Baxşiyeva nəRMİN ƏNVƏr qizi hüquq üzrə fəlsəfə doktoru İNZİbati HÜquqi MÜbahiSƏLƏR
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
173 yaranan inzibati hüquqi aktı “örtülü rədd qərarı” kimi qiymət- ləndirir 270 . M.Ə.Günday da idarəetmə orqanlarının barəsində məhkəməyə şikayət verilə bilən aktlarının qəbulu, yaxud, hə- rəkətin edilməsi barədə müraciətlə bağlı hərəkətsizliyini “üstüörtülü rədd qərarı” kimi qiymətləndirir 271 . A.E.Akyazan da qanunla müəyyən olunan müddət ərzində idarənin müraciətə heç bir iradə ifadəsini bildirməməsini rədd qərarı hesab edir 272 . Qanunvericilik də bu mövqedən çıxış edərək inzibati or- qanların hərəkətsizliyini vətəndaşların inzibati iddialarının predmetindən biri kimi müəyyən etmişdir. AR İPM-də inzibati orqanın hərəkətsizliyindən müdafiəyə dair iddialar qismində məcburetmə haqqında iddialar 273 və inzibati orqanların hərəkət- sizliyi nəticəsində vurulmuş ziyana görə kompensasiyanın ödənilməsi tələbinə dair iddialar 274 nəzərdə tutulmuşdur. İddiaçı arzuladığı inzibati aktın qəbulundan cavabdeh tərəfindən imtina edildiyi hallarda, həmçinin, cavabdehin hərəkətsizliyi səbəbindən (hərəkətsizliyə qarşı iddia) inzibati aktın qəbul edilmədiyi hallarda məcburetmə haqqında iddia vasitəsi ilə məhkəməyə müraciət edir. İnzibati orqanın şikayətlə müraciət edən şəxsə 1 ay ərzində cavab verməməsi şikayətçinin tələbinin qəbul edilməməsi hesab olunur 275 . İnzibati orqanın hərəkətsizliyindən müdafiə ilə bağlı iddia müddəti AR İPM-in 39-cu maddəsində müəyyən olunub. Həmin maddəyə əsasən 270 Mehdiyev F.S. İnzibati idarəetmə hüququ: Dərs vəsaiti. Bakı: Qafqaz Universiteti yayınları, 2008, s. 207 271 Günday M. İdare hukuku. Ankara: İmaj Yayınçılık, 1997, s. 11 272 Akyazan A.E. Maddî açidan idari işlemler / TBB Dergisi, 2009, sayı 85, s. 228 273 Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsi.Bakı: Qanun, 2013, s.15 274 Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsi.Bakı: Qanun, 2013,s.15 275 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 2013, s.37 174 inzibati orqana müraciətin edildiyi və ya şikayətin verildiyi vaxtdan 35 gün keçənədək (qanunvericiliklə daha qısa və ya daha uzun müddətin müəyyən olunduğu hallar istisna olmaqla) məhkəmədə iddia qaldırılmasına yol verilmir. 2. İnzibati orqanın öz səlahiyyət həddini aşması. Məlum olduğu kimi, ümumi (publik) hüquq sahəsinə aid olan müəyyən (konkret) məsələni nizama salmaq və ya həll etmək məqsədilə qəbul edilmiş və ünvanlandığı hüquqi və ya fiziki şəxs (şəxslər) üçün müəyyən hüquqi nəticələr yaradan qərar, sərəncam və ya digər növ hakimiyyət tədbirində iradə ifadə etmək səlahiyyəti olan orqanlar inzibati orqanlardır. Lakin, bu hal onların istənilən məsələ ilə bağlı inzibati akt qəbul etmək səlahiyyətinə malik olduğuna dəlalət etmir. Təsadüfi deyildir ki, qanunvericilikdə məhz inzibati icraatı həyata keçirən və müvafiq inzibati aktı qəbul etmək səlahiyyəti olan inzibati orqanlar inzibati icraatın iştirakçıları sayılır 276 . İnzibati hüquqda “səlahiyyət” anlayışı ictimai qayda ilə birbaşa əlaqədar anlayış olub, inzibati orqanların səlahiyyət- lərinin qanun çərçivəsindən kənara çıxmamasını nəzərdə tutur. İnzibati orqan iradəsini ifadə edərkən öz səlahiyyətlərindən çıxış etməlidir. İnzibati orqanın səlahiyyəti dedikdə, onun həm baxılan məsələnin predmeti baxımından, həm də ərazi aidiyyətı baxımından səlahiyyətli olması nəzərdə tutulur. İnzibati orqan yalnız öz səlahiyyəti çərçivəsinə daxil olan məsələlərlə bağlı iradə ifadəsini açıqlaya bilər. Qanunda inzibati orqanların aidiyyət qaydalarını müəyyənləşdirən maddədə xüsusilə qeyd olunur ki, inzibati orqanlar qanunla onların 276 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 2013, s.17 175 səlahiyyətinə aid edilmiş işlər üzrə inzibati icraatı həyata keçirirlər 277 . İnzibati orqan müraciətə baxılması ilə əlaqədar səlahiyyətli olub-olmamasını müstəqil şəkildə müəyyən etməyə borcludur 278 . Qanunda başqa qayda nəzərdə tutulmamışdırsa, inzibati orqan onun səlahiyyətlərinə aid olan məsələlər üzrə müraciətlərə baxmağa, həmin müraciətlər üzrə müvafiq qərar qəbul etməyə və ya məlumat verməyə borcludur. 279 Ərizəyə baxılması və həmin ərizə üzrə müvafiq inzibati aktın qəbul edilməsi başqa inzibati orqanın səlahiyyətlərinə aid olduğu halda, inzibati orqan ərizənin daxil olduğu vaxtdan ən geci 10 gün müddətində ərizəni və ona əlavə olunmuş sənədləri səlahiyyətli inzibati orqana göndərməlidir. Müvafiq səlahiyyəti olmayan inzibati orqan tərəfindən qəbul edilmiş inzibati akt etibarsız sayılır 280 . Qeyd edək ki, ədəbiyyatda da səlahiyyət həddi aktın qanunilik meyarlarından biri hesab olunur. S.F. Demirqol haqlı olaraq inzibati orqanın səlahiyyət həddini inzibati aktın qanuna- uyğunluğunun əsas meyarlarından biri kimi qiymətləndirir 281 . F.S.Mehdiyevin fikrincə, inzibati hüquqi aktın qanuni və etibarlı ola bilməsi üçün onun məzmununu təşkil edən iradəni səlahiyyətli şəxs ifadə etməlidir 282 . 277 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 2013, s.4 278 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 2013, s.4 279 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun,2013, s.9-10 280 “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 2013, s.30 281 Demirkol S. Iptal davasında idari işlemin beş ünsürü. s.66. http://dergi.sayistay.- gov.tr/icerik/der29m5.pdf 282 Mehdiyev F.S. İnzibati idarəetmə hüququ: Dərs vəsaiti. Bakı: Qafqaz Universiteti yayınları, 2008, s. 213 Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|