik oyunçunu aşkar etmək olar.
Dairəyə dart. Oynayanlar dairənin xaricində bir-birinin əlindən
möhkəm tutub dayanırlar. Müəllimin göstərişi ilə onlar dairənin
ətrafında sağa, yaxud sola hərəkət edirlər, sonra müəllimin siqnalı (fiti)
üzrə dayanırlar və öz yoldaşlarının əlini buraxmadan hərə öz
qonşusunu dairənin xəttindən içəri salmağa cəhd göstərirlər. Kim, heç
olmasa bir ayağı ilə dairəyə gedərsə oyundan çıxır. Sonra oyun davam
etdirilir. Çəkilib dairəyə salınmayan oyunçular qalib gəlirlər.
Qeyd. Oyunu bir, iki və üç dairədə keçirmək olar. Məsələn, üç
dairədə oynayarkən dairənin birini daha güclü oğlanlar üçün, birini
qızlara, birini isə fiziki cəhətdən zəif olan oğlan və qızlar üçün ayırmaq
daha məqsədəuyğundur.
Sürətli qaçışla oyunlar
Qarşılıqlı estafeta (variantları). Komandalar qaçışa müxtəlif
vəziyyətlərdən (dizi üstə dayanmadan, oturmadan, böyrü üstə
uzanmadan, sol dirsəyinə söykənmədən) başlayırlar. Məsafə başa
çatana qədər qaçışçılar onlar üçün müəyyən olunmuş müxtəlif əlavə
tapşırıqlar yerinə yetirə bilərlər (bayraqların başına dolanmaq, bir
şəhərciyi götürüb başqasının yerinə qoymaq, yerdə çəkilmiş dairədəki
doldurulmuş topu götürüb atıb-tutmaq, yenə öz yerinə qoymaq və s.).
Hündürlüyə və uzununa tullanmaqla oyunlar
149
Hərəkət edən maneə üzərindən tullanmaqla estafet. 6-3
nəfərdən ibarət komandalar ümumi xəttin arxasında boyunardı tək
sıraya düzülürlər. Sıraların başında dayanan oyunçular əllərində 3m
uzunluğunda ikiqat ip tuturlar. Hər komandanın qarşısında, 6-8m o
tərəfə bir bayaq qoyulur. Bayraqlarla qaçışın xəttinin arasında 1,5m
enində zolaq çəkilir. Siqnal verilən kimi başdakı oyunçular qabağa
qaçıb zolağın üstündən hoppanırlar və öz bayraqlarının başına
dolanırlar. Sıraya qayıdaraq və zolağın üstündən bir də hoppanaraq
növbəti oyunçu ilə birlikdə ikiqat salınmış ipi (30-40sm hündürlükdə)
oynayanların ayağının altından keçirirlər. Sırada dayananlar ipinin
üstündən qıçları bükmə üsulu ilə tullanırlar. Beləliklə, başda dayanan
oyunçu sıranın axırında dayanır, növbəti oyunçu isə ipi götürüb birinci
oyunçunun etdiklərini təkrar edir. Sıraya qayıdaraq o, sıra nömrəsinə
görə üçüncü oyunçu ilə birlikdə ipi sıra boyu oyunçuların ayağından
keçirir və i.a. Birinci oyunçu ipi yenidən qəbul edərkən onu yuxarı
qaldırıb onun komandasının oyunu qurtardığını bildirir. Oyun təkrar
edilir, lakin bu dəfə o aşağıdakı varianta oynanılır, yəni sıraya öz
komandasının yerinə qayıdan oyunçular ipi sırada dayananların
ayağının altından keçirmirlər, növbəti oyunçu ilə birlikdə ipi açıb
uclarından tutaraq qaçışın başlanğıc xətti boyunca, xəttin üstündə
dartılı vəziyyətdə saxlayırlar. Oyunçular növbə ilə qaçaraq
«addımlama» üsulu ilə ipin üstündən tullanırlar.
Uzağa-hündürə tullanmaqla estafet. Oyun eyni ilə qaçaraq xətt
üzrə estafetdə olduğu kimi təşkil olunur keçirilir. lakin məsafənin
ortasında 80-90sm məsafədə tullanmaq üçün xüsusi dayaqlardan 70-
80sm hündürlükdən uclarında kisəcik olan rezin yaxud adi ip çəkilir.
Növbəti oyunçular məsafəni qaçaraq çəkilmiş rezinin (yaxud ipin)
üstündən tullanırlar. Öz çilinglərini (şəhərcik oyununda ağac çiling)
qaldırır və onu yenə öz yerinə qoyurlar. Çilingin qaldırılması, onun
qaldıranın öz komandasının növbəti oyunçusunun qaçmasına siqnaldır.
Şəhərciyi yerinə qoyan qaçışı sakitcə ipin yanından keçərək öz
cərgəsinə qayıdır.
Uzağa və hədəfə top atmaqla oyunlar
Sərrastlar və çeviklər. Meydançada bir-birinin içində 3,10 və
15m diametrdə üç dairə çəkirlər. Kiçik dairənin içəri ətrafına 6
150
şəhərcik çilingi qoyulur. İki komanda oynayır. Hər komandadan bir
kapitan və üç müdafiəçi ayrılır. Qalan oyunçular topu verənlər
(ötürənlər) olurlar. Kapitanlar kiçik dairədə, müdafiəçilər ortadakından
olurlar, topötürənlər isə böyük dairədə sərbəsə dayanırlar (gəzişirlər).
Müəllim kapitanlardan birinə voleybol topu verir, o, topu böyük
dairəyə öz oyunçusuna (ötürücüyə) atır. Həmin oyunçu topu böyük
dairədən geriyə-kapitana ötürməyə çalışır, lakin müdafiəçilər topu ələ
keçirib öz topötürənlərinə verməyə çalışırlar. Kapitan topu alıb
çilinglərdən birini vurur. Vurulmuş çiling götürülür. Müəllim topu o
biri kapitana verir və beləliklə oyun davam edir. Kapitanı əvvəl dörd
çiling vuran komanda qalib gəlir. Topu dartıb əldən almaq, onu əldə 3
saniyədən artıq saxlamaq qadağandır. Əgər komandalardan birinin
müdafiəçisi bilmədən ayağı ilə toxunub çilingi yıxarsa, həmin çiling o
biri komandanın kapitanı tərəfindən vurulmuş sayılır.
Dörd dayağa doğru. İki komanda oynayır. Komandalardan biri
«şəhərdə», digəri «çöldə» (meydanda) yerləşir. Meydanda bir-birindən
10m aralı dörd dayaq qoyulur. Şəhər komandasının oyunçuları növbə
ilə topu meydançaya vururlar və qaçaraq dörd dayağın hər birinə əlləri
ilə toxunurlar, sonra isə şəhərlərinə qayıdırlar. Təhlükə olduqda qaçan
oyunçu növbəti top vurulanadək dayaqlardan birinin yanında dayana
bilər. Meydanda komandanın oyunçuları vurulmuş topu havada
tutmağa, yaxud yerdən götürməyə və onu qaçışanlardan birinə
vurmağa cəhd edirlər. Elə ki, bu baş tutdu, komandalar rollarını
dəyişirlər.
Geriyə, öz şəhərinə salamat qayıtmış hər oyunçu komandasına
bir xal qazanır. Oyun ərzində (10-15dəq) çox xal toplamış komanda
qalib gəlir.
Basketbola və əl topuna hazırlıq oyunu
Top kapitana («Top tutana»). Meydançanın hər iki qısa tərəfinin
qarşısında müvafiq olaraq diametri 1,3 və 5m bir-birinin içərisində üç
dairə çəkilir. Meydançanın mərkəzində də dametri 1m dairə çəkilir.
Oyun üçün ləvazimat basketbol topu və oyunçuları fərqləndirən qol
sarğısından ibarətdir.
Hər komandanın birinci nömrəsi kapitandır. Onlar meydançanın
qısa tərəflərində çəkilmiş dairələrin içərisində dayanırlar. Hər iki tərəfə
Dostları ilə paylaş: |