Cəfər Cəfərov Cəlal Allahverdiyev TƏHSİl tariXİMİZDƏN: İRƏvan pedaqoji
Yüklə 15,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
27 məktəbində direktor işləmiş Ə.Bay ramov 1945-ci ildə “Sovet Ermənistanı” qəzetində redak tor –stilist vəzi- fəsində çalışmışdır. Ə.Bayramov uzun müddət İrəvan Pedaqoji mək- təbində coğrafiya fənnini tədris etmişdir. Ə.Bayramov İrəvanda Azərbaycan maarifinin inki- şa fında, azərbaycanlı balalarının elmə, təhsilə yiyələn- məsində çox böyük xidmətləri olmuşdur. Ə.Bayramovun tələbəsi olmuş akademik Budaq Buda qov onun haqqında yazır: “Ələşrəf Bayramovun böyük həvəslə dərs deməsi tələbələrdə oxumağa olan həvəsi artırırdı. Bizdə təhsil almaq istəyi çox güclü idi. Ələşrəf müəllim tələbələr arasında özünü coğrafi xəritə lərin ali bilicisi kimi tanıtmışdı. Ələşrəf müəllim öz ixtisasını – coğrafiya fənnini çox sevirdi. Biz tələbələr də onun arxasınca getməyi özümüzə şərəf bilirdik”.(22, 177;10) Ə.Bayramov 1948-ci ildə Bakı şəhərinə köçmək məc buriyyətində qalır. O, bir müddət indiki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin coğrafiya fakültəsində, daha sonra isə Maştağa qəsəbəsindəki 187 saylı orta məktəbdə coğrafiya fən nini tədris etmişdir. Ə.Bayramov fədakar, şərəfli, əməyinə görə Əməkdar müəllimi adına layiq görülmüş bir sıra fəxri fərman və medallarla təltif edilmişdir. Texnikuma azərbaycanlılar yaşayan bütün böl gə- lərdən tələbə qəbul edilirdi. Amma texnikuma qəbulun sayı bölgə lərdə yaşayan azərbaycanlı əhalinin sayına 28 uyğun keçirilmirdi. Məsələn, 1927-ci ildə texikuma 31 nəfər əsas kursa,112 nəfər isə altı aylıq və bir illik hazırlıq kursuna daxil olmuşdur ki, bunlardan 77 nəfəri İrəvan,14 nəfəri Ücmüədzin,7 nəfəri Gümrü, 4 nəfəri Lori-Pəmbək, 5 nəfəri Nor-Bəyazid, 9 nəfəri Dilican, 20 nə fəri Zəngəzur, 4 nəfəri Dərələyəz, 3 nəfəri isə Meğri bölgələrindən idi. (14) Onu da qeyd etmək lazımdır ki, azərbaycanlı pedaqoji texnikumu İrəvan da təkcə tədris müəssisəsi kimi deyil, eyni zamanda İrəvanda Azərbaycan ədəbiyyatının, mə- dəniy yətinin, incəsənətinin inkişafı və formalaşması üçün də böyük rol oynayırdı. Belə ki, 1918-20-ci illərdə ermənilər tərəfindən azərbay canlıların total şəkildə məhv edilməsi İrəvan ədəbi-mədəni mühitinin tənəzzülə uğramasına səbəb olmuşdur. Ədəbi-mədəni mühitin görkəmli nüma yən - dələrinin bir qismi məhv edilmiş, bir qismi isə aman- sızcasına qətlə yetirilməkdən xilas olmaq üçün Türkiyə, İran, Azərbaycan, Orta Asiyaya və başqa öl kələrə üz tutmuşlar. Bununla da İrəvanda yaşlı nəslə mənsub ziyalı qalmadığından nəsillər arasında sələf-xələf münasibətləri tamamilə pozulmuşdur. Şübhəsiz ki, bu İrəvan ədəbi məktə binin yaradıcı potensialına təsir etməyə bilməzdi. Ümumiyyətlə, inqilabdan sonra İrəvanda Azərbay can əbə di-mədəni mühitinin canlanması, inkişafı və formalaş- ma sında azərbaycanlı pedaqoji texnikumunun müəllim və tələbə kollektivinin müstəsna xidmətləri olmuşdur. Belə ki, İrəvanda Azərbaycan dilində yeganə mətbuat orqanı 29 olan «Zəngi» (1924) qəzetinin azərbaycanlı kütlələri arasında yayılmasında və tirajının artırılmasında, yeni türk əlifbasının tətbiqində və təbliğində, savadsızlığın aradan qaldırılmasında texnikumun müəllim və tələbə heyəti çox böyük rol oynamışdı. «Zəngi» qə ze tinin ən aktiv müxbirləri və təbliğatçıları da məhz bu təhsil ocağının müəllim və tələbələri Tağı Camalov, Mehdi Bəşirov, Rüstəm Tağıyev, Nəriman Fəxri, Telman Nəzərli, Yunis Tağıyev, Qasım Əliyev, Əbülfət İbrahim, Əliqulu Səlimov, Abbas Tahir, Əbülfət Rəhimov, Adil Axundov, Nurəli Qurbanov, Şəmo Hətəmov, Nəzər Paşayev, Məmməd Paşayev və başqaları «Zəngi» qəzetinin ən fəal müxbirləri idi. 1927-ci ildə Ermənistan Proletar Yazıçılar Cəmiy- yətinin nəzdində təşkil olunmuş azərbaycanlı bölməsi- nin canlandırıl ması və genişləndirilməsində də bu tədris ocağının böyük xidmətləri olmuşdur. Texnikumun müəllim və tələbə heyəti arasında yaradıcı lıq qabiliyyətinə malik olan müəllimlərdən Ələş- rəf Bayramov, Əsgər Əsgərzadə, Mehdi Kazımov, tələbə- lərdən Leylan Əliyeva, Sona Bağırova, Həsən Həsənov, Nurəli Qurbanov, Nəriman Fəxri, Telman Nəzərli, Əbülfət Rəhimov, Əbülfət İbrahim, Abbas Tahir, Mirzə Mirzəyev və başqaları azərbay canlı yazarlar böl məsinin ətrafına toplaşaraq öz ədəbi yaradıcı lıqlarını inkişaf etdirməklə yanaşı, yerlərdə ədəbi dərnəklər təşkil edir, istedadlı gəncləri və ədəbiyyat həvəskar larını aşka ra çıxararaq onları türk yazarlar cəmiyyətinə cəlb edirdilər. 1926-27-ci illərdə texnikumda ədəbiyyat, teatr, hərbi 30 və s. dərnəklər təşkil edilərək geniş fəaliyyət göstərirdi. Ədəbiy yat dərnəyinə şair Abbas Tahir, teatr dərnəyinə Cəmil Əliyev, hərbi dərnəyə isə Nəcəf Əliyev rəhbərlik edirdilər. Bu dərnək və cəmiyyətlərdə müxtəlif sahələrə aid aktual möv zuların müzakirəsi təşkil edilir, teatr tamaşaları göstərilir, gənclərin ideya-siyasi səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə müntəzəm şəkildə tədbirlər həyata keçirirdilər. Həmin dövr lərdə bir sıra mənbələrdə dərnəklərin işi haqqında ətraflı məlumatlar veril mişdir. (19) Pedaqoji texnikumda yeni əlifba ilə «Mədəniyyət ocağı», «Mədəni hücum», «İrəli» adlı divar qəzetləri də çıxırdı. Bu qəzetlərdə texnikumda mövcud olan problemlər, bədii ədəbiy yat nümunələri, təlim və tədrisə, tələbələrin sosial və iqtisadi vəziyyətinə və s. mövzulara aid yazılar, xəbərlər dərc olunurdu. (19) Bütün bunlara baxmayaraq, texnikumda mövcud olan çətinliklər və problemlər bu təhsil oğacının müvəffəqiy- yət də rə cəsini daha da qaldırmağa imkan vermirdi. Amma texniku mun fədakar kollektivi tədrisin yaxşılaşdırılma sı, mövcud prob lem lərin aradan qaldırılması istiqamətində ciddi iş aparırdı. Texnikumun yaranmasından keçən dörd il ərzində bu tədris ocağı əsasən təşkilolunma prosesi keçirərək fə - aliy yəti müəyyən dərəcədə genişlənmiş 1928-29- cu tədris ilində tələbə qəbulu artmışdı. 1928-ci ildə tex- nikuma 40 nəfər tələbə qəbul olmuşdur ki, onlardan da Yüklə 15,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|