Bir millətik, iki dövlət Eyni arzu, eyni niyyət

Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları 

422 

 

denenemeyeceğine  yönelik  ifadelerde  ortaya  çıkmaktadır.  İfadelerin  ortalamasına  genel  anlamda 

bakıldığında katılımcıların online alışveriş sürecine yönelik güvenlik endişelerinin olduğu görülmektedir. 

Tablo 6. Online Alışverişte Algılan Faydaya İlişkin Faktör Analizi 

Faktörler 

Faktör Yükleri 

1 

2 

Ürün ve Kolaylık Faydası 

 

 

İnternet üzerinden alışveriş, dünyanın her yerindeki ürünlere ulaşma imkânı verir. 

,856 

 

İnternetten birçok marka ve mağazaya ulaşabilirim. 

,855 

 

İnternet üzerinden alışverişte satın alacağım ürünün özelliklerini kendime göre seçip 

belirleyebilirim. 

,846 

 

İnternetteki satıcılar, daha uygun fiyatlar önerirler. 

,840 

 

İnternette, ürünler hakkında detaylı bilgi edinme imkânı vardır. 

,809 

 

İnternetteki satıcılar, daha geniş ürün seçeneği sunarlar. 

,808 

 

Alışveriş Süreci Faydası 

 

 

Hattın veya elemanların meşgul olması gibi bir durumla internetten alışverişte 

karşılaşmam. 

 

,8

84 

İnternet üzerinden alışveriş yaparken beşeri unsurlardan ve insan kalabalığından 

kaynaklanan zorluklar yaşamam. 

 

,8

63 

İnternet üzerinden alışveriş yaparken ürünü almazsam mağazadaki gibi mahcup 

olmam. 

 

,7

03 

Toplam Açıklanan Varyans  

KMO Measure of Sampling Adequacy.  

Bartlett’s Test of Sphericity Approx. Chi-Square  

Serbestlik Derecesi  

Önem Seviyesi 

Cronbach Alpha 

71,452 

,866 

1195,745 

36 

0,000 

,887      

 

Araştırmaya  katılanların  online  alışverişe  yönelik  fayda  algıları  ile  ilgili  yapılan  faktör  analizinde  online 

alışverişe yönelik fayda algıları iki faktör altında toplanmıştır. Bu faktörler ürün ve kolaylık faydası ile alışveriş 

süreci  faydasıdır.  Faktörlerin  isimlendirilmesinde  yine  faktör  içinde  yer  alan  değişkenler  esas  alınmıştır.  Bu 

faktörler  tüketicilerin  online  alışverişe  yönelik  fayda  algılarının  toplamda  yaklaşık  %72’sini  açıklamaktadır. 

Araştırmada kullanılan  ölçeğin  güvenirlik değeri olan Cronbach  Alpha değeri ise ,887 olarak bulunmuş olup 

oldukça yüksek olarak değerlendirilebilecektir.  

Tablo 7. Online Alışverişte Algılan Faydalara İlişkin İfadelerin Ortalamaları 

İfadeler 

Ortalama 

İnternetteki satıcılar, daha geniş ürün seçeneği sunarlar. 

3,7240 

İnternetten birçok marka ve mağazaya ulaşabilirim. 

3,9276 

İnternette, ürünler hakkında detaylı bilgi edinme imkânı vardır. 

3,4344 

İnternetteki satıcılar, daha uygun fiyatlar önerirler. 

3,9774 

İnternet üzerinden alışverişte satın alacağım ürünün özelliklerini kendime göre seçip belirleyebilirim. 

3,5973 

İnternet üzerinden alışveriş, dünyanın her yerindeki ürünlere ulaşma imkânı verir. 

4,0045 

İnternet üzerinden alışveriş yaparken ürünü almazsam mağazadaki gibi mahcup olmam. 

4,4163 

Hattın veya elemanların meşgul olması gibi bir durumla internetten alışverişte karşılaşmam. 

4,3710 

İnternet üzerinden alışveriş yaparken beşeri unsurlardan ve insan kalabalığından kaynaklanan zorluklar 

yaşamam. 

4,3846 

        

1. Kesinlikle katılmıyorum, 2. Katılmıyorum3. Ne Katılıyorum, ne katılmıyorum, 4. Katılıyorum, 5 

Kesinlikle katılıyorum 

---

Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları 

423 

 

Tablo  7’de  araştırmaya  katılan  katılımcıların  online  alışverişte  algılan  faydalara  ilişkin  ifadelerin 

ortalamaları  yer  almaktadır.  Tabloya  bakıldığında  katılımcıların  genel  olarak  online  alışverişin  faydalarına 

katıldığı  söylenebilmekle  birlikte  faydalara  katılma  noktasında  çok  yüksek  oranlarla  karşılaşılmamaktadır. 

Tabloda  en  yüksek  oran  “İnternet  üzerinden  alışveriş  yaparken  ürünü  almazsam  mağazadaki  gibi  mahcup 

olmam” ifadesine aittir. Bu oran tüketicilerimizin offline mağazalarda yaptıkları alışverişlerde satış elemanına 

yönelik  hassasiyetlerini  göstermektedir.  Yine  tabloya  bakıldığında  online  alışverişin  insani  faktörlerden 

kaynaklanabilecek sorunlardan uzak olmasının önemi ortaya konmaktadır. 

Sonuç ve Öneriler 

Azerbaycan’daki  tüketicilerin  online  alışveriş  alışkanlıklarını  ve  online  alışverişe  yönelik  algılarının 

öğrenilmesi amacıyla gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: 



 

Katılımcıların  online  alışverişe  yönelik  güvenlik  endişeleri  bulunmaktadır.  Özellikle  kredi  kartı 

bilgilerinin  üçüncü  taraflara  verileceği  yönündeki  endişeler  öne  çıkmaktadır.  Burada  ilgili  online  alışveriş 

sitelerinin  alacakları  güvenlik  tedbirleri  ile  tüketicilerin  bu  endişelerini  ortadan  kaldırmaları  gerekmektedir. 

Yine  online  alışveriş  sitelerinde  yer  alan  satıcıların  online  ticaret  sitesinin  güvencesi  altında  faaliyet 

göstermeleri ortaya çıkabilecek sorunlarda tüketicileri yalnız bırakmamaları gerekmektedir.  



 

Online  alışverişe  daha  çok  tüketicinin  katılmasını  sağlamak  adına  online  alışverişin  faydaları,  alınan 

güvenlik tedbirleri kamu spotları aracılığı ile kamuoyuna duyurulabilir.  



 

Araştırmada  katılımcıların  daha  çok  bilgisayarları  aracılığı  online  alışveriş  yaptıkları  sonucuna 

ulaşılmıştır.  Bunun  dışında  akıllı  cep  telefonu  ya  da  tabletlere  yönelik  mobil  uygulamaların  geliştirilmesi  ile 

online alışveriş yapan tüketici sayısında artış olacağı düşünülmektedir.  

Sonuç olarak geleneksel ekonominin yanı sıra ülkelerin gelişiminde önemli bir faktör olan online ticaret 

sektörü  özellikle  KOBİ’ler  başta  olmak  üzere  çok  sayıda  marka  ve  firmanın  içinde  yer  alması  gereken  bir 

sektörü  ifade  etmektedir.  Ülkeler  bu  sektör  içinde  yer  almayı  düşünen  ancak  engellerle  karşı  karşıya  kalan 

oyuncuları  cesaretlendirmesi  ve  hayata  geçireceği  yasal  düzenlemeler  ile  onların  online  ticaret  dünyasına 

girmelerini kolaylaştırmalıdırlar.  

Kaynakça 

[1.]

 

Yamamoto, G. T. (2013) E-Ticaret Kavramlar Gelişim ve Uygulamalar. Kriter Yayınları: İstanbul 

[2.]

 

Akçi,  Y.,  &  Göv,  S.  A.(2015).  Tüketicilerin  e-ticaret  algılarının  incelenmesi:  Gaziantep  ve  Adıyaman 

örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 413-433, Aralık-2015. 

[3.]

 

Süleymanov,    E.  (2009).  Elektronik  ticaret  ve  Azerbaycan  ekonomisine    beklenen  etkileri. 

http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?arnumber=5372523 (Erişim tarihi: 25.08.2017). 

[4.]

 

TOBB 

(2017). 

E- 

Ticarette 

Türk, 

Azeri 

ve 

Gürcü 

ortaklığı. 

https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=21974&lst=MansetListesi. (Erişim tarihi: 22.08.2017). 

[5.]

 

İzgi,  B.  B.  &  Şahin,  İ.  (2013).  Elektronik  perakende  sektörü  ve  internet  alışverişi  tüketici  davranışı: 

Türkiye örneği. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 2(1),  Haziran 2013. 

[6.]

 

Ağaç,  S.  &  Solak,  C.  Ö.  (2016).  Üniversite  öğrencilerinin  online  giysi  alışveriş  davranışlarının 

incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36. 

[7.]

 

Gürbüz,  A.,  Ayaz,  N  &  Albayrak,  M.  (2015).  E-Ticarette  tüketici  satın  alma  karar  süreci:  Salzburg-

Ankara örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 377-394. 

[8.]

 

Çetin,  O.  (2016).  Küreselleşme,  internet  ve  sosyal  medya  bağlamında  Türk  dünyası.  

http://oguzcetin.gen.tr/turk-dunyasinda-internet-ve-sosyal-medya.html. (Erişim tarihi: 18.08.2017). 

[9.]

 

Aliyeva,  B.  (2017).  Elektronik  Ticaret:  dünyadaki  gelişmeler  ve  Azerbaycan  açısından  bir 

değerlendirme. The Journal of International Scientific Researches, 2(4). 

[10.]

 

Kaynak,  E.  &  Kara,  A.(2001).  An  examination  of  the  relationship  among  consumer  lifestyles, 

ethnocentrism, knowledge structures, attitudes and behavioural tendencies: a comparative study in two CIS 

states. International Journal of Advertising, 20, pp. 455—482 © 2001 Advertising Association 

[11.]

 

www.haberler.com 

(2016). 

E-Ticaret'in 

uzmanları 

Azerbaycan'da 

bir 

araya 

geldi.  

https://www.haberler.com/e-ticaret-in-uzmanlari-azerbaycan-da-bir-araya-8491523-haberi/  (Erişim  tarihi: 

25.08.2017). 

---