Baxşiyeva nəRMİN ƏNVƏr qizi hüquq üzrə fəlsəfə doktoru İNZİbati HÜquqi MÜbahiSƏLƏR
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
139 Yeri gəlmişkən qeyd etmək lazımdır ki, inzibati aktdan yaranan zərər hər zaman pulla ölçülən, təzminatla əvəzinin ödənilməsi mümkün olan zərər deyildir. R.Ə.Tiryaki haqlı olaraq göstərir ki, zərər anlayışı yalnız texniki anlamda maddi və ya mənəvi zərər kimi anlaşılmamalıdır 210 . M.R.Gündayın fikrincə isə zərər anlayışı maddi və mənəvi zərəri nəzərdə tutsa da, onun nisbi mənası da mövcuddur. Bu məna isə gələcəkdə məhkəmənin inzibati aktın ləğvinə dair çıxaracağı qərarın təsirsiz qalmasında və ya təsirinin azalmasında təzahür edir 211 . Vətəndaşların şəxsi qeyri-əmlak hüquqlarının pozulması nəticəsində əmələ gələn zərər heç bir iqtisadi məzmuna malik olmasa da fiziki şəxsə mənəvi gərginlik və sıxıntı verir. Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin İnzibati- İqtisadi Kollegiyasının qərarı ilə mənəvi zərər qeyri əmlak zərəri olmaqla iqtisadi məzmun və dəyər kəsb etməyən hüquq pozuntusu kimi qiymətləndirilmişdir 212 . Subyektiv hüquq və maraqların müdafiə vasitəsi kimi çıxış edən, hüquqi mübahisəyə xas olan bütün konstruktiv cəhətləri özündə əhatə edən inzibati hüquqi mübahisə maddi-prosessual inzibati hüquq münasibətlərinin kompleks tipi olub tərəflər arasında inzibati orqanların fəaliyyəti prosesində yaranan ziddiyyətlərin mövcudluğu və ya qanunçuluğa olan baxışların üst-üstə düşməməsi ilə səciyyələnir. İnzibati mübahisənin 210 Tiryaki R. İdari yargıda yürütmənin durdurulması ve bazı sorunlar // Ankara Barosu dergisi, 2002 /2, s. 198 211 Günday M. Yürütmənin durdurulması kararları və uyqulamada karşılaşılan bazı sorunlar. 2000 yılında idari yargı sempozyumu. Ankara 11-12 mayıs 2000. Ankara: Danıştay yayın Bürosu yayınları, 2000, № 59, s. 16 212 Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin İnzibati-İqtisadi Kollegiyasının 06 mart 2013-cu il tarixli Qərarı. İş № 2-2(102)-163/2013 140 ədalətli həlli inzibati orqanlar tərəfindən insan hüquq və azad- lıqlarına əməl olunmasının təmini və qanunun aliliyinə nail ol- mağa yönələn mühüm zəmin kimi çıxış edir. İnzibati mübahisələrin məhkəmə aidiyyəti AR İPM-in 8-ci maddəsi ilə müəyyənləşdirilir. İnzibati mübahisələrin ərazi aidiyyəti müəyyən edilərkən Ar İPM-in 8.1.1.-ci maddəsində müəyyən edilən aşağıdakı qaydalar tətbiq olunur: - daşınmaz əmlakla, yaxud müəyyən ərazi ilə bağlı hüquq və ya hüquq münasibəti ilə əlaqədar inzibati mübahisələrə həmin əmlakın və ya ərazinin aid olduğu yerin məhkəməsi tərəfindən baxılır; - mübahisələndirmə haqqında iddialara mübahisə edilən inzibati aktı qəbul etmiş inzibati orqanın yerləşdiyi yerin məhkəməsi tərəfindən baxılır. İnzibati akt səlahiyyəti birdən çox məhkəmənin yurisdiksiyasına aid olan ərazini əhatə edən inzi- bati orqan tərəfindən qəbul edildiyi hallarda, belə inzibati aktlara qarşı iddialara hüquqlarına (qanunla qorunan maraqlarına) mü- daxilə edilən şəxsin yaşayış yerinin və ya olduğu yerin məhkə- məsi tərəfindən baxılır. Azərbaycan Respublikasının xaricdə yerləşən diplomatik nümayəndəlikləri və konsulluqlarının səla- hiyyətinə aid olan ərazilərdə Azərbaycan Respublikasına qarşı iddialara müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yerləşdiyi yerin məhkəməsi tərəfindən baxılır; - inzibati orqanla hakim, dövlət qulluqçusu və ya hərbi qulluqçu arasında mövcud olan və ya əvvəllər mövcud olmuş xidməti hüquq münasibətləri ilə bağlı həmin orqana qarşı iddialara, habelə belə hüquq münasibətlərinin yaranması ilə əlaqədar mübahisələrə iddiaçının xidməti yaşayış sahəsinin olduğu yerin, belə yaşayış sahəsinin olmadığı hallarda yaşayış yerinin, bu halların heç birinin olmadığı təqdirdə isə ilkin 141 inzibati aktı qəbul etmiş inzibati orqanın (cavabdehin) yerləşdiyi yerin məhkəməsi tərəfindən baxılır; - digər hallarda iddialara cavabdehin yerləşdiyi yerin, yaşayış yerinin, yaşayış yerinin olmadığı hallarda olduğu yerin və ya axırıncı yaşayış, yaxud olduğu yerin məhkəməsi tərə- findən baxılır 213 . Predmet və ya ərazi aidiyyəti üzrə mübahisəyə baxılması onun səlahiyyətinə aid olmadığı hallarda, məhkəmə tərəfləri dinlədikdən sonra xidməti vəzifəsinə görə mübahisənin aidiy- yətini müəyyənləşdirir və həmin mübahisə ilə bağlı işi aidiyyəti üzrə müvafiq səlahiyyətli məhkəməyə göndərir. Mübahisəyə baxılmasının birdən artıq məhkəmənin səlahiyyətinə aid olduğu hallarda, məhkəmə mübahisə ilə bağlı işi iddiaçı və ya ərizəçi tərəfindən seçilən məhkəməyə göndərir. İddiaçı və ya ərizəçi tərəfindən belə seçim edilmədiyi hallarda, məhkəmə mübahisə ilə bağlı işi aidiyyət qaydalarına uyğun olaraq müvafiq səlahiyyətli məhkəməyə göndərir. Tərəflərdən birinin məhkəmə aidiyyətini mübahisələndirdiyi hallarda, mübahisəyə baxılma- sının onun səlahiyyətinə aid olması barədə məsələ məhkəmə tərəfindən həll edilir. 2.2. İnzibati hüquqi mübahisənin strukturu və növləri Hüquqi mübahisənin strukturu universal xarakter daşıyaraq istər xüsusi, istərsə də ümumi hüquq sferasındakı istənilən münaqişənin ifadə olunması üçün eyni dərəcədə uyğundur. Bu 213 Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi. Bakı: Qanun, 2013,s.19- 21 Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|