Bəxtiyar tuncay
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
245 hax // ğax ism. (< azərb. < ər.) – haqq: Sattı çağır da haxın da tamam aldı. Çaxır satdı, haqqını da tam aldı. Arzanisiz canımnı menim Biy Tenqrininq xoluna beriyirmen da arzanisiz tenimni – hax yerimə menim kömülməxkə. Öz ləyaqətsiz canımı Rəbbimizin-Tanrının əlinə verirəm, ləyaqətsiz bədənimi isə haqq yerimə-qəbir evinə. haxlaş ~ (-tım, -maslar, -qay) fel. – haqlaşmaq, halallaşmaq, bir-birinin haqqını ödəmək və ya halal etmək: Hesebləşip haxlaştım. Hesablaşıb haqlaşdım (halallaşdım). hal (-də, -dəsen, -inə) ism. (< azərb. < ər.) – hal, əhval, vəziyyət: Ne xadar ziyan da hal keldi menim başıma, bu Kirkordan keldi manqa. Başıma nə qədər ziyan və (xoşagəlməz) hal gəldisə, Kirkordan gəldi. Halinq nedir? Halın necədir? Kim ki xasta bolsa ölüm halinə, ne türlü bolur xosdovanel bolma da tum alma? Kim ki ölümcül xəstədir (ölüm halındadır), o nə cür tövbə və ibadət etməlidir? halalaş ~ Bax: halallaş ~ halbata Bax: həlbəttə Halcuxna x. ism. – albanlar arasında yayğın qadın adlarından biri: Halcuxna Holub xatunu. Halcuxna Holubun arvadı. Halcuxna Tuman xızı. Halcuxna Tuman qızı. hali (-gə, -dən) // ğali zrf. (ər.) – hal-hazırda, hazırda, indi, hələ: Hali, ya haliğaç, budur, budur Tenqri, Tenqrisi eyəmninq menim Elianınq (IV Psd. 2: 10). İndi, indi, budur Tanrı, Tanrsı ağam İlyanın. Ayttı Zadiq ki, borçlumen. Oşta, hali bardır aumaşım. Zadiq dedi ki, borcluyam və (borcumu ödəmək üçün) hələ də qumaşım var. Tenqrim menim, övrəttinq meni igitlikimdən (oğlanlıxımdan) menim da hali da aytıyım (ayttım) toğruluxunqnu seninq (da xaytıp aytqaymen artarlıxınqnı seninq (Məz. 70/71: 17). Ey Tanrm, gəncliyimdən bəri mənə təlim vermisən, Sənin xariqələrini indiyədək elan edirəm. Bolsun atı Eyəmizninq alğışlı halidən menqilikkə dirə (Məz. 112/113: 2). İndidən sonsuzadək Rəbbin isminə alqış olsun! Heçtir sizgə turma ertərək, hali turunquz, negə dinqrə ki, yuxlamıyırsız, xaysılarınqız ki, yiyirsiz ötmək ağrıxlı, zamanına, neçik berilgəy yuxu sövüklülərinə kendininq (Məz. 126/127: 2). İndi erkən qalxıb gec yatmağınız, Azuqə üçün özünüzü çox yormağınız faydasızdır. Rəbb sevdiklərinə yuxuda olanda belə, verər. Hali tursunlar, boluşsunlar da bolsunlar sizgə arxa (Qan. 32: 38). Qoy indi sizə kömək etmək üçün dursunlar, Bir yıl birgəmə turdu da meni xızlıxımdan xoydu da halikkə manqa nemə berməgə kləməstir (Albanların məhkəmə sənədlərindən). O mənimlə bir il yaşadı və bakirəliyimdən məhrum etdi, hələ də əvəzində bir şey vermək istəmir. halidagi sif. – hal-hazırki, hazırki, indiki halidaş sif. – çağdaş, müasir 246 haliğaç // haliğac zrf. - bu an, bu dəqiqə, bu saat: Hali, ya haliğaç, budur, budur Tenqri, Tenqrisi eyəmninq menim Elianınq (IV Psd. 2: 10). İndi, indi, budur Tanrı, Tanrsı ağam İlyanın. haliğənçə zrf. – bu ana qədər, bu dəqiqəyədək haligi (-də, -dən, -lər) // haliki Bax: halidagi halikə // halikkə Bax: haliğaç // haliğac halx ism. (< azərb. < ər.) – xalq hamaşa Bax: həməşə hanız Bax: hanuz hanus Bax: hanuz hanuz // hanus // hanız // hanqız // hamquz zrf. – hənuz, hələ: Egər ötməkni hanuz bolsa bermə ol bizgə (Məz. 77/78: 20). O, hələ də çörək verə bilərsə, bizə verməsin. Hanuz kelingə yuvux barmınça. Nə qədər ki, hələ gəlinə yaxın durmayıb. hanqız Bax: hanuz hanquz Bax: hanuz harlan ~ (ğaylar, -mağaylar, -ğanımnı, -maxnı, -maxından) // harlan ~ (- mağaylar) fel. (ər.) – utanmaq: Harlanmağaylar (uyalmağaylar) menim üçün, kimlər izdərlər seni, Tenqrisi Israyelninq (xolarlar Tenqrini Israyelninq) (Məz. 68/ 69: 7). Mənə görə qoy utanmasınlar, Ey İsrailin Tanrısı, Səni axtaranlar. harlilik ism. – utancaqlıq, xəcalət harlıx Bax: barlıx harman (-da, -ları, -larına, -larından) // xarman (-ları, -larından) ism. (< azərb. < frs.) – xırman: Çıxarır bulutlarnı xırığından (uçundan) yerninq, yaşnamaxın kensininq (yaşnatmaxın kendininq) yağmur etti da çıxarır yelni harmanlarından (xarmanlarından) kensininq (kendininq) (Məz. 134/135: 7). Yerin ucqarlarından buludları qaldırar, Şimşəkləri çaxdırar, yağış yağdırar, Küləkləri öz xırmanından çıxarar. harsız (-dırlar, -lar, -larğa, -lardan) sif. (< azərb. < ər.) – arsız, həyasız, abırsız: Ayttı fəhamsız yürəkində kendininq (Ayttı harsız yürəkinə kensininq ki, yoxtur Tenqri (Məz. 13/14: 1). Arsız ürəyində dedi ki, Tanrı yoxdur. Harsız xatunlar. Abır-həyasız qadınlar. harsızlıx (-tan, -ımnınq, -ıma, -ımnı, -ınq, -ına, -ları, -larına) // harsuzlux (- umnunq) ism. – abırsızlıq, həyasızlıq, arsızlıq: Kimninq yüzününq uyatı bar, ol tatlıdır, zera ki barça nemə harsızlıxtan toğar. Kiminki üzündə abır-həya var, o xoşagəlimlidir, çünki bütün pisliklər abırsızlıqdan doğar. hasil (-dirlər, -gə, -i, -in, -ləri, -lərindən) ism. (< azərb. < ər.) - hasil, nəticə: San edi manqa ki, erigiy edim da axın keçkiy edim, neçik ölü toğqan oğlan, xaysı ki hanuz tügəl hasil bolmas anasınınq xarnında, ne ki bununki xorxulu avaznı işitkəy edim tatlı gələcili xutxaruçımnınq ağzından! Mənim üçün şərəf olardı ki, anasının qarnında hələ tam hasil olmamış körpə kimi əriyim və axım, nəinki şirindilli Xilaskarımızın ağzından çıxan qorxulu avazı eşidim. Xalğan altun Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|