Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər Kitabın təşkil edilməsində göstərdiyi köməyə görə müəllimim Rəşad Fərhad oğlu
Yüklə 5,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birləşmiş Millətlərin Sənaye İnkişafı üzrə Təşkilatı (YUNİDO)
- BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO)
- Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (BMTİP)
493
3.
İnkişaf etməkdə olan ölkələr arasında ticarət imtiyazlarının qlobal sistemi haqqında saziş (1989-cu il). 4.
buğda) sazişləri. Bu sazişlər əsasında müvafiq beynəlxalq təşkilatlar fəaliyyət göstərirlər. Bir sıra əmtəə sazişləri xammal əmtəələri üçün inteqrasiya edilmiş proqramın (XƏİP) reallaşdırılması zamanı imzalanıblar. Bu proqramın işlənməsi barədə qərar 1976-ci ildə qəbul edilib. 5.
qrupları. Bu qrupların işində həm istehsalçı, həm də istehlakçı ölkələr iştirak edirlər. 6.
XƏİP-in reallaşdıırlması məqsədilə xammal əmtəələri üçün Ümumi Fondun yaradılması (1989-cu il). Bu fond beynəlxalq bufer xammal ehtiyatlarının (bu ehtiyatlar bazarın sabitləşdirilməsi və qiymətlərin tarazlaşdırılması üçün istifadə edilir) yaradılmasını, ayrı-ayrı xammal əmtəələri üzrə tədqiqatların həyta keçirilməsini maliyyələşdirir. 7.
İnkişaf etməkdə olan ölkələrin borclarının ödənməsi şərtlərinin yüngülləşdirilməsi haqqında saziş. 50-dən artıq inkişaf etməkdə olan ölkə borclanmadan azad olma imkanından istifadə etmişlər. Bu məbləğ 6,5 milyard dollar təşkil edib. 8.
Borcun restrukturizasiyası sahəsində beynəlxalq hərəkətlərin rəhbər prinsiplərinin işlənməsi (1980-ci il). 9.
illər). 10.
BMT-nin dəniz nəqliyyatı sahəsində konvensiyalarının işlənməsi: xətti gəmiçilikdə davranış qaydaları haqqında (1974-cü il), beynəlxalq dəniz yük daşımaları haqqında (1980-ci il), beynəlxalq qarışıq yük daşımaları haqqında (1980-ci il), gəmilərin qeydiyyatı şərtləri haqqında (1986-cı il), saxlama və ipoteka girovu dəniz hüququ haqqında (1993-cü il). YUNKTAD-ın fəaliyyətinin əsas istiqamətlərindən biri də tarnsmilli şirkətlər üzrə proqramın reallaşdırılması çərçivəsində görülən işdir. Bu Proqram YUNKTAD tərəfindən 1993-cü ildən etibarən investisiyalar, texnologiyalar və müəssisələrin inkişafı şöbəsi vasitəsilə yerinə yetirlir. YUNKTAD çərçivəsində həmçinin investisiyalar, texnologiyalar, maliyyə məsələləri üzrə Komissiya da fəaliyyət göstərir.
494
Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin çoxtərəfli tənzimlənməsi sisteminin formalaşmasına və inkişafına BMT-nin 14 ixtisaslaşmış təsisatı da müəyyən təsir göstərir. Bu təşkilatların əksəriyyəti barəsində əvvəlki mövzularda geniş məlumat verildiyindən burada yalnız onların bəzilərinin fəaliyyətinə toxunulacaqdır. Birləşmiş Millətlərin Sənaye İnkişafı üzrə Təşkilatı (YUNİDO) BMT-nin ixtisaslaşmış təsisatı olmaqla inkişaf etməkdə olan ölkələrin sənayeləşməsinə dəstək məqsədilə yaradılıb. Bu təşkilat milli və beynəlxalq resursların mobilizasiyası yolu ilə inkişaf etməkdə olan ölkələrin sənaye inkişafına nail olmaq istəyir. YUNİDO 1966-cı ildə yaradılıb. Ali orqanı iki ildə bir dəfə çağrılan Baş Konfransdır. YUNİDO-nun rəhbər orqanları Sınaye İnkişafı Şurası və Proqram və Büdcə məsələləri üzrə Komitədir. YUNİDO- nun mənzil-qərargahı Vyanada yerləşir. YUNİDO-nun fəaliyyəti şərti olaraq əməliyyat və köməkçi fəaliyyətlərinə bölünür. BMT-nin Baş Məclisinin qətnamələrindən çıxış edərək YUNİDO-nun əməliyyat fəaliyyətinə aşağıdakılar aiddir:
sənayeləşmə proqramlarının hazırlanmasında ölkələrə tövsiyələr verilməsi və konkret yardım göstərilməsi;
orqanların yaradılması və gücləndirilməsi;
sənaye obyektlərinin əsaslnadırılması üzrə elmi-tədqiqat işlərinin təşkili və həyata keçirilməsi;
resurslarından istifadədə tövsiyələrin verilməsi və s. Köməkçi fəaliyyət özündə informasiyanın yığılması, ümumiləşdirilməsi, nəşr edilməsi və yayılmasını, hesabatların nəşr edilməsini və s.-ni əks etdirir. YUNİDO Sənaye və Texnologiya İnformasiyası Bankına malikdir və onun fəaliyyətini və milli və regional səviyyəlrdə digər banklarla əlaqəsini təmin edir. Inkişaf etməkdə olan ölkələr bu bank vasitəsilə elmi-texniki xarakterli unformasiyaya çıxış əldə edirlər ki, bu da real yardımdır. 1986-cı ildən etibarən YUNİDO BMT sisteminin ixtisaslaşmış təsisatı statusunu əldə edib. Bu, inzibati, maliyyə, kadr müstəqilliyinin təşkilati məsələlərinə toxunsa da, onun fəaliyyətinin mahiyyətini, məqsədlərini, prinsiplərini və istiqamətlərini dəyişməyib. Hazırda 495
YUNİDO özünün müntəzəm büdcəsinə malikdir. Bu büdcə üzvlük haqları hesabına formalaşır və əsasən katibliyin fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə edilir. Əməliyyat fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi BMT-nin İnkişaf Proqramının, YUNİDO-nun Sənaye İnkişafı Fondunun, üzv-dövlətlərin könüllü üzvlük haqılarının hesabına həyata keçirilir. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) BMT-nin ixtisaslaşmış təsisatıdır. Onun vəzifəsi kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə fəaliyyət göstərən hökumətlərarası təşkilatların fəaliyyətini, həmçinin fərdi və kollektiv səyləri koordinasiya etməkdir. Buradan məqsəd əhalinin kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin edilməsini yaxşılaşdırmaqdır. FAO 1945-ci ildə yaradılmışdır, ali orqanı iki ildə çağrılan Konfransdır. Mənzil-qərargahı Romada yerləşir. FAO-nun əsas vəzifələrindən biri inkişaf etməkdə olan ölkələrə kənd təsərrüfatı, meşə və balıqçılıq təsərrüfatı sahələrində yardımın göstərilməsidir. FAO çərçivəsində yardım həm maddi, həm də qeyri-maddi xarakter kəsb edir. Inkişaf etməkdə olan ölkələrə ərzaq göndərilir, kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafında, kadrların hazırlanmasında, tövsiyələrin işlənməsində və s.-də texniki yardım göstərilir. YUNİDO və FAO BMT-nin ixtisaslşamış təsisatı statusuna malik olsa da, BMT-nin digər institutu Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (BMTİP) BMT-nin Baş Məclisinin köməkçi orqanıdır. BMTİP inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqtisadiyyatın mühüm sahələrində çoxtərəfli texniki və investisiya qoyuluşlarına hazrılıq yardımı gəstərir. 1965-ci ildə yaradılmış BMTİP-in rəhbər orqanı Direktorlar Şurasıdır. Bu şura 3 il müddətinə seçilən 48 hökumət nümayəndələrindən ibarət olur. Şuranın ildə iki dəfə sessiyası keçirilir, onlar arasındakı müddətdə isə təşkilatın fəaliyyətinə Nyu-Yorkda yerləşən Katiblik rəhbərlik edir. BMTİP-in yardımı könüllü üzvlük haqıları hesabına maliyyələşdirlir. Bu yardım yalnız hökumətlər vasitəsilə həyata keçirilir. 1990-cı illərin sonuna BMTİP-in 140-a yaxın ölkədə bölmələri var idi ki, bu bölmələr də 180 ölkəyə xidmət göstərirdi. Hazırda Direktorlar Şurasının çağırışı ilə BMTİP öz fəaliyyətini əsasən altı istiqamətə yönəltmişdir: yoxsulluqla mübarizə; idarəetmə fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi; inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında texniki əməkdaşlıq; ətraf mühit və təbii resurslardan rasional istifadə; qadınların inkişafda iştirakı; inkişaf məqsədli texnologiyalar. Yüklə 5,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|