Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

«Bizim  ərazimizdə  mxiharibə  gedir.  Iİgilər  var.  Görünür,  bu  ta- 
ledir.  «Sonadək  mübarizə»  ideoloqları  bu  gün  yeni  fitnəkarlıqlar ha- 
zırlayacaqlar.  Onlann ünıidi  onadır  ki,  Azərbaycanda  da  hərbiləşmiş 
qeyri-rəsmi  qruplar  yaranmağa  başlayacaqdır.  Adamlan  xəbərdar 
edirəm  ki,  öz  «vətənpərvərliyini»  silahlanmaq,  ordu  yaratmaq  və  s. 
kimi  məsuliyyətsiz  çağırışlarla  nümayiş  etdirənlərdən  özlərini  göz- 
ləsinlər».
Öz  hərbi  qüw ələrini  yaratmaq  tələbinə  Mütəllibov 
uzun  monoloqa  cavab  verdi:
«Biz  oğurluq,  hərbçilərə  v ə  milisə  basqın  etmək,  başqa  qanun- 
suz  yollarla  silahlanmaq  fikrindən  uzağıq...  Hazırda  bizim  sərhədlə- 
rimizdə  SSRİlDİN-in və  Sovet  Ordusunun  xeyli  kontingenti  cəmlən- 
mişdir.  Bu  gün xüsusi narahatlıq üçün  əsas olmamalıdır.  Ona görə  də 
öz  ordumuzu  yaratmağa  çağırışlar  bu  gün  obyektiv  zərurətdən  doğ- 
mur,  onu  saxlamaq  üçün  tələb  olunan  külli  miqdarda  xərclər  də  nə- 
zərə  alınsa  bu,  ümumiyyətlə  real  deyil.  Bir  sözlə  bu  m əsələlərdə 
emosiyalara  yer  olmamalıdır.  ».
Mütəllibov  müsahibəsində  ilk  dəfə  olaraq  özünün 
belə  bir fikrini bildirdi: 
«Yaxşı planlaşdınlmış  sui-qəsd nəticə- 
sində Azərbaycanm düşdüyü  uzun v ə dəhşətli  ədalətsizlik illəri mən 
düşünürdüm:  doğrudanmı  hamı  laqeyddir,  doğrudanmı  heç  kim 
(mən  respublikaları  nəzərdə  tuturdum)  baş  verən  hadisələrlə  maraq- 
lanmır?  Axı,  başqalan  sadəcə  müşahidə  etsələr,  istənilən xalqm  işi- 
ni  bitirmək  olar.  Azərbaycanla  bağlı  hadisələrdə  bizim  Ütifaqımız 
özünü  çox  parlaq  nümayiş  etdirdi.  Axı  biz  bu  gün  də  təkik!»
D E P Ö R T A S İY A ...D E P O R T A S İY A ...
ERMƏNİSTANOAN  AZƏRBAYCANLILARIN 
MƏCBURİ  KÖCÜRÜLMƏSİ
Xaiqımıza  qarşı  edilən  haqsızlıqlara,  bir  neçə  dəfə  törə- 
dilən  soyqırım  aktlarına  və  deportasiyalara  uzun  müddət 
siyasi-hüquqi qiymət verilməmiş, hətta bu barədə  danışmaq 
və  yazmaq  yasaq  edilmişdir.  Təəssüflər  olsun  ki,  müstəqil- 
liyimizi  əldə  etdikdən  sonrakı  illərdə  də  bu  laqeydlik  buzu 
əriməmişdir.
10  mart  1948-ci  il.  Moskva.  SSRİ.
«Ermənistan  SSR-dən  kolxozçularm  və  başqa  azərbaycanlı  əha- 
linin  Azərbaycan  SSR-nin  Kür-Araz  övalığına  köçürülməsi  tədbir- 
ləri  haqqmda» 
SSRİ  Nazirlər  Sovetinin  754  nömrəli  növbə- 
ti  Qərarı.
Güman  etmək  olar  ki,  azərbaycanlılarm  deportasiyası 
haqqmda  birinci  Dekret  «Daşnaksütyun»  beynəlxalq  erməni 
terror  təşkilatının  liderlərini  tam  razı  salmamışdır.  Sənədin 
ikinci  layihəsini  də  A.Mikoyan  hazırlamış  və  şəxsən I.Sta- 
lin  imzalamışdır.  Azərbaycanlılarm  deportasiyası  əməliyya- 
tma  Ermənistan  tərfindən  əvvəllər  Azərbaycanın  Xalq  Da- 
xili  Iİşlər  Komissarlığı  sistemində  işləmiş  general-mayor 
Qriqoryan  başçılıq  edirdi.  «Daşnaksütyun»  erməni  terror 
təşkilatının  göstərişini  yerinə  yetirən  və  eyni  zamanda  «sə- 
daqətli  kommunist»  olan  general  Qriqoryan  hələ  Bakıda  iş-

---

ləyərkən  «xalq  düşmənləri»nin  siyahılarmı  tuturdu.  Həmin 
siyahılar  əsasmda  on  minlərlə  azərbaycanlı,  ilk  növbədə  zi- 
yalılar  edam  edilmiş  və  sürgünə  göndərilmişdir.  Səciyyəvi 
haldır ki,  azərbaycanlıları  öz  əzəli  torpaqlarmdan  kiitləvi  su- 
rətdə  didərgin  salmmasmm  təşkilini  A.Mikoyan  «Daşnak- 
sütyun»  terror  təşkilatmm  qərarlarma  dinməz-söyləməz  ta- 
be  olan  məhz  bu  «adama»  tapşırmışdı.
Deportasiya  edilənlərin  yerləşdirilməsi  məsələləri  ilə 
Azərbaycan  tərəfındən  respublika  Nazirlər  Sovetinin  mə- 
sul  işçiləri,  A.Mikoyanın  silahdaşları,  etnik  ermənilər 
N.Brutens  və  R.Sevumyan  məşğul  olurdular...
Deportasiya  faktları  sübut  edir:
1948
-Cİ  ildə  24  631  nəfər,
1949-cu  ildə  54  373  nəfər,
1950-ci  ildə  65  650  nəfər  azərbaycanlı  Ermənistandakı 
doğma  yerlərindən  zorakılıqla  qovulmuşdur.  O  illərin  sə- 
nədlərində  və  şahidlərin  ifadələrində  bu  adamlara  qarşı  in- 
sanlığa  zidd  çoxsaylı  ətürpədən  və  dəhşətli  misallar  var. 
Aşağıda  onlardan  bəziləri  göstəririk.
1949-cu  ilin  dekabrmda  Ermənistan  Sovet  Sosialist Res- 
publikasınm  Noyemberyan  rayonundakı  Ləmbəli  Azərbay- 
can  kəndinə  erməni  milis  dəstələri  ilə  dolu  100-dək  maşın 
gəlmişdir.  Onlar  divan  tutacaqlan  ilə  hədə-qorxu  gələrək, 
bütün  sakinləri  doğma  yerlərindən  didərgin  salmışlar.  Milis 
forması  geymiş  erməni  terrorçuların  apardığı  etnik  təmizlə-
mə  əməliyyatı  zamam  2  azərbaycanlı  qadın,  2  uşaq  və  1  ki- 
şi  döyülərək  öldürülmüşdür.  Ağır  yaralanmış  onlarca  adam 
xəstəxanaya  qoyulmaq  zərurəti  bəhanəsi  ilə  naməlum  istiə- 
qamətdə  aparılmışdır.
1950-ci  ilin  noyabrında  Cul,  Qomur,  Safoylu  kəndlərin- 
dən  azərbaycanlılar  ölümle  hədələnərək  qovulmuşlar.  16 
ahıl  azərbaycanlı  qadm  və  bir  neçə  körpə  Zar  kəndinə  ge- 
dib  çıxmamış  qar  çovğununa  düşərək  həlak  olmuşdur.
«Azərbaycanhlarm  soyqınmı  haqqmda»  Azərbaycan 
Respublikasmın Prezidentinin  Fərmanmda deyilir:  «... 
er-
mənilər  SSRİİNazirlər  Sovetinin  23  dekabr  1947-ci  il  «Ermənistan 
SSR-dən  kolxozçulann  v ə  başqa  azərbaycanlı  əhalinin  Azərbaycan 
SSR-nin  Kür-Araz  ovalığına  köçürülməsi  haqqında» 
xüsusi  qəra- 
rma və  1948-1953-cü  illərdə  azərbaycanlılarm  öz  tarixi  tor- 
paqlarından  kütləvi  surətdə  deportasiyasma  dövlət  səviyyə- 
sində  nail  oldular.  Erməni  milletçiləri  öz  havadarlarının  kö- 
məyilə  50-ci  illərdən  etibarən  Azərbaycan  xalqma  qarşı 
kəskin  mənəvi  təcavüz  kompaniyasma  başladılar.  Keçmiş 
sovet  mekamnda  müntezəm  şəkilde  yayılan  kitab, jum al  ve 
qəzetlərdə  milli  mədəniyyətimizin,  klassik  irsimizin,  me- 
marlıq  abidələrimizin  ən  nəfis  nümunələrinin  erməni  xalqı- 
na mənsub  olduğunu  sübut  etməye  çalışırdılar.  Eyni  zaman- 
da  onlar  tərəfinden  bütün  dünyada  azərbaycanlılann  menfi 
obrazmı  formalaşdırmaq  cehdleri  de  güclenirdi.  «Yazıq, 
məsum  erməni  xalqı»nın  surətini  yaradaraq  əsrin  evvəllə-

---