Bəxtiyar tuncay


bilə.  Qulağımla  günah  işlətmişəm.  2.  qulaqcıq,  gözcük:  Xulaxı  aşıra  inəninq



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə149/149
tarix14.12.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#15632
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   149

 
303 
bilə.  Qulağımla  günah  işlətmişəm.  2.  qulaqcıq,  gözcük:  Xulaxı  aşıra  inəninq. 
İynənin qulaqcığının (gözcüyünün) içi. 
xulaxçı Bax: xuluxçı 
xulaxlan ~ fel. – qulaq şəkləmək 
xulaxlı  sif.  –  qulaqlı,  qulaqcıqlı:  Üç  xulaxlı  xazan.  Üç  qulaqcıqlı  (dəstəkli) 
qazan. 
xulaxsız  (-dır,  -larğa)  sif.  qulaqsız,  qulaqcıqsız,  kar:  Yoxsa  (Yoxesə)  men  – 
neçik  xulaxsız  ki,  işitməs  (işitməs  edim),  neçik  (da  neçik)  tilsiz,  xaysı  ki  heç 
açmas ağzın kendininq (kensininq) (Məz.37/38: 14). 
Mən bir kar kimi eşitmirəm,  
Dilsiz-ağızsız bir lal kimiyəm.  
Xulaxsız boldum da heç açmadım ağzımnı menim, zera sen ettinq (Məz. 38/39: 
9). 
Lal-kar olub, ağzımı açmadım,  
Çünki Sən bunu etdin!  
xulan  ~  (-sarbiz,  -maxtan,  -maxına)  //  xullan  ~  (-ma,  -ıyırmen,  -ıyır;  -ğay,  -
maxtan)  fel.  –  istifadə  etmək:  Keri  et  yüktən  arxaların  alarnınq  da  xolların 
alarnınq boş xullux etməxtən // Keri et yüktən arxasın anınq da xolun anınq 
bol da kürək xulanmaxtan (xullanmaxtan) (Məz. 80/81: 7). 
Onun çiyinlərini bu yükdən qurtarıram,  
Qoy  əlləri  bu  ağır  səbətdən  azad  olsun  (ağır  səbəti  daşmaq  üçün  istifadə 
edilmkdən azad olsun).  
xuldaş  ism.  -  əməkdaş,  həmkar,  birgə  çalışan:  Ne  türlü  ki  övrəndinqiz  da 
Ebapre,  sövüklü  xuldaşımdan  menim  ki,  inamlıdir  sizinq  üçün  xuluxuna 
Yisusnunq  (Коl.  1:  7).  Bunu  bizimlə  birgə  Məsihin  qulu  və  sizin  üçün  çalışan 
Onun sadiq xidmətçisi sevimli Epafradan öyrəndiniz. Yoxsa  ne  ki  mendən bolsa, 
körgüzgəy  sizgə  barçanı  Dukiğos,  sövüklü  xardaş  da  inamlı  xul  da  xuldaşım 
Biydə  (Коl.  4:  7).  Rəbbdə  sevimli  qardaş,  sadiq  xidmətçi  və  əməkdaş  olan  Tixik 
mənim barəmdə hər şeyi sizə bildirəcək. 
xulı-xutan Bax: xul-xutan 
xul-xutan (-nnq, -nı, -ı, -ına) // xulı-xutan ism. – qul-qaravaş: 
xul-xuluxçı Bax: xul-xutan 
xullandır  ~  fel.  -  qul  etmək,  kölə  etmək:  Yoxsa  bulğaxlıx  etkən  yalğan 
xardaşlar üçün, xaysıları ki cəht ettilər, kirip baxma azadlıximıznı bizim Yisus 
Krisdosta  ki,  bizni  xullandırğaylar  (Qal.  2:  4).  Bu  iş  aramıza  gizlicə  soxulan 
yalançı  qardaşlar  üzündən  oldu.  Onlar  Məsih  İsada  malik  olduğumuz  azadlığı  əl 
altından öyrənib bizi kölə etmək üçün gizlicə aramıza girdilər. 
xullux I (-nunq, -qa, -unqa, -u, -una, -un) ism. – xidmət vəzifə 
xullux II Bax: xulux  
xulluxçı (-lar) // xulluxçu ism. – qulluqçu 
xultxa Bax: xoltxa 
xulux (-nunq, -qa, -nu, -ta, -tadırlar, -tan, -tandır, -um, -umdan, -unq, -unqnunq, 
-unqnu, -unqda, -u, -ununq, -una, -un, -unu, -unda, -undan, -umuznu, -unquzğa, -lar, 
-larnı,  -ları,  -ların,  -larında,  -larından)  ism.  –  qulluq,  xidmət:  Da  barça 
kahanayabed  bar  hər  sahat  xuluxta,  ol  xurbannı  sunar  köp  kez,  xaysıları  ki 


 
304 
heç  bolmaslar  kötürmə  yazıxlarnı  (İbr.10: 11). Hər bir kahin hər gün xidmətini 
icra edərək əsla günahları aradan qaldıra bilməyən eyni qurbanları dəfələrlə təqdim 
edir. 
xuluxçı  (-dırlar,  -nınq,  -nı,  -ınq,  -sı,  -sısen,  -sıdır,  -sın,  -lar,  -larnınq,  -larnı,  -
lardan,  -ları,  -larıdırlar,  -larına,  -ların)  //  xuluxçu  (-nunq)  ism.  –  qulluqçu,  nökər: 
Kim  etti  friştəsin  kendininq  can  da  xulların  kendininq  ottan  küydürüçi  (da 
xullarından    küydürüçi)  //  Ki  etti  friştələrni  kensinə  canlar  da  xuluxçıların 
kensininq ottan küydürüçi (Məz. 103/104: 4). 
Küləyi Özünə elçi edən,  
Yanar odu Özünə xidmətçi edən Sənsən!  
Bu  türlü  sağışlasınlar  bizni  adamlar  neçik  xuluxçıların  Krisdosnunq  da 
minqlərbaşı  sağışlarına  Tenqrininq  (1  Коr.  4:  1).  Beləcə  insanlar  bizi  Məsihin 
xidmətçiləri və Allahın sirli niyyətini yerinə yetirən idarəçiləri (minbaşıları) saysın. 
Bilməsmisiz, kimlər ki dacarda işlərlər, anda ol dacardan yerlər? Da kimlər ki 
xaysı  xorannınq  xuluxçılarıdırlar,  anda  ol  xorandan  menqarırlar?  (1  Коr.  9: 
13).  Məgər  bilmirsiniz  ki,  məbəddə  iş  görənlər  məbədə  gətirilən  təqdimlərdən 
qidalanır və qurbangahın xidmətçiləri qurbangahdan öz paylarını götürürlər. 
xuluxçılıx ism. – qulluqçuluq 
xum (-nu, -dan, -u, -undan) ism. – qum: 
xumaş (-nınq, -qa, -nı, -tan, -ım, -ı, -ın, -ımız, -lar, -ları, -ların) ism. (< azərb.< 
ər.) – qumaş, ipək parça növü 
xumaş – yezdi ism. – bahalı parçalar anlamında işlədilən ifadə 
xumbara  ism.  –  qumbara.  Pul  və  bahalı  əşyaların  saxlanılması  üçün  kiçik 
sandıq. 
xumlax ism. – küknar ağacının qozası (?) 
xumrı // xumri // humrı // humri ism. – qumru quşu (streptopiliya turtur) 
xunduz  //  xınduz  //  xonduz  ism.  –  qunduz  (castor  fiber):  Üç  xunduz  dört 
axçalıx. Dörd axçalıq üç ədəd qunduz (dərisi). 
xur  ~  (-up  edilər,  -ıyırmen,  -up)  fel.  –  qurmaq,  yaratmaq,  təşkil  etmək:  Toy 
xurup edilər. Toy təşkil etmişdilər. 
xurbaxa – ism. – qurbağa (bufo) 
xurban  (-dır,  -nınq,  -ğa,  -nı,  -dan,  -ınq,  -ınqnınq,  -ınqnı,  -ı,  -ına,  -ın,  -ımız,  -
ımıznı, -ımızdan, -ınqıznı, -ınqızda, -lar, -larnnq, -larğa, -larnı, -larınq, -larınqdan, -
larımız,  -ları,  -larınınq,  -larına,  -ların,  -larından)  ism.  (<  azərb.<  ər.)  –  qurban: 
Xurban  bermə.  Qurban vermək. Xurban  etüçi  ya  başxışlavuçı.  Qurban edən və 
ya bağışlayan. Yazıx üçün xurban sundu. Günahları üçün qurban təqdim etdi. 
Xurban  x.  ism.  –  müsəlmanların  Qurban  Bayramı:  Türklərninq  Xurban 
bayramları bolur mihirlağəm ayına. Türklərin Qurban Bayram mühərrəm ayında 
olur.
 
xurdavart  ism.  (<  azərb.<  frs.+ər.)  –  xırdavat:  Xurdavart  elli  axçalıx.  50 
axçalıq xrdavat.  
xurğax sif. – quraq, qurumuş. Müq. et: xızov 
xurğaxlx ism. – quraqlıq 
xurma (-nınq) ism. – xurma (phoenix dactylifera) 


 
305 
xursax ism. – qursaq: Ayttı bir kimesə alardan, kendilərininq markareləri: 
“Gredaçılar  hər  kez  yalğan,  yaman  sözli,  xoş  xursaxlı”  (Tit.  1:  12).  Onlardan 
biri  –  öz  peyğəmbərlərindən  biri  belə  demişdir:  «Kritlilər  daima  yalançı,  azğın 
heyvan, tənbəl və qarınquludurlar (hərfi mənada: xoş qursaqdırlar)». 
xurt  (-men,  -nunq,  -xa,  -nu,  -nı,  -u,  -lar,  -larnınq,  -larğa,  -lardan,  -larından) 
ism.  –  qurd,  həşərat:  Xurt  bilə  xurtlanğan,  xurtlar  bilə  tolu  bolğan.  Qurd 
basmışdı, qurdla dolu idi.  
Xurt x.ism. – albanlar arasnda yayğın adlardan: Xurt-Bali. 
xurtqına ism. – xırda qurd 
xurtlan ~ (dı, -ıptır, -ıyırmen, -ğan) fel. – qurdlanmaq 
xurtlu sif. – qurdlu: Çiybal çirik, xurtlu çıxtı. Bal çürük və qurdlu çıxdı.  
xuru I (-ğa, -nu, -da, -dadırlar, -dan, -lar) sif. – quru: Xuru ot. Quru ot. Xuru 
yer. Quru yer. 
xuru II Bax: xorxu 
xuru  ~  (-ma,  -dum,  -du,  -dular,  -pmen,  -p  edim,  -urlar,  -mas,  -yırmen, 
xurıyırmen, xurıyır, -ğaylar, -sa, -sax, -sar, -sarlar, -ğan, -ğannı, -ğan edi, -mağan, -
max, -maxta, -p, -ğınça) fel. – qurumaq 
xurulux (-lar) ism. və sif. – quruluq 
xurut  ism.  –  qurut.  Qatıqdan  düzəldilən  və  xəmir  yeməklərlə  yeyilən  yemək 
növü. 
 
xurut ~ (ma, -tunq, -tu, -ıyırmen, -ıyır, -mağay, -sar) // xorut ~ fel. – qurutmaq 
xuryux Bax: xuyrux 
xus ~ (-ma, -tu, -ıyırmen, -qan) fel. – qusmaq 
xusur ism. (< azərb.< ər.) – qüsur 
xuş  (-nunq,  -qa,  -nu,  -u,  -lar,  -larnınq,  -larğa,  -larnı,  -lardan,  -ları,  -larına,  -
ların) ism. – quş: Bir cuft altın xuş. Bir cüt qızıl quş. Xuş xara ya xaraxuş. Qara 
quş və ya qaraquş. 
xuşa etüçi Bax: xavğa (-etüçi) 
xuşax  (-ı,  -larnı)  ism.  –  qurşaq,  kəmər:    Bolğay  anqar  neçik  ton  ki,  kiyər, 
neçik xuşax ki, baylandı (baylanır) hər kez belinə // Bolğay anqar neçik ton ki, 
kiyər, neçik belbağ ki, bağlar hər kez belinə kensininq (Məz. 108/109: 19). 
Qarğışı onu əyninin libası kimi bürüsün,  
Hər gün belinə kəmər tək dolansın!  
xuşaxlı sif. – qurşaqlı 
xuşan  ~  (-dı,  -ır,  -ğaymen,  -ğan,  -max)  fel.  –  qurşanmaq,  bağlamaq:  Xuşan 
xılıç belinqə seninq, zorbaz, özdənlikinqə körkünqnünq seninq (Məz. 44/45: 4). 
Ey cəngavər, qılıncını belinə bağla,  
Əzəmətini, ehtişamını göstər.  
xuşğına // xuşqına ism. – quş balası, kiçik quş 
xuşun ~ Bax: xuşan ~ 
xutan Bax: xulıxutan, xul-xutan 
xutı (-sı) ism. – qutu: Bitik xutısı. Kitab qutusu. 
xutxar  ~  (-ma,  -mağa,  -ıyım,  -ğın,  -ınqız;  -dım,  -dınq,  -dı,  -dılar,  -ırmen,  -
ırsen, -ır, -mas, -mastır, -ıyırmen, -ıyırsen, -ıyır, -ıyırlar, -ğaymen, -ğaysen, -ğay, -
ğaylar,  -mağay,  -ğay  edi,  -ğıy  edi,  -sanq,  -masa,  -sar,  -malıdır,  -ğan,  -ğandır,  -


 
306 
ğanbiz,  -ğandırlar,  -ğanınqa,  -ğanın,  -max,  -maxtır,  -maxnınq,  -maxqa,  -maxnı,  -
maxta,  -maxtan,  -maxımnı,  -maxınq,  -maxınqnınq,  -maxınqa,  -maxınqnı,  -
maxınqda, -maxnqdan, -maxı, -maxınınq, -maxına, -maxın, -maxından, -maxımız,  -
maxımıznınq,  -maxımızğa,  -maxımıznı,  -maxınqız,  -ıp)  fel.  –  qurtarmaq,  xilas 
etmək: Ey Biy, xutxar! Ey Biy, yol körgüz! (Məz. 117/118:  25). Aman, ya Rəbb, 
bizi  qurtar!  Aman,  ya  Rəbb,  bizə  uğur  göndər  (yol  göstər)!  Kel,  Biy,  da  xutxar 
meni,  Tenqrim  menim,  zera  sen  urdunq  barçasın,  kimlər  edilər  menim  bilə 
duşmanlıxta  heç  yergədən  (borçsuz)  da  tişlarin  yazıxlılarnınq  uvatqaysen 
(Məz. 3: 8). 
Qalx, ya Rəbb! Ey Tanrım, məni qurtar!  
Çünki Sən bütün düşmənlərimin əngindən vurursan,  
Pislərin dişlərini qırırsan.  
xutxarıl  ~  (-mağa,  -dılar,  -ğaymen,  -ğaybiz,  -ğan,  -ğanlar,  -ğanlarnınq,  -
ğanları, -max, -maxnınq, -maxqa, -maxnı, -maxta, -maxım, -maxımnınq, -maxıma, -
maxımnı,  -maxımdan,  -maxınq,  -maxınqnınq,  -maxınqa,  -maxnqnı,  -maxınqdan,  -
maxı,  -maxınınq,  -maxına,  -maxın,  -maxını,  -maxında,  -maxından,  -maxımız,  -
maxımıznınq, -maxımıznı, -maxımızdan, -maxınqız, -maxınqıznınq, -maxınqızğa, -
maxları,  -maxlarınınq)  fel  –  qurtarılmaq,  xilas  edilmək:  Xutxarılğan;  Ki  içindən 
cuvap berir Tenqri da kahanay sorar. Qurtarılmış (xilas edilmiş): Odur ki Tanrı 
içindən cavab verər, kahin soruşar. Xutxarılmax ya kahanalıx kiyiniş dörtgüllü. 
Qurtarılma,  ya  dördkünclü  kahin  geyimi.  Sensen  xuvatım  da  yaratuçım  menim 
da  xutxarılmaxım  menım,  ölümsüz    padşahı  haybatlarnınq.  Sən  mənim  güc 
mənbəyim, yaradıcım və xilasımsan, ey şöhrət sahiblərinin ölməz padşahı. 
xutxarılmaxlıx (-tır, -qa, nı, ta, -ı, -ımızğa) f. ism. – qurtuluş, xilas 
xutxaruçı (-dır, -nınq, -ğa, -nı, -m, -mnınq, -ma, -mnı, -mda, -nq, -nqa, -nqn, -
sı,  -sıdır,  -sına,  -sın,  -sından,  -mız,  -mızdır,  -mıznınq,  -mızğa,  -mıznı,  -mızda,  -
mızdan,  -lar)  //  xutxaruçu  (-muznunq)  ism.  –  qurtarıcı,  xilaskar:  Xutxaruçınq 
seninq Menmen. Sənin xilaskarın Mənəm. Xutxaruçmız Biyimiz Yisus Krisdos,  
xutxaruçısı bütün dünyanınq. Xilaskarımız Rəbbimiz İsa Məsih, bütün dünyanın 
xilaskarı.  Seninq  sövüklü  Oğlunq  üçün  Biy  Krisdosnınq,  xutxaruçumuznunq 
bizim. Sənin sevimli oğlun, xilaskarımız Rəbb İsa Məsih üçün. 
xutla ~ (-p) fel. – qutlamaq, salamlamaq, xoşbəxtlik, bərəkət arzu ermək. 
xutlu sif. – qutlu, xeyirli, bərəkətli, xoşbəxt 
Xutlubey  x.  ism.  –  albanlar  arasında  yayğın  şəxs  adlarından  biri:  Ğağos 
Xutlubey oğlu.  
xutsuz sif. – bəxtsiz, bədbəxt, uğursuz 
xutul ~ (-ma, -mağa, -ıyım, -dum, -du, -dux, -dunquz, -dular, -madı, -upturlar, 
-urmen,  -armen,  -ursen,  -ur,  -massen,  -mas,  -uy  edi,  -ğaymen,  -ğaysen,  -ğay,  -
ğaybiz, -ğaylar, -mağaylar, -ğay edi, -ğıy edi, -sarsen, -sar, -sarsiz, -mısar, -ğan, -
ğanlar,  -ğanlarğa,  -mağan,  -max,  -maxı,  -maxıdır,  -maxın,  -up)  fel.  –  qurtulmaq, 
xilas olmaq: Zera aytılmaxı xaçnınq taspolğanlarğa essizliktir da xutulğanlarğa 
–  xuvatı  Tenqrininq  (1  Коr.  1:  18).  Çünki  çarmıx  barəsindəki  kəlam  məhv 
yolunda olanlar üçün ağılsızlıq, xilas yolunda olan bizlər üçünsə Allahın qüdrətidir. 
xutur ~ (-ıyırmen, -ğan, -up) fel. – qudurmaq, cinlənmək 
xuturğu (-larımdan) ism. – qudurmuş, cinli 


 
307 
xuturğulux (-qa) // xuturlux (-qa) ism. – qudurmuşluq, cinlilik 
xuturlux Bax: xuturğulux 
xuv  ~  (-ıyım,  -ğın,  -ıyıx,  -du,  -dular,  -arlar,  -ar  edim,  -arlar  edi,  -ıy  edi,  -ıy 
edilər,  -uyur,  -ıyır,  -ıyırlar,  -ıyır  edi,  -ğay,  -sa,  -max,  -maxta,  -up)  fel.  –  qovmaq, 
təqib etnək: Mesta oğlanı bardı artından xuva, na ol tutup mesta oğlanın tövdü 
(Albanların məhkəmə sənədlərindən). Məhkəmə icraçısı oğlanın ardınca düşüb onu 
qovdu,  beləcə  onu  tutub  döydü.  Bu  oğlan  üçün  artımızdan  xuva  kelmagəy.  Bu 
oğlana görə ardımızca düşüb bizi qovmadılar. Bax: xuvala 
xuvala  ~  (-ma,  xuvalıyım,  xuvalıyıx,  -dı,  -madılar,  -r,  xuvalıy  edilər,  -ğay,  -
ğanlar,  -ğanlarnınq,  -ğanlardan,  -p)  fel.  –  qovalamaq,  təqib  etnək:  Salmos 
Tavitninq.  Xaçan  xuvaladı  anı  Apisolom,  oğlu  anınq  (Məz.  142/143:  1). 
Davudun məzmuru. O zaman ki, oğlu Avesalom onu təqib edirdi. 
xuvalan  ~  fel.  –  qovalanmaq,  təqib  edilmək:  Tirgiz  (abrağın)  meni 
xuvalanğanlardan  (xuvuçılarımdan  menim)  (Məz.  141/142:  6).  Məni  təqib 
edənlərdən qurtar. 
xuvalaş  ~  fel.  –  qovalaşmaq,  bir-birini  qovmaq  və  ya  təqib  etmək:  Atlılar 
çıxıp da birgələrinə kün uzun xuvalaşıy edilər. Atllar (cıdır düzünə) çıxıb bütün 
günü bir-birini təqib etdilər. 
xuvat  (-tır, -nınq, -qa, -nı, -ta, -tan, -ım,  -ımnınq, -ıma, -ımnı, -ımdan, -ınq, -
ınqnınq, -ınqa, -ınqnп, -ınqda, -nqdan, -ı, -ıdır, -ınınq, -ına, -ın, -ında, -ından, -ımız, 
-ımızğa,  -ımızdan,  -ınqız,  -ınız,  -lar,  -larnınq,  -larnı,  -larımız,  -larımıznınq,  -ları,  -
larınınq, -larına, -ların) ism. (< azərb. < ər.) – qüvvə, qüvvət, güc: Oşta ölçöv bilə 
xoydunq  künlərimni  menim  da  küçlü  (küçü)  xuvatımnınq  menim  neçik  heç 
nemədir  (bolmadı  xuvatımnınq  menim  neçik  nemə  da  dir)    alnıma  menim 
(Məz. 38/39: 6). 
Budur, günlərim ovcuna sığdı,  
Gücüm - qüvvətim qarşında heç oldu.  
Biy,  Biy,  xuvatı  xutxarılmaxımnınq  menim,  kölegə  başıma  menim  kününə 
oğraşnınq (Məz. 139/140: 8). 
Ey Xudavənd Rəbb, Sən qüvvətli Xilaskarımsan,  
Döyüş günündə başıma dəbilqə qoymusan.  
Biy  xuvat  joğovurtuna  kendininq,  işanç  xutxarmaxınınq  yağlağanına 
kendininq (Məz. 27/28: 8). 
Rəbb Öz xalqının gücüdür,  
Məsh etdiyi insanın nicat qalasıdır.  
xuvatla    ~    I  fel.  –  qüvvətləndirmək,  güclü  etmək:  Xıyını  Krisdosnunq, 
xuvatla meni. Əzabı Məsihin, qüvvətləndir məni. 
xuvatla   II Bax: xuvala 
xuvatlan    ~    (-sın,  -ınqız,  -masın,  -dım,  -dınq,  -dı,  -dılar,  -ıptır,  -ıptırlar,  -
ırmen,  -ır,  -ırlar,  -ır  edim,  -ırlar  edi,  -ıyır,  -acax,  -ğay,  -sa,  -sanqız,  -sar,  -ğan,  -
ğanlar, -ıp) fel. – qüvvətlənmək, güclənmək:  
-Kimninq bilə xuvatlandınq sen?  
-Tenqri bilə. 
-Kimdə xuvatlandınq sen?  
-Canımda (Qriqori Hamamanın “Alban dilinin qrqmmqtikası” əsərindən). 


 
308 
-Kiminlə qüvvətləndin sən? 
-Tanrı ilə. 
-Kimdə qüvvətləndin sən? 
-Ruhumda.   
xuvatlat ~ (-qın, -sın, -sınlar, -tım, -tınq, -tı, -tıx, -tınqız, -tılar, -ır; -ıy edilər, -
ıyırmen, -ıyırsen,  -ıyır, -ıyırbiz, -sarmen, -sarsen, -sar, -sardır,  -qay, -qaylar) Bax: 
xuvatlattır 
xuvatlattır ~ fel. – qüvvətləndirmək, gücləndirmək: Biy Tenqri, sen bilirsen 
adam  oğlununq  tarbiyatın  ki  küçsüzdür,  şağavatlanğın  manqa  da 
xuvatlattırğın  meni  ki,  işanğaymen  seninq  Tenqrilikinqə  ki,  bolğaymen 
yenqmə eski duşmannı, xaysı ki seninq ari xaçınqa xarşıdır. Ya rəbbimiz Tanrı, 
Sən insan oğlunun təbiətindən xəbərdarsan və onun gücsüz olduğunu bilirsən; mənə 
rəhm  et  və  məni  Öz  Müqəddəs  Ruhunla  qüvvətləndir  ki,  Sənin  yardımınla 
düşmənimə - Sənin müqəddəs xaçına qarşı çıxana qalib gələ bilim. 
xuvatlatuçı (-m, -sı, -lar) ism. – qüvvətləndirici, qüvvət verici  
xuvatlı (-sen, -dır, -dırlar, -nınq, -dan, -sı, -lar, -larnınq, -larğa, -larnı, -lardan, -
larımız, -ları, -ların, -larınınq, -larına, -larından) sif. – qüvvətli, güclü: Kimdir bu 
xan haybatlı? Biy xuvatlı xuvatı bilə kendininq (kensininq), Biy xuvatlı oğraşta 
(çerüvdə) (Məz. 23/24: 8).  
Bu əzəmətli Xan kimdir?  
– Odur, güclü-qüdrətli Rəbb,  
Öz ordusu ilə döyüşdə qüvvətli Rəbb.  
Xuvatlıdır  Biy  kensindən  xoraqanlarınınq  (xorxuçılarına  kendininq)  da 
bitiklərin kensininq (kendininq) övrətir alarğa (Məz. 24/25: 14).  
Qüvvətlidir Rəbb,  
Ondan qorxanlara sirrini açar,  
Onlara Öz əhdini (kitablarını) öyrədər.  
xuvatlıx (-nınq, -ım, -ın, -lar, -larnınq) ism. - əzəmət, qüdrət 
xuvatlılıx Bax: xuvatlıx 
xuvatsız (-nınq, -nı, -lar, -larnınq) sif. – qüvvətsiz, gücsüz, zəif 
xuvatsızlan ~ (-ıyırmen, -sarmen, -ğan) fel. – gücdən düşmək, gücsüzləşmək, 
zəifləmək 
xuvatsızlıx (-ı, -lar) ism. – gücsüzlük, zəiflik, acizlik 
xuvdur  ~  fel.  –  qovdurmaq,  təqib  etdirmək:  Xuvdurup  kensin  artxarı 
xaytarttı. Onu təqib etdirərək geri qaytartdı. 
xuvul  ~  I  (-ğan,  -ğandırlar)  fel.  –  qovulmaq,  təqib  edilmək:  Duşmanlarımnı 
menim  sürülgən  (xuvulğan)  ettinq  da  körəlməgənlərimni    menim  tas  ettinq 
(Məz.  17/18:  41).  Düşmənlərimi  mənim  qovdun,  məni  gözü  götürməyənləri  məhv 
etdin. 
xuvul ~ II Bax: xutul ~ (-ğaymen) 
xuvun Bax: xovun 
xuvur  Bax: xovur ~ 
xuvurul  Bax: xovurul ~ 
xuvuşlan  Bax: xovuşlan ~ 
xuyaş // xoyaş ism. - günış Müq. et: günəş, kün I, künəş 


 
309 
xuyaş-ay ism. – günəş və ay, gün-ay 
xuyrux (-un, -undan, -lar, -ları, -larına) // xoyrux // xuryux ism. – quyruq 
xuyruxlu sif. – quyruqlu: Xuyruxlu xoy. Quyruqlu qoyun. 
xuyu  (-nunq,  -ğa,  -nu,  -nı,  -sun,  -lar,  -larnınq,  -lardan)  ism.  –  quyu:  Xuyu 
yapmasın  ağzın  kendininq  (açmağay  ağzın  kensininq)  üstümə  menim  (Məz. 
68/69: 16). Ağzını üstümə quyu tək açmasın. 
xuzu Bax: xozu 
Xuzur x. ism. – albanlar arasında yayğın şəxs adlarından biri 
xyın Bax: xıyın 
Xymət Bax: Xıymət 
xz Bax: xız 
xzart   Bax: xızart   
xzıl Bax: xızıl 
 
 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   149




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə