BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- İştirak
- Siyasət formalaşdırılması ardıcıllığı
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- İnklüziv qərar qəbulunun qısa tərifi
- Əlillik barədə düşüncə tərzləri
8 İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi Əlilliyi olan şəxslərin təşkilatları Bunlar əlilliyi olan şəxslər tərəfindən nəzarət və idarə edilən, əlilliklə əlaqəli fəaliyyətlərə yönəlmiş təşkilatlardır. Onlar müxtəlif yollarla təşkil olunur, amma idarə heyətindən kənarda olan işçilərin təxminən 50-100%-i, heyətin isə əksər hissəsi əlilliyi olan şəxslərdən ibarətdir. Sağlamlıq məhdudiyyəti Fərdin fiziki, hissi və ya əqli (koqnitiv) fərqliliyi (məsələn, görmə qabiliyyəti itirmiş olmaq, bipolar keçirmək, dağınıq sklerozu və ya qavrama çətinliyi olmaq).
Qrup və ya struktur daxilində iştirak, yaxud da cəlb olunma fəaliyyəti və ya vəziyyəti. İnklüziv qərar qəbulu səfəri Bu ifadə siyasət formalaşdıranlar, media qurumları və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının işinin iştirakın daha passiv formalarından tutmuş insanların həyatına təsir edən məsələlərə görə məsuliyyətin paylaşılmasına qədər inkişafını əks etdirir. Bu səfərin mərhələləri müxtəlif yollarla təsvir oluna bilər. Burada biz əsasən “məlumat”, “məsləhətləşmə” və “inklüziv qərar qəbulu” sözlərindən istifadə edirik. Ümumi axına salma Ümumi axına salınma əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının hökumətin bütün səviyyələrində qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Əlilliyi olan şəxslərin maraqları xüsusi proqramlarda deyil, ölkənin siyasi, iqtisadi və sosial sahələr üzrə milli proqramlarında başqaları ilə yanaşı nəzərə alınmalıdır.
Fərdiləşdirmə mənası “qanunla təmin olunmasından və ya özləri tərəfindən maliyyələş- dirilməsindən asılı olmayaraq dəstək alan hər bir kəs seçim və bütün xidmət şəraitlərində həmin dəstəyin formasına nəzarət səlahiyyətinə malikdir” olan sosial qayğı yanaşmasıdır. Siyasət formalaşdırılması ardıcıllığı Siyasət milli qanun, milli və yerli səviyyədə siyasət və ya xidmətlər demək ola bilər. Onun ardıcıllığı aşağıdakıları əhatə edir: • məqsədlərin qoyulması • müxtəlif seçimləri müəyyən etmək və qiymətləndirmək • qərar qəbulu prosesi • siyasəti həyata keçirmək • siyasəti monitorinq etmək, qiymətləndirmək, dəyişdirib-dəyişdirməməyə və necə dəyişdirməyə qərar vermək
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 9
Bu sənəddə təmsil olunma adətən əlilliyi olan şəxslərin, məsələn, xəbərlərdə və ya bədii yazılarda necə təsvir edilməsi deməkdir. Əlilliyin sosial modeli Əlilliyin sosial modeli sağlamlıq məhdudiyyəti olan şəxslərin sosial, mədəni, iqtisadi və ətraf mühitlə bağlı maneələrlə əlverişsiz vəziyyətə salındığını müəyyən edən düşüncə tərzidir.
10 İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi Bölmə 1. İnklüziv qərar qəbulu nədir və nə üçün əlilliyi olan şəxslər üçün əhəmiyyət kəsb edir? Vasitələr toplusunun bu bölməsi: • İnklüziv qərar qəbulu konsepsiyasının kökündə dayanan bəzi ideyaların icmalını verir • bu ideyaları əks etdirən örnəkləri misal gətirir • təlimçilərin istifadəsi üçün sessiya planları və çalışmalar təklif edir.
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 11
qəbulunun kökündə dayanan ideyalar Mündəricat • İnklüziv qərar qəbulunun qısa tərifi • Əlillik barədə düşüncə tərzləri • Əlilliyi olan şəxslərin kənarlaşdırılması • Siyasət formalaşdırılması və xidmət göstərilməsi – əlilliyi olan şəxslər haqqında və onlarla
• İnklüziv qərar qəbulu haqqında • İnklüziv qərar qəbulu səfəri İnklüziv qərar qəbulunun qısa tərifi “İnklüziv q ərar qəbulu” termini qərarın birbaşa təsir etdiyi şəxslərin fəal iştirakı ilə seçiml
ərin nəzərdən keçirilməsi və qərar verilməsi yanaşmasını əks etdirir. Əlillik barədə düşüncə tərzləri Əlilliyə ənənəvi baxış çox zaman “əlilliyin tibbi modeli” adlanır, əlilliyi fərdin problemi, şəxsi faciəsi kimi görür. Əlilliyi olan şəxslərin əksəriyyəti qarışıq cəmiyyətimizdə insanların çoxu əlilliyə bu cür yanaşır. Nəticədə əlilliyi olan şəxslər sağlamlıq məhdudiyyətlərini qəbul etməli olduqları bir qismət kimi görürlər, bu mənada ki, onlar çox şeyləri edə bilməzlər. Bu baxış kənarlaşma və asılılıqla xarakterizə olunur, üstəlik də, əlilliklə bağlı, məsələn, yazıqlıq və qorxu kimi fikirləri gücləndirir. Bu, “sağalma” və “qayğı” yanaşmasıdır ki, kökündə “əlilliyi olan şəxs anormal olmalıdır, anormal olmaq isə arzuedilməz olmaq deməkdir” fərziyyəsi dayanır.
Əlilliyin sosial modeli son 40 il ərzində əlilliyi olan şəxslər tərəfindən inkişaf etdirilmiş əlilliyi anlama tərzidir. Əlilliyin sosial modelində şəxsi əlil edən onun bioloji quruluşu, yəni sağlamlıq məhdudiyyəti deyil, cəmiyyətin əliledici xarakteridir. Sosial modeldə deyilir ki, əlilliyi olan şəxslər qarşılarına qoyulmuş sosial, mədəni, iqtisadi və ətraf mühit maneələri ilə əlverişsiz vəziyyətə salınırlar. Bu, cəmiyyətin təşkil olunma tərzidir ki, sağlamlıq məhdudiyyəti olan şəxsləri diskriminasiya edir və iştirakdan kənarlaşdırır. Model «məhdudiyyət», yəni fərdin fiziki, hissi və ya idraki fərqliliyi (məsələn, görmə qabiliyyəti itirmiş olmaq, bipolar, dağınıq skleroz və ya qavrama çətinliyi olmaq) ilə “əlillik” arasında əsas fərq qoyur. “Əlillik” sağlamlıq məhdudiyyəti olmanın sosial nəticəsidir. Məhdudiyyəti olan insanlar sosial fikir və fərziyyələr kimi münasibət maneələri ilə; qanun və siyasətlə bağlı təşkilati maneələrlə; Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|