Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

Dəfələrlə  erməni-rus  terrorçuları  tərəfindən  yandırılmış 
Qars şəhərindən  bir görünüş
1918-ci  il  aprelin  axırları.  Dəvəçibazar.  Qızılburun.
Hamazaspm  erməni  quldur  dəstəsinin  hətta  südəmər  kör- 
pələrə  də  rəhm  etmədiyindən  xəbər  tutan  Dəvəçibazar  və 
Qızılburun  Azərbaycan  kəndlərinin  sakinləri  yığmcaq  keçi- 
rərək  bir  neçə  (15  nəfər)  hörmətli  ağsaqqalı  erməni  quldur 
dəstəsini  duz-çörəklə  qarşılamağa  göndərməyi  qərara  almış- 
lar.  Bu  yerlərin  sakinləri  -  azərbaycanlılar,  tatar,  ləzgilər 
əmin  idilər  ki,  Qafqaz  adətinə  uyğun  olaraq  ağsaqqalların 
duz-çörəklə  qarşıya  çıxması  sülhsevərlik  və  qan  tökülməsi- 
nə  yol  verməməyə  çalışmaq  rəmzi  sayılır.  Amma  Hamazas- 
pın  quldurlarımn bu  qocalara qarşı törətdikləri vəhşilik bütün 
mahalı  sarsıtdı...
-  
 
 
..................... ..... ..............................................■■ 
—
..............................................................................................
1918-ci  il  aprel.
Fövqəladə  İİstintaq  Komissiyasmm  üzvü  A.F.Novatskinin 
məruzəsmə  görə,  qısa  bir  müddətdə  erməni  quldur  dəstəsi 
Dəvəçi  mahalmda  122  kəndi  yerlə  yeksan  etmişdir,  o 
cümlədən bu  ən  iri yaşayış  məntəqələrini:  Dəvəçi,  Siyəzən, 
Sədən,  Xaçmaz,  Xudat,  Sarvan,  Böyük  Moruq,  Üçkənd, 
Həsənqala və  s.  Kəndlilərin  bütün  əmlakı  yağmalanmış,  ev- 
lərinə  od  vurularaq  yandırılmışdır.  Yüzlərlə  azərbaycanlı, 
tat,  ləzgi,  yəhudi  vəhşicəsinə  öldürülmüşdür.  Uşaqlara  və 
qocalara  işgəncələr  verilmişdir.
©

---

1-2  may  1918-ci  il.  Quba.
Fövqəladə Istintaq  Komissiyasımn  üzvü  A.F.Novatskinin 
məruzəsinə  görə,  "Daşnaksütyun"  erməni  terror  təşkilatının 
fəal  üzvlərindən  biri,  uşaqlarm  və  qocalarm  qənimi  Hama- 
zaspm  erməni  quldur  dəstələri  səhər  tezdən  şəhəri  mühasi- 
rəyə  almışlar.  Mülki  əhalinin  silahsız  olduğundan  xəbər  tu- 
tan  erməni  saqqallılar  Qubaya  soxulmuşlar.  Müsəlmanların 
200  evi  və  22  məscid  dağıdılmış  və  yandırılmışdır.  Təxmi- 
nən  3000  adam  vəhşicəsinə  öldürülmüşdür.  Erməni  quldur- 
lar evlərə  soxulur və  bütöv  ailələri  qırıb-çatır,  südəmər  kör- 
pələrə  də  rəhm  etmir,  onları  güllələyir  və  ya  "analarmın 
qucağmdaca  doğrayırdılar".
1992-ci  11. 
Naxçıvan.
Grməni 
terrurçuları 
tərəfindən 
dağıdılmış 
Sədərək  kəndl.
QARABAĞ  HADİSƏLƏRİNİN 
BAŞLAMASI
Dağlıq 
Qarabağdan 
həyəcanlı 
x ə b ərlər  gəlirdi. 
Nədənsə  vilayətə  Ermənistanm  şovinist  yazıçıları,  şairləri 
və  m ədəniyyət  işçiləri  axışırdı.  Bakıdan  isə  hadisələrə  re- 
aksiya  verilmirdi.  Komsomolda  işləyirdim.  Azərbaycan 
Kommunist  Partiyasına  K.M.Bağırov  rəhbərlik  edirdi.  Biz 
Qarabağda  necə  bir  təhlükəli  hadisənin  bünövrəsinin  qo- 
yulduğunu  görürdük.  Ona  görə  də  Kamran  Bağırova  rahat- 
hq  vermir,  hadisələrə  qəti  münasibət  bildirməsini  tələb 
edirdik.  Bağırov  da  arxaym-arxaym  Moskvanm  tədbir  gö- 
rəcəyini  deyirdi.  Moskva  isə  tədbir  görmək  əvəzinə  hadi- 
sələrə  ermənilərin  xeyrinə  istiqamət  verir,  daha  da 
qızışdırırdı.  Getdikcə  Dağlıq  Qarabağda  ictimai  asayiş  po- 
zulur,  sosialist  qanunçuluğuna  əməl  olunmur,  hədisələr 
normal  axarından  çıxırdı.
1987-Cİ  İLİN  NOYABRI:
1987-ci  ilin  sonunda  Qərbdə  və  Azərbaycanın  özündə 
yenidənqurmaya maraq  göstərənlər  əvvəlkindən  fərqli  ola- 
raq  ona  əmin  oldular  ki,  SSR5-də  başlamış  yenidənqurma 
sözçülük  burulğanında  boğulur.
SovİK P.  MK-nın  oktyabr  plenumunda  Boris  Yeltsinin 
şəxsi  qiyamı  adı  altında  Kreml  çevrilişi  başda  Aleksandr
©

---

Q a ç q ın la r.  Erm əni  terrorunun  törətdiyi  faciələr
Yakovlev  olmaqla  Siyasi  Biirodakı  «akademik-ateistlər»in 
açıq  improvizasiyası  və  təleskənliyi  üzündən  boşa  çıxdı. 
«Hakimiyyət  zirvəsindəki  dissident»  (Vaşinqtonda  Mixa.il 
Qorbaçova  belə  ad  vermişdilər)  Yer  üzündə  «Parçala  və 
hökmranlıq  et»  prinsipinin  çox  mahir 
form alarla, 
əsasən 
qeyri-iqtisadi  m əcburiyyətlə  həyata  keçirildiyi  son  imperi- 
yanın -  SSR İİttifaqmm  sönük  həyatmm  bütün  qollarmı  bir- 
dəfəlik  smdıran  uzunmüddətli  süje!  hazırlamağa  başladı.  O 
biri  imperiya  -  Amerika  Birləşmiş  Ştatları  isə  daha çox  iq- 
tisadi  zorakılıq  hesabına  nəzərə  çarpacaq  böyük  nəticələr 
əldə  edirdi.
Qeyd  edək  ki,  həm  də  xeyli  yuvarlaq  ildönümü  ya-
xınlaşırdı:  XX  əsrdə  70  il  əvvəl  Brest  müqaviləsinə  (fev- 
ral-mart  1918-ci  il)  əsasən  dünya  yenidən  bölüşdürülmüş 
və  o  dövrün  dörd  imperiyası
-  Rusiya,  Osmanlı,  Albaniya  və  Avstriya-M acanstan
eyni  zamanda  dağıdılmışdı.  Hitlerin  üçüncü  Reyxi  yenidən 
dirçəltmək  cəhdi  isə  Almaniyanm  bölünməsi  və  Avropa- 
Asiya  ərazisində  1922-ci  ildə  SSRÜ  adlandırılmış  yeni  Ru- 
siya  imperiyasmın  geosiyasi  hökümranlığmm  başlanması 
ilə  nəticələnmişdir.
Sovet partiya  iyerarxiyasınm zirvəsinə  qalxmış,  demok- 
ratiya  və  aşkarlığı  elan  etmiş  dissident,  Ceyms  Beykerin 
sonradan  etdiyi  etirafa  görə  ABŞ  və  onun  m üttəfiqlərinə 
son  yüzillikdə  bu  «şər  imperiyasmı»  parçalamaq  üçün  ye- 
ganə  şans  verirdi.
UDUZULMAYAN  GEDİŞLƏR:  MİLLİ 
VƏ  OİNİ  DÜŞMƏNÇİLİK  TÖRƏTMƏK
Parçalama  süjeti  1987-ci  ilin  ilk  aylarından  axtarılıb 
öyrənilirdi  və  orta  əsr  üsulları  ilə  müqayisədə  yeni  heç  nə 
yox  idi.  Uduzulmayan  gedişlər  nəzərdə  tutulmuşdu:  milli 
və  dini  düşmənçilik  törətmək.  Prezident  Karterin  sabiq  kö- 
məkçisi  Zbiqnev  Bjezinski  «Vaşinqton  Tayms»  qəzetinin 
bir  qrup  repartyoruna  və^İredaktoruna  verdiyi  bəyanatda 
irəlicədən  deyirdi:
«Gələcək  20-30  ildə  dünyada  milli  və  etnik  münaqişələrin 
mərkəzi  Sovet Ittifaqı  olacaqdır.  Burada  millətçilik canlı  dina- 
mik qüwəyə  çevriləcəkdir.  Sovetlər  öz millətlərinin problemini 
nəzarətdə  saxlaya  bilməyəcəklər.  Onların  sistemi  ölümcül böh- 
ran  ərəfəsindədir».

---