312
İthaflar
yapışmışdı. Təkcə gözləri açıqda qalmışdı. Qabaqdakı qadın dayandı, Nazlını gözlədi, yaxınlaşan
kimi qulağına nəsə pıçıldadı. Bəhruzun yaxınlığından ötəndə Nazlı başını elə aşağı dikmişdi ki,
gözləri də görünməz olmuşdu. Qadının pıçıltısının mənasını Bəhruz indi başa düşdü. Döngəyə
çatana qədər dayanıb onların ardınca baxdı.
Qadın döngədən keçib yox oldu, Nazlı isə ləngidi. Cəld çadrasını açdı, arxaya, Bəhruza sarı
çevrilib gözlərini ona dikdi. Bu nə gözlər idi; yanan, kədərli, həsrətli, odlu gözlər! Bəhruz yüyürmək
istədi, amma Nazlı əli ilə yox işarəsini verib cəld yenə çadraya büründü, döngədən keçib görünməz
oldu. Bu səhnə bir an çəkdi, Bəhruz təkcə “ sabah padşahlıq bağında olacağam “ deyə qışqırdı,
bununla da hər şey qeybə çəkildi. O, bu an içində Nazlını eynən hörüklü, ağbəniz qıza oxşatdı və
Nazlı döngədə yox olanda, yenə ürəyində ağır kədər duydu, ikirli-ikirli yoluna davam etdi. Süddü
nənənin yanından ötüb keçdi, Şahab məhəlləsində dolaşdı, uzun, torpaq küçə ilə irəlilədi.
Bəhruz tanış darvazaya çatıb diksindi, dayanıb bir də naxış-naxış olan kərpiclərə baxdı.
Daşın üstündə bir qoca demisini tüstülədirdi. Qocanın ağappaq saqqalı sinəsinə enmişdi. Bəhruzun
salamını alıb, hörmətlə başını yuxarı qaldırdı. Bəhruz onu çəkmək istədi, xəncərli kişi yadlna
düşəndə, daha dayanmayıb çıxıb getdi.
Bəhruz keçən dəfə gəldiyi yerə çatdı, Nuhun sərdabasını axtardı, yerini dəqiq bilmirdi.
O istiqamətdə getdi, qarşısına çəmənlik çıxdı, ayaqyalın bir qız, bir qız oğlanla çəmənlikdə oynayırdı.
Bəhruz bir kötüyün üstündə əyləşib çəkməyə başladı. Çəmənlikdən o tərəfdə evlər, ot tayaları,
uzaqda, həmişə olduğu kimi yenə dağlar göründü. Bəhruz at tappıltıları eşidib, arxaya çevrildi və
Naxçıvan çaparını görüb yerindən dik qalxdı. Bir neçə il bundan qabaq, Əlixan məhəlləsində, tək
armudun yaxınlılığındakı ağ uzunsov binanın yanında, göy gözlü dərvişi dinləyərkən, gördüyü
çaparın indi qarşısında dayanmasından sevindi. Çaparın uzun qılıncı böyründən sallanırdı.
– Salam, cavan oğlan! – deyə çapar hörmətlə görüşdü. – Burda nə edirsən?!
– Çəmənə baxıram.
– Nə? Çəmənə? – Çaparən ağlı bir şey kəsmədi, gözünü qıyıb tələsik soruşdu – yaxında bulaq
yoxdur ki?! Uzaq yol gəlmişəm, ürəyim yanır.
Bəhruz bir az aralıdakı bulağı göstərdi .
Çapar içib doyandan sonra suyu üz-gözünə çırpdı, ayağa qalxdı.
– Sağ ol, qardaş! – dedi – Əlindəki nədir elə ?!
– Çəmənliyin şəklini çəkmişəm.
– Göstər görüm, – əlini uzatdı. – Mən də deyirəm ki, bu çəmənə niyə dayanıb baxsın, başına
hava– zad gəlməyib ki?!
Çapar vərəqi alıb gözdən keçirdi:
– Bərəkallah! – dedi – Məni də çəkərsən? Atımla birlikdə. Qiyamət olar.
– Hələ bacarmaram.
– Niyə bacarmırsan? Çəməni ki, çəkmisən. Heç də pis deyil.
– Oxumağa gedəcəyəm. Tilisə. Ondan sonra.
– Neynək. Gözləyərəm. Adın nədir?!
– Bəhruz.
– Kimin oğlusan?
313
İthaflar
– Şirəlibəyin.
– Şirəlibəy Kəngərlinin? Məhkəmədə işləyənin?
– Bəli, onun.
– Atan məni yaxşı tanıyır. Çapar Məcidəm. İyirmi ildir ki, çapar işləyirəm. Allah qoysa, Tilisə
nə vaxt gedirsən?
– Hələ bilmirəm.
– Sözümüz sözdür. Get, sağ-salamat oxu, qayıt! Atımla bir yerdə şəklimi çək! İndi isə hələlik,
sağ ol, Bəhruz!
– Çapar Məcid ata minib məğrur bir görkəmdə sürüb getdi.
3
Şirin xanım Bəhruzu qarşılayıb:
– Nə yaxşı gəldin! – deyə sevincini gizlətmədi – Qonağımız var. Qazan asmışam, gəl, sən
çayları apar.
Bəhruz güllü məcməyi ilə atasının otağına girəndə Əliqulu Nəcəfovu gördü. O, əllərini açıb
nədənsə hərarətlə danışırdı. Bir anlığa dayanıb Bəhruzun salamını aldı, sonra yenə davam etdi.
– Əvət yanılırsınız, Şirəlibəy!
– Bizim hər ziyalımızın borcu milləti düşünməkdir. Düşünmək azdır, əvət çox az! İş görmək
lazımdır, iş! Hərçənd indi obrazovannı adamlar çıxalıb, qraxmala qərq olan, manjetli, əlində trost,
gözündə oçki... nə fayda?! Əl-ələ vermək, milləti irəli aparmaq, gözünü açmaq gərək... Yainki
qəlbini kəsavat basan, şəkk gətirən, xudavəndi aləmin hikmətinə bel bağlayan üləmaları, mollaları,
seyidləri, axundları məsxərəyə qoymaqla, şeyxlərə rişxənd etməklə nə qazana bilərik, Şirəlibəy?!
– Bəs bəndəniz nə etməlidir, Əliqulu?!
– Çox şey! Elə fəqir-füqaralara, biçarələrə kömək əli uzatmağınız azdır məgər?!
– O mənim borcumdur!
– Niyə hamı öz borcunu yerinə yetirmir?! Xalqımız avamdır, din gözünü tutub, cəhalətdə
boğulur. Məni yandıran odur ki, yaxşı xalqdır, ürəyi təmiz, zəhmət sevən, nəcib, sadə... Nə olsun,
cəhalət onları çürüdür...
– Bu yaxınlarda kəndlilər hansı bəyinsə evini yandırıblar.
– Görürsən, Şirəlibəy?! Demək camaat ayılır. Elm-ürfan artır, yavaş-yavaş hamı öz haqqını
qanır.
– Çayını iç, Əliqulu!
– Bu dəqiqə! Bəs kamallı oğlumuz nə edir?!
– Elə hər gün şəkil çəkir.
– Bərəkallah! – deyə çayı qabağına çəkən Əliqulu qapıda dayanıb atasına nəsə demək istəyən
Bəhruza sarı döndü – Nəyin var, gəti, göstər!
Bəhruz şəkillərini gətirdi, onları bir-bir göstərdi. Əliqulu: – xub, xub! – deyə-deyə diqqətlə
gözdən keçirdi, birdən Şirəlibəyə sarı döndü:
– Mütləq Tilisə – özünə məxsus coşqunluqla dilləndi – Orda rəssamlıq məktəbi var.