Бакы дювлят университети илащиййат факцлтясинин
Yüklə 10,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KAYNAKÇA
Dr. Sevinc ASLANOVA 142
mak üzere piskoposlar ve Bulgaristan’dan yanlarında Slav dilinde yazılmış ibadet kitapları getiren keşişler geldiler; kiliseler inşa edildi, din eğitimi ve- ren okullar 45 açıldı. Öncelikle Perun putunun yerine, Aziz Vasili’nin anısına kilise yapıldı. 46 Bizans mimarlarının yardımıyla, Kiyev’de Hz. Meryem’in doğumu anısına, “Desyatinnıy” diye bilinen taş kilise inşa edildi. 47 Vladimir, Kiyev Rus Devleti’nin Bizans’la ilişkilerini daha da geliştirdi. O, Bizans’tan gereken yardımı almak, kilise sistemini ve manevi atmosferi geliştirmek için İmparator II. Basileios’un (976-1025) ve VIII. Konstantinos’un (1025-1028) kız kardeşi Anna’yla evlendi. 48 Bizans prensesiyle evlenen Prens Vladimir dolayısıyla, karısının kız kardeşi Feofaniya ile evli olan Alman İmparatoru II. Otto ile de akraba oldu. Böylece, Kiyev Rus Devleti sadece Bizans’la değil, aynı zamanda Balkanlar ve diğer Avrupa ülkeleri ile de resmi ve kültürel ilişkilerini geliştirdi. 49 Bu ilişkiler sayesinde, Rusya’ya çeşitli kilise haçları ve ikonlar getirildi. Bütün bunların sonucunda, Hıristiyanlık Rus top- raklarında hızla yayılmaya başladı. Vladimir’in ölümünden sonra onun misyonunu, oğlu Yaroslav Mudrıy (1019-1054) devam ettirerek Rusya’da, Hıristiyanlığın daha çok yayılması için yılmadan çalıştı. Yaroslav da babası gibi Hıristiyan ülkelerle olan akra- balık ilişkilerine önem verdi ve bu alakaları daha da ilerletti. Nitekim, Yaros- lav’ın kızlarından Anna Fransız Kralı I. Henry ile, Anastasiya Macar Kralı I. Andrey’le, Yelizaveta önce Norveçli Harold’la, sonra da Dutch’lu Sven’le evlendi. 50 Söz konusu sosyal bağlar sayesinde, kültürel ilişkiler geliştiği gibi, Rusya siyasi anlamda da güç kazandı. Yaroslav’ın hakimiyet yıllarında, Kiyev Rus Devleti’nin dini ve kültürel hayatının sonraki gelişiminde büyük önem taşıyan Kiyev-Peçorsk Manastırı (1051),
51 Rus Kilise mimarisinin önemli abideleri olan Kiyev Sofyası (1037)
45 Bu okullarla ilgili bilgileri sonraki bölümde aktaracağız. 46 Letopisets, a.g.e., s. 133 47 Golubinskiy, İstoriya Russkoy Tserkvi, C. I., s. 182. 48 Ware, a.g.e., s. 87. 49 French, a.g.e., s. 57-66; John Lawrence, A History of Russia, 7. bsk., New York 1993, s. 95-98. 50 Russkaya Pravoslavnaya Tserkov 988-1988, s. 13. 51 Taisiya, Monakhinyya, Russkoe Pravoslavnoe Jenskoe Monashestvo XVIII.-XX. vv., Svyato-Troitskoy Sergievoy Lavr 1992, s. 4-5; Paul Miliukov, Outlines of
Slavların Hristiyanlaşması ve Rus Ortodoks Kilisesinin kuruluşu 143
ve Novgorod Sofyası (1045-1050) inşa edildi. 52 Ayrıca, kitapları çok seven ve Rusya’da ilk kez bir kütüphane kuran Yaroslav Mudrıy, din adamlarının yetişmesi için 1030 yılında Novgorod’da 300 öğrencinin eğitim alabileceği okul açtı. Böylece, ikinci nesil Ortodoks Ruslar, mevcut kitaplar sayesinde Hıristiyanlığı daha çok öğrenme imkanı elde etti. Neticede, Kiyev’de Orto- doks Kilisesi’nin etkisi altında, eski Slav inancından miras kalmış izler birer birer kaldırıldı. Ayrıca, Sofya’daki kütüphaneden başka, Kiyev’de ve başka şehirlerde manastırların yanı sıra özel kütüphaneler de kurulmaya başladı. 53
Rus kitaplarının büyük bir kısmını, söz konusu dönemde, dini literatür teşkil etmekteydi ki, bu da o zamanki Rus yazarlarının çoğunluğunun din adamı olmasından kaynaklanmaktaydı. Nitekim, Metropolit İlarion (1053) Pastor iken yazdığı Slovo o Zakone i Blagodati (Kanun ve Nimet Hakkında Söz) adlı eser ve Kiyev-Peçor Manastırının rahibi Nestor’a ait Povest Vre-
nemin en meşhur kitapları arasında yer almaktaydı. 54 Bu dini literatür saye- sinde, Rusların dine olan ilgisi artmaktaydı.
Russian Culture: Religion and The Church, (ed. by Michael Karpovich, trns. by Valentine Ughet and Eleanor Davis), 2. bsk., New York 1943, s. 2-8. 52 French, a.g.e., s. 66. 53 Letopisets, a.g.e., s. 167. 54 B.D. Grekov, Kievskaya Rus, Moskova 1953, s. 478; V.O. Klyuçevskiy, Oçerki i Reçi, Pg. 1918, s. 89. Dr. Sevinc ASLANOVA 144
KAYNAKÇA
A.A. Şakhmatov, Razıskaniya o Drevneyşikh Letopisnıkh Svodakh, Sankt Petersburg 1908. A.M. Moldovan, Slovo o Zakone i Blagodati İlariona, Kiyev 1984. A.N. Sakharov, Diplomatiya Drevney Rusi, Moskova 1980. B.D. Grekov, Kievskaya Rus, Moskova 1953. E.E. Golubinskiy, İstoriya Russkoy Tserkvi, Moskova 1900-1901, C. I (I- II).
E.F. Tugay, Rusya Tarihi, İstanbul 1948. Hüseynov, Tahsin, Rusların Hıristiyanlaşması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2001. John Lawrence, A History of Russia, 7. bsk., New York 1993. Klyuçevskiy, V.O., Oçerki i Reçi, Pg. 1918. Klyuçevskiy, Vasiliy, Russkaya İstoriya Polnıy Kurs Lektsii, Belarusskiy Dom Peçatı, Kharvest 2000, C. I (I-II). Komisyon, “Vıdvinuta Novaya Datirovka Poezdki Svyatoy Olgi v Tsargrad 946 god”, İstoriya SSSR, 1981, No. 5. Komisyon, Russkaya Pravoslavnaya Tserkov 988-1988, Oçerki İstorii I- XIX vv., 1. bsk., Moskova 1988. Letopisets, Povest Vremennıkh Let, Pamyatniki Literaturı Drevney Rusi XI.-naçalo XII. v., Moskova 1978. Makariy Bulgakov, İstoriya Khristianstva v Rossii do Ravnoapostolnogo Knyazya Vladimira, Kak Vvedenie v İstoriyu Russkoy Tserkvi, 2. bsk., Sankt Petersburg 1868. Malışevskiy, İ.İ., Skazanie o Poseşenii Russkoy Stranı Svyatım
Mesyatseslov, Nastolnaya Kniga Svyaşennoslujitelya, Moskova 1979, C. III. Miliukov, Paul, Outlines of Russian Culture: Religion and The Church, (ed. by Michael Karpovich, trns. by Valentine Ughet and Eleanor Davis), 2. bsk., New York 1943. Yüklə 10,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|