Cəfər Cəfərov Cəlal Allahverdiyev TƏHSİl tariXİMİZDƏN: İRƏvan pedaqoji
Yüklə 15,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SON SÖZ: TƏHSİLİMİZİN TARİXİ YADDAŞI – İRƏVAN PEDAQOJİ MƏKTƏBİNƏ BİR ABİDƏ
- Aslan Bayramov, professor 234 ƏDƏBİYYAT
223 SON SÖZ: TƏHSİLİMİZİN TARİXİ YADDAŞI – İRƏVAN PEDAQOJİ MƏKTƏBİNƏ BİR ABİDƏ Azərbaycan və azərbaycanlıların təhsil tarixini öyrənmək hər vaxt aktual məsələlərdən biri sayılmışdır. Çünki gələcəyə işıq salan ziyalılarımız məktəblərdən pərvazlanmış, maarif işığı ilə öz xalqının yolunu işıq- landırmışlar. Xüsusilə, Azərbaycandan qıraqda yaşa yan azərbaycanlıların təhsil alması, bu işin təşkili üçün müəllim kadrların hazırlanması məsələsi XX əsrin əv vəllərində çox çətin məsələlərdən biri olmuşdur. Bu baxımdan prof. Cəfər Cəfərov və dos. Cəlal Allahverdiyevin birgə hazırlayıb ərsəyə gətirdikləri “Təhsil tariximizdən İrə van Pedaqoji məktəbi” (2017) adlı kitabı təhsilimizin tarixini öyrənmək baxımından maraq doğurur. XX əsrin əvvəllərində daha da güclənən maarif intiba- hı Azərbaycanın şəhər və kəndlərinə, eləcə də ucqarlarına çataraq hamıda təhsil almaq arzusu yaratmış, müəyyən bir elmə yiyələnmək marağını artırmışdır. Lakin müəlliflərin göstərdiyi kimi, məktəb açmağın, əsas problemlərindən biri və ən əsası müəllim kadrların, eləcə də dərslik, dərs vəsaitləri və proqramların olmaması idi. Bu məsələlər əsas etibarı ilə Qərbi Azərbaycanın əsas mədəni- maarif mərkəzində yaşayan İrəvan ziyalılarını və bu elitaya daxil olan maarifçi şəxsiyyətləri daha çox narahat etmiş və kitabın müəllifləri İrəvanda, eləcə də İrəvandan ucqarlar- 224 da hələ 1830-cu illərdən başlayaraq Azərbaycan dilində məktəblərin açılmasını arxiv sənədləri ilə əsaslandırırlar. Yenitipli məktəblərin açılması elə-belə asan olmamışdır. Əliqulu xan İrəvanski, Pənah xan Makinski, Məhəmməd Şahtaxtinski, Fazil İrəvani, Haşımbəy Nərimanbəyov, Firudin Köçərli, Cəlil Məmmədquluzadə, Bala Əfən- diyev, Cahangir Ələkbərbəyov, Rza Şeyxzadə, Rza Axundov, Rza Vəlibəyov və digər maarifçilərin çox gər gin əməyi nəticəsində ilk məktəblər intişar tapmış, minlərlə qız və oğlan savad almış və bilik əldə etmişlər. Xain ermənilər məktəblərin açılmasına hər vaxt qərəzli münasibət bəsləmiş və azərbaycanlılara qarşı ayrı seç- kilik etmişlər. Xüsusilə, onlar İrəvanda, həm də İrəvan ətrafında olan kəndlərdə, eləcə də ucqarlarda yeni- yeni məktəblərin həm keyfiyyətcə, həm də kəmiyyətcə artmasına dözə bilmir, müxtəlif yollarla ona mane olurdular. Yenitipli məktəblərin açlımasına dəstək verən, təhsili, təlim-tərbiyəni təşkil edən, təşkilatlandıran azərbaycanlı ziyalılara “pantürkist”, “xalq düşməni”, “antisovet ünsürü” kimi böhtan atılır və represiyaya məruz qoyurdular. Onların arasında Saleh Güllücunski, Mustafa Hü- seynov, Abbas Azəri, Mir Abbas Ağa, Abdulla Mirzəyev, Əkbər Rizayev kimi Hüseyn Salmanov, Səttar ağa Kəngərlinski, İbrahim Əliyev, Mirzə Əsgərov və digər ziyalılar var idi. 1930-1937-ci illərdə Mir Hüseyn Mir Bağırov, Jala Qazıyeva, Mir Yusif Mir Babayev, Xədicə Kəngərlinski, 225 Telman Nəzərli, Nəriman Fəxri, Möhsün Rəcəbov, Sadıx Sadıxov, Mir Sadiq Mir Heydərzadə, Məmməd Mir Bağırov, Səcidə Qayıbova, Ruqiyə Mir Bağırov, Nəsib Əfəndiyev və digərləri erməni-bolşevik repressiyasından xilas olmaq üçün məcburiyyət qarşısında İrəvanı tərk etmişlər. Doğrudan da, göstərilən bu şəxslər İrəvanın elitası, maarif və mədəniyyətin öncülləri idilər. Qərbi Azərbaycan təhsili onların çiyinlərində, dərin zəkaları, uzaqgörənliyi nəticəsində yaranmışdır. Latın qrafikalı əlifbaya keçmək, savadsızlığın aradan qaldırılması məsələlərində də bu ziyalıların böyük rolu olmuşdur. 1948-ci ildən sonra da ermənilər azərbaycanlılara qar- şı “köçürmə” adlı repressiya törətmişlər. Qərbi Azərbacan təhsilinin qaynaqları –Mehdi Kazımova, Mirəli Seyidov, Əsgər Əsgərzadə Yusif Kazımov, Bəhlul Yusifov, Bülbül Kazımov, Fəhrad Fəhradov, Həbib Məmmədzadə, Zaman Vəliyev və onlarla maarif fədailəri, o dövrün qabaqcıl ziyalıları, ədəbi-mədəni mühitin aparıcı nümayəndələri deportasiyaya məruz qalmışlar. Bütün bunlar əsil soy- qırım idi. Dəfələrlə, 1905, 1907, 1914, 1918, 1920-ci illərdə erməni terroruna məruz qalmış, müxtəlif bölgələrdə, İrəvanda və kəndlərdə yaşayan azərbaycanlılar pərən- pərən olmuş kəndlər dağılmış, on minlərlə insan soy - qırıma məruz qalmışdır.. Ermənistanda Sovet hökü məti qurulandan sonra qaçqınların bir qismi ev-eşiklərinə qayıtmış, onların ailələrində də təhsil almaq meyli yaranmışdır. Bolşevik cildinə girmiş erməni rəhbərliyi 226 aşkar olaraq onların bu arzu və istəklərinə qarşı çıxa bilmirdilər. Çünki, o dövrdə İrəvanda, MK aparatında işləyən azərbaycanlılar da çox idi. Onların dəstəyi ilə 1922-ci ildə ilk dəfə Ermənistan Xalq Maarif Ko- missarlığının nəzdində yaradılmış “Azsaylı xalqlar şöbəsi”nin müdiri, İrəvan gimnazisiyasının məzunu Meh- di Kazımovun təşəbbüsü ilə 1923-cü ilin noyabr ayında İrəvanda müəllim hazırlamaq üçün 2 aylıq pedaqoji kurs təşkil edilir. Kursu bitirənlər ucqar kəndlərə müəllim kimi göndərilirdilər. Bu ehtiyacı nəzərə alaraq, 1923-cü ildə Bakı şəhərinə 16, 1925-ci ildə isə 38 nəfər azərbaycanlı pedaqoji təhsil almağa göndərilir. Bununla iş bitmirdi. Ek (b) p. MK-nın nəzdində fəaliyyət gstərən “Azsaylı xalqlar şöbəsi”nin müdiri Bala Əfəndiyev EXMK-də fəaliyyət göstərən “Azlıqda qalan millətlər” bürosunun rəhbəri Mehdi Kazımov “Zəngi” qəzetinin redaktoru Mustafa Hüseynov və digər qeyrətli ziyalıların erməni şovinist dairələri qarşısında haqlı tələbləri, ciddi səyləri, siyasi- milli iradəsi, milli təəsübkeçliyi nəticəsində 15 oktyabr 1924-ci ildə İrəvan Erməni Texnikumunun binasında heç bir şəraiti olmayan 1 dərs, 2 yataqxana otağı, 30 nəfər tələbədən ibarət İrəvan Türk Pedaqoji Texnikumu fəaliyyətə başlayır. Halbuki o dövrdə İrəvanda hər bir şəraiti və xüsusi binası olan 7 erməni texnikumu fəaliyyət göstərmişdir. Mehdi Kazımov, Bəhlul Yusifov, Mustafa Musayev müxtəlif vaxtlarda texnikuma rəhbərlik etmişlər. Onlar texnikumun yeni binasını, eləcə də texniki bazasını, 227 tədris vəsaitlərini və digər avadanlıqları əldə etmək üçün əzab-əziyyət çəkmiş, ancaq məqsədlərinə nail olmuşlar. Onlarda olan milli heysiyyət, təəssübkeşlik , qətiyyət, maarifçilik, ən əsası qeyrət hissi onları ruhlandırmış və gördükləri işdən həzz almışlar. Kitabda bir daha qeyd edilir ki, Mehdi Kazımov, Bala Əfən diyev, Mustafa Hüseynov, Əsgər Əsgərzadə, Ələsgər Bay ramov, Bəhlul Kazımov, Yusif Məmmədəliyev, Nəzər Paşayev və digərlərinin texnikumun açılmasında, onun təşkilatlanmasında böyük rolları olmuşdur. O ziyalıların pedoqoji fəaliyyəti bizə də bəllidir. Yaşlı müəllimlərdən biz bunu dəfələrlə eşitmişik. Onların hər birinin pedaqoji fəaliyyəti haqqında kitab yazmaq olar. Amma nədənsə, bu sahəyə az fikir verilir. Minlərlə kənd uşaqlarını cilalayan, onu müəllim edən belə insanları unutmaq olmaz. Müəlliflərin gərgin əməyi nəticəsində texnikuma qəbul olunanların və məzunların sayı barədə yetərincə məlumat vermişlər. Bu statistik məlumatları toplamağın özü belə çətindir. Çünki texnikumun arxivi yoxdur. İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Texnikumunun İrəvan dövrünün arxivi olmadığı üçün müəlliflər xeyli əziyyət çəkərək 1924-cü ildə İrəvanda Mərkəzi Komitənin orqanı kimi Azərbaycan dilində nəşrə başlayan “Zəngi”, 1929-cu ildən “Qızıl Şəfəq”, 1939-cu ildən 1989-cu ilədək fəaliyyət göstərən “Sovet Ermənistanı” adlı qəzetlərdən, qəzetlərdə texnikuma aid çap olunan elan, qəbul imtahanları, yubiley yazıları və digər statistik-hesa- batlardan faydalanmışlar. Kitabın müəlliflərindən biri 228 olan prof. C.Cəfərov da həmin texnikumu 1948-ci ildə bitirmiş məzunlarındandır. Müəlliflər qeyd edir ki, İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Texnikumuna 1925-ci ildə 32, 1926-cı ildə-32, 1927-ci ildə 32, 1928-ci ildə 28, 1929- cu ildə 32, 1930-cu ildə 30, 1931-ci ildə 21, 1932-ci ildə 60, 1935-ci ildə 120, 1936-cı ildə 175, 1941-ci ildə 262, 1947-ci ildə 62 nəfər tələbə qəbul olunmuşdur. Bununla belə qeyd edilir ki, 1947-ci ilə qədər texnikumu 1370 nəfər pedaqoji təhsilli gənc bitirmişdir. Onların arasında 100-dən çox qız olmuşdur. Texnikumun nəzdində 6 ay- lıq və 1 illik hazırlıq kursları da fəaliyyət göstərmişdir. Texnikumda oxuyanların coğrafiyası çox geniş olmuşdur. Belə ki, Lori-Pəmbək, Ağbaba, Dərəçiçək, Gümrü, Zən- gəzur, Megri, Basarkeçər, Dilcan, Vedi, İrəvan və İrəvan ətrafındakı kəndlərdən yüzlərlə uşaq burada təhsil almışlar. 1935-1936-cı dərs ilində burada 11 qrupda 377 nəfər tələbənin təhsil aldığını müəlliflər qeyd edir. Kitabda 1940-cı ildə İrəvan Azərbaycanlı Pedaqoji Texnikumun 15 illiyinin çox təntənəli şəkildə qeyd olun- ması göstərilir. Texnikum rəhbərliyinin tələbi və pedaqoj təhsil almaq istəyənlərin çoxluğunu nəzərə alaraq 1934- cü ildə təhsil ocağına 4 mərtəbəli yeni bina verilmiş, 2 və 3-cü mərtəbələrdəki 18 sinif otağında dərslər aparılmış, 4-cü mərtəbədə isə 75 nəfərlik yataqxana yerləşirdi. Kitabxana, yeməkxana və kino zalı da var idi. Müəlliflər qeyd edirlər ki, 1922-1923-cü illərdə Qərbi Azərbaycanda 36, 1924-cü ildə 62, 1930-cu il- də 112, 1931-ci ildə 245 məktəb fəaliyyət göstərmişdir. 229 Bu məktəblərin artması nəticəsində pedaqoji işçilərə də ehtiyac duyulurdu. Ona görə də, orta ixtisas təhsilli müəllim hazırlığı gündəmdə dururdu. İrəvan Pedaqoji Texnikumu təkcə tədris müəssisəsi kimi deyil, eyni zamanda İrəvanda Azərbaycan ədəbiyyat, mədəniyyəti və incəsənətinin inkişafı və formalaşmasında böyük rolu olmuşdur. Texnikumun əməkdaşları İrəvanda 20-ci illərdə Azərbycan dilində dərc olunan “Zəngi” qəzeti vasitəsilə yeni türk əlifbasının təbliği və tətbiqi işində böyük fəallıq göstərmiş, savadsızlığın aradan qaldırlması üçün bütün imkanlardan istifadə etmişlər. Bir çox yaradıcı ziyalılar və jurnalistlər burada formalaşaraq həyata atılmışlar. Lakin 1930-cu illərdə “bəy”, “xan”, “qolçomaq”, dindar, millətçi adı ilə onlarla tələbə pedaqoji məktəbdən xaric edilmiş, bir çox müəllim və işçilər repressiya olunmuşlar. Əsərdə göstərilir ki, Azərbaycan elminə və maarifinə xidmət göstərmiş akademik B.Budaqov, AMEA-nın müxbir üzvü prof. Z.Budaqova, prof. C.Cəfərov, prof. Ə.Fərəcov, prof. Yusif Yusifov, prof.Süleyman Məmmədov, Fərhad Fərhadov, prof. Kövsər Tarıverdiyev, prof. Nəzər Paşayev, prof. Qurban Bayramov, dos. Qasım Mustafayev, dos. N.Yusifov, dos. Sabir Səfərov, dos. Zərifə Əliyeva, dos. Nəcəf Nəcəfov və adını unut- duğumuz yüzlərlə alimlər bu məktəbdə təhsil almış, elm aləminə buradan pərvazlanmışlar. 1918-20-ci illərdə İrəvan şəhərində ermənilər tərəfindən dağıdılmış İrəvan 230 ədəbi mühiti məhz bu texnikum vasitəsilə bərpa olunmuş, yaradıcı ziyalıları bir yerə yığılmışlar. Texnikumda mədəni kütləvi tədbirlərə geniş yer verilirdi. Belə ki, M.S. Ordubadi, Ə.Nəzmi, Mir Cəlal, Y.Çəmənzəminli, M.Rəfili, S.Rüstəm, S.Vurğun kimi yazıçı və şairlərlə yaddaqalan görüşlər keçirməklə peda- qoji məktəbin rəhbərliyi gələcək müəllimlərə mənəvi dəsdək olurdu. Tələbələrdə bədii təfəkkürün inkişafına, elmi-pedaqoji fəaliyyətə maraq yaradırdılar. Müəlliflər yazır: «1927-ci ildə Ermənistan Proletar Yazıçılar cəmiyyətinin nəzdində Azərbaycan bölməsi fəaliyyət göstərmişdir. Pedaqoji Texnikumda oxuyan və işləyənlərin arasında cəmiyyətin poetik biçimli şeirlər, kiçik hekayələr yazan üzvləri vardır. Texnikumda müx təlif istiqamətlərdə dərnəklər (tar, rəqs, alman dili, rus dili, teatr, xor, musiqi, rəssamlıq və s.) fəaliyyət göstərmişdir. Tələbələrin iştirakı ilə teatr tamaşaları hazırlanıb tamaşaya qoyulurdu». Yadımdadır, Pedaqoji Texnikumun o zamankı mə- zunlarından olan Nəcəf Nəcəfov təyinatla Amasiya ra- yonunun Təpəköy kəndinin 8 illik məktəbinə müəllim göndərilmişdir. Bu sətirlərin müəllifinə də Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənnini o, tədris etmiş, bizi də bu sahəyə maraqlandırmışdır. Həmin məzunlardan mənim müəllimlərim olmuş Təpəköy kənd orta məktəbində çalışan Paşa Əliyev, İskəndər İsmayılov, Mustafa İb- rahimov, Yolçu Aslanovla uzun müddət bir yerdə çiyin- çiyinə çalışmışam. Doğrudan da, onların əsil pedaqoq 231 olduqlarını, xüsusilə gözəl xətlə yazmalarının şahidi olmuşam. Onlar da 1988-ci ildə qaçqın kimi Azərbaycana pənah gətirmiş, bir müddət müəllim işləmişlər. Bir neçə ildir ki, dünyaların dəyişmişlər. Allah onlara rəhmət eləsin! Amasiya rayonun Düzkənd orta məktəbində də pedoqoji məktəbin daha çox məzunları vardı: Abuzər Ələsgərov, Hacıbəy Abbasov, Allahqulu Əliyev, Telman Ramazanov, Nuru Şabanov, Musa Əşrəfov bu məktəbin məzunları olaraq tanınmış müəllimlər idi. Sonralar onlar müxtəlif ixtisaslar üzrə ali təhsil almışlar. Allahqulu müəllim uzun müddət kənd sovetinin sədri, Abuzər və Telman müəllim məktəb direktoru işləmişlər. Əslən İrəvan şəhərindən olan, uzun müddət Gül- lübulaq kəndində müəllim işləyən, əməkdar müəllim Şəfiqə Afşarova, Oxcoğlu kəndindən Paşa Əliyev, Daş- körpü kəndindən Kamal Ələkbərov da pedaqoji məktəbin məzunları olmuşlar. Kamal müəllim Amasiya Rayon Təhsil şöbəsində metod kabinetin müdiri işləyirdi. Amasiya rayonun bütün kəndlərində maarif və mə- dəniyyəti yayan İrəvan Pedaqoji məktəbinin məzunları olmuşlar. Qərbi Azərbaycanda yüzlərlə elm adamını, minlərlə maarif fədaisi yetişdirən – İrəvan Pedaqoji Texnikumu ermənilərin mənfur siyasəti nəticəsində 1949-cu ildə Azərbaycanın Xanlar (Göygöl) rayonuna köçürülmüş, daha doğrusu, pedaqoji məktəbin müəllim və tələbələri 232 deportasiya olunmuşlar. Lakin burada da məktəbin tələbə və müəllim kollektivi erməni birinci katibin iradlarına rast gəlmiş, müasir universitetə bərabər olan bir pedaqoji məktəb bağlanmışdır. Orada dərs deyən müəllimlər yenidən pərən-pərən olmuşlar. Keçmiş Xanlar rayonunun şovinist birinci katibinin bilərəkdən, qərəzli münasibəti nəticəsində gənc müəllimlərə milli-mənəvi dəyərlər aşılayan, arabir də erməni xislətinə dözməyən və onlara qarşı mübarizə aparan bu maarif ocağımız söndürüldü. Texnikumun İrəvan mərhələsinin arxivi də belə Azərbaycana gətirilmədi. Çox heyf! Ümumiyyətlə, nəinki İrəvan eləcə də, azərbaycanlılar yaşamış digər rayonların kəndlərində ədəbi-mədəni, ictimai-siyasi, mədəni-maarif mühitinin formalaşmasında İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Məktəbinin məzunlarının böyük rolu olmuşdur. Müəlliflər də sağ olsunlar ki, belə bir faydalı iş görmüş, bu kitabı yazmışlar. Yaxşı olar ki, hələ gec deyil, məzun informatorlarla əlaqə saxlyıb məzunların siyahısını tərtib edib kitabın gələcəkdə daha geniş çapını hazırlasınlar. Bu kitab tək bir Pedaqoji Texnikumun tarixini yox, həm də pedaqoji fikrimizin, pedaqoji düşüncəmizin tarixini öyrənmək üçün faydalı bir əsərdir. Çünki əksər elmi-pedaqoji kitab və dərsliklərdə böyük ziyalılar yetişdirmiş bu təhsil ocağının – İrəvan Pedaqoji Texnikumu barədə məlumatlara rast gəlmirik. Gələcək nəsillər də bilməlidir ki, müəllim kadrlar yetişdirən belə bir texnikum olmuş, o da erməni-daşnaq 233 siyasəti nəticəsində müəllim və tələbələri ilə birlikdə deportasiyaya məruz qalmışlar. Müəlliflərə yeni-yeni uğurlar arzulayıram. Aslan Bayramov, professor 234 ƏDƏBİYYAT 1. Ə.Abdullayev. Qiyabi təhsilin yüksək keyfiyyəti uğrunda. “Qızıl şəfəq” qəzeti 1036, № 74. 2. Allahverdiyev Cəlal. Irəvan ədəbi mühiti. Bakı, “Elm” 2010. 3. Allahverdiyev Cəlal. Irəvan Pedaqoji Məktəbi. (Vedibasar) qəzeti, 16-31 yanvar 2014. 4. Ə.Bayramov, C.Sərdarov «Pedaqoji məktəbdə». “Sovet Ermənistanı” qəzeti, 1946, № 70. 5. Budaqov Budaq, Çobankərə eli. Bakı, Elm 1996. 6. Ələkbərli Əziz. Qərbi Azərbaycan I c, Vedibasar mahalı, Bakı “Ağrıdağ” 2000. 7. Ələkbərli Əziz. Qərbi Azərbaycan II c, Zəngibasar, Gərnibasar və Qırxbulaq mahalları, Bakı “Ağrıdağ” 2002. 8. Hacıyev Aydın. Fəhləlikdən alimliyə gedən yol. “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 25 mart 1997. 9. Ə.Heydərov, Bizim məktəbimiz “Sovet Ermənistanı” qəzeti 1941, № 273. 10. Xəlilzadə Flora. “Ötən günlər”, “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 25 aprel 1980. 11. İbrahimov Nurəddin, Medallar, Nərdivanlar. “Sovet Ermənistanı” qəzeti, 1980, № 82. 12. Xəlilov Buludxan, Birinci Beynəlxalq Türkoloji qurultay. Bakı, “Elm” 1999. 13. İbrahim və Lentroş, İkinci buraxılış münasibəti ilə. “Qızıl şəfəq” qəzeti 1930, №58. 235 14. İrəvan Türk Pedaqoji Texnikumuna qəbul şərtləri. “Zəngi” qəzeti, sentyabr 1926. 15. İrəvan Türk Pedaqoji Texnikumunun gedişatı. “Zəngi” qəzeti, 12 fevral 1926. 16. Mərdanov Misir, Azərbaycanın təhsil tarixi. I, II, III cild. Bakı, Təhsil, 2011 17. Kazımov Mehdi; Savad məntəqələri. “Zəngi” qəzeti, 31 mart 1926. 18. Məhərrəmov Ziyəddin. Xatirələrdə yaşayan Əli müəllim 80. “Günəş” nəşriyyatı, Bakı 2006. 19. Maarif sahəsində “Zəngi” qəzeti, 31 mart, 1928. 20. Müəllim və məktəb işlərimiz. “Zəngi” qəzeti, 7 oktyabr 1928. 21. Mustafa Nazim. İrəvan şəhəri (türk dilində). Ankara, 2015, 269 səh. 22. Nağıyev Ə. İrəvan Türk Pedaqoji Texnikumunda. “Qızıl şəfəq” qəzeti 1935, № 89. 23. On illik yubiley. “Qızıl şəfəq” qəzeti, 1935, № 28. 24. M.Sadıqov “Qan yaddaşı” Bakı, Yazıçı 1981. 25. C.Şərifov. Bayramın mübarək. “Sovet Ermənistanı” qəzeti; 30 sentyabr 1966. 26. Tərsəcaylı Q. Ermənistanda Türk Maarifi, “Zəngi” qəzeti, 21 dekabr 1926. 27. Yusif Bəhlul. 15 illik yubiley. “Sovet Ermənistan” qəzeti, 7 dekabr 1940. 28. Zeynalov Əsgər. İrəvan Xanlığı...Gerçəkliyin aydınlığı. Bakı, mütərcim, 2016 236 MÜNDƏRİCAT Ön söz (B.Xəlilov).........................................................3 İrəvan Pedaqoji Məktəbi.............................................12 Pedaqoji Məktəbin görkəmli məzunlarından bir qismi..78 Məzun sözü: Böyük Təhsil məbədi – İrəvan Pedaqoji məktəbi...................................................210 İrəvan Pedaqoji məktəbini bitirmiş məzunların siyahısı (siyahi tam deyil)........................................................215 Təhsilimizin tarixi yaddaşı – İrəvan Pedaqoji məktəbinə bir abidə...........................................................................223 Ədəbiyyat......................................................................234 237 Yığılmağa verilmiş: 01.05.2017 Çapa imzalanmışdır: 08.06.2017 Şərti çap vərəqi:15 Format: 60X84 1/16 Tirajı:300 238 Kitab “ORXAN” Nəşriyyat və Poliqrafiya müəssisəsinin mətbəəsində hazır diopozitivlərdən istifadə olunmaqla ofset üsulu ilə çap edilmişdir. 240 Yüklə 15,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|