23
və ya silahla təhdid törədildikdə, qurbana ciddi xəsarət yetirildikdə və təqsirkar daha öncə oxşar cinayətlə
məhkum olunduqda daha ağır cəzaların verilməsini nəzərdə tutur.
İspaniyada, Gender Zorakılığı haqqında Orqanik Qanunun qəbul edilməsindən sonra
Cinayət Məcəlləsinin 148-ci Maddəsinə zorakılığın birbaşa (keçmiş) həyat yoldaşına və
birgə yaşayıb-yaşamamalarından asılı olmayaraq təqsirkarın evliliyə bənzər
münasibətdə olduğu şəxsə qarşı yönəldiyi hallarda cəzaların artırılması məqsədiylə
dəyişiklik edildi. Belçikanın Cinayət Məcəlləsində məişət zorakılığı xüsusi cinayət əməli
olaraq əksini tapmır. Amma, indiki və ya keçmiş həyat yoldaşı və ya partnyoru tərəfindən
fiziki zorakılıq törədilməsi ən ciddi cinayətlərdən hesab olunur və ona qarşı daha ciddi
cəzalar tətbiq edilir.
Mübahisəli məsələlərin həlli ilə bağlı məcburi alternativ proseslərin və ya cəzaların qadağan edilməsi
Zorakılığın baş verdiyi hallarda mübahisəli məsələlərin həlli üçün alternativ metodlar qadağan olunmuşdur,
çünki qurbanla cinayətkar arasında vasitəçilik prosesi heç bir zaman bərabər ola bilməz. Konvensiyada
əksini tapmış zorakılıq baş veribsə, bu cinayətdir və məsuliyyətə cəlb olunaraq mühakimə edilməlidir.
Cinayətkardan cərimə ödəmək tələb olunduğu təqdirdə Tərəflər dolayı yolla bunun qurban üçün maliyyə
çətinlikləri törətməməsini təmin etməlidirlər, belə ki, təqsirkar və qurban çox vaxt eyni ailənin üzvü olurlar
ki, bu da ailə gəlirinə və ya alimentə təsir edə bilər.
İstintaq, məhkəmə təqibi, prosessual hüquq və qoruyucu tədbirlər
Konvensiyanın VI fəsli
Risklərin qiymətləndirilməsi və idarə olunması
Bir çox qurbanlar təqsirkarlar tərəfindən ciddi zorakılıq və ya hətta ölümlə hədələnirlər ki, bu da xüsusilə
qurbanlar evi tərk etdikdə yaxud təqsirkar məsuliyyətə cəlb olunma riski ilə üzləşdikdə baş verir. İstintaqın
bütün mərhələlərində qurbanın qorunmasını təmin etmək üçün birgə fəaliyyət göstərən müvafiq orqanlar
tərəfindən onun üzləşdiyi təhlükənin dərəcəsini müəyyənləşdirmək məqsədilə qiymətləndirmə aparılmalı və
bu riskin idarə olunması üçün bir plan hazırlanmalıdır. Bu dəyərləndirmə zamanı təqsirkarın odlu silahının
olub-olmaması da araşdırılmalıdır. Bu kimi hallarda, Tərəflər qurbanın müdafiəsi üçün hər hansı odlu
silahın və ya döyüş sursatının dərhal müsadirəsini nəzərdə tutan müəyyən tədbirlər görə bilərlər.
Birləşmiş Krallıqda, çox yüksək risk qurbanları ilə bağlı fikir mübadiləsi etmək
qurbanlara və onların uşaqlarına zərər dəyməsinin qarşısını almaq üçün tədbirlər
görmək məqsədilə ayda bir dəfə Çox saylı Qurumların İştirak etdiyi Risk
Dəyərləndirilməsi Konfransları ( MARACs) keçirilir. Onlar müxtəlif səlahiyyətli
orqanları və xidmət qurumlarını, məsələn, polis, probasiya xidməti, bələdiyyələri, səhiyyə
və mənzil orqanlarını, sığınacaq və yardım xidmətlərinin işini əlaqələndirirlər. Çox saylı
Qurumların iştirak etdiyi Risk Dəyərləndirilməsi Konfransları (MARACs) qurbanların
təhlükəsizliyini genişləndirmək üçün fərdi planlar tərtib edir. Bu konfranslar məlumat
boşluqlarının aşkara çıxardılması və aradan qaldırılmasında önəmli rol oynayırlar.
Təcili uzaqlaşdırma əmrləri
Qurbanın dərhal müdafiəsini təmin etmək üçün, Konvensiya zorakılıq törətmiş təqsirkarın öz evindən
uzaqlaşdırılması, gələcəkdə zorakılıq hallarının qarşını almaq üçün qurbanla təqsirkar arasında fiziki
məsafənin qoyulması kimi tədbirləri nəzərdə tutur. Mənzilin sahibi olsa belə, cinayətkarın uzaqlaşdırılması
qurbanın əlavə travmalara məruz qalmasının qarşısını alır, əks halda zərərçəkən təhlükəsizlik üçün, əksər
hallarda öz uşaqları ilə birgə yaşayış yerini tərk etməyə məcbur edilir. Bu kimi halların qarşısının alınması
ilə bağlı hansı orqana səlahiyyət verilməsi məsələlərini Tərəflər özləri həll edirlər, amma bu zaman
qurbanın və ya risk altında olan şəxsin təhlükəsizliyi prioritet olaraq qalmalıdır.
24
Məhdudlaşdırma və ya qoruma əmrləri
Cinayətkarın zorakılığına əngəl olmaq və müəyyən vaxt müddətində onun qurbanla heç bir əlaqəyə
girməməsi üçün Tərəflər bu əmrlərin Konvensiyada nəzərdə tutulan hər növ zorakılığa məruz qalan
qurbanlara tətbiq edilməsini təmin etməlidirlər. Qurbanın təcili müdafiəsi məqsədilə bu əmrlər:
əldə oluna bilən olmalı;
dərhal qorunma üçün yararlı olmalı;
cinayətkarın başqa hüquqi icraatla üzləşib-üzləşməməsindən asılı olmayaraq əlçatan olmalı;
sonrakı hüquqi icraatlar müddətində icazə verilən olmalı;
sadəcə Tərəflərdən birinin xahişi ilə tətbiq edilə bilən olmalı;
ədalət məhkəməsində cavabdehin hüquqlarına xələl gətirmədən verilməlidir.
Avstriyada Ailə Qanunu çərçivəsində Zorakılıqdan Müdafiə qurbanın razılığı və ya
xahişinə baxmadan zorakılığın qarşısının alınması tədbiri kimi polisə məişət zorakılığı
törədən şəxsi ümumi mənzildən 10 gün müddətində çıxarmaq hüququ verir. Polis 24 saat
ərzində qurbana hərtərəfli məsləhət verə bilən müdaxilə mərkəzinə hadisə ilə bağlı
məlumat göndərməlidir. Aparılan məsləhətləşmənin məqsədlərindən biri qurbanın 3 aya
qədər davam edən uzun müddətli müdafiə əmri ilə bağlı ailə məhkəməsinə müraciət edib-
etməməsinə dair məlumatlı qərar verməsini təmin etməkdən ibarətdir. Bu qanundan
sadəcə ər və arvadlar və ya partnyorlar deyil, həmçinin ailə şəklində yaşayan bir sıra
potensial qurbanlar da yararlanmalıdır.
Qoruma tədbirləri
Məhkəmə prosesi zamanı qurbanların hüquqlarına hörmət bəslənməsini təmin etmək və onların başqa
travmalarla üzləşməsinin qarşısını almaq məqsədilə Tərəflərdən bir sıra müdafiə tədbirləri
təqdim etmək
tələb olunur ki, onlara da aşağıdakılar daxildir:
qurbanların, onların ailələrinin və şahidlərin hədə-qorxu halları ilə üzləşməməsini təmin etmək;
xüsusi təhlükə altında olan qurbana cinayətkarın yeri ilə bağlı məlumat verilməsi;
mövcud xidmətlər, istintaqın gedişatı və onların məhkəmə işinin nəticəsilə bağlı məlumat
verilməsi;
cinayətkarın iştirakı olmadan ifadə verməsinin və dəlil-sübutlar təqdim etməsinin təmin edilməsi
və şəxsi həyatlarının və kimliklərinin müdafiəsi;
İfadə verən və ya prosesdə iştirak edən qurbana pulsuz olaraq tərcümə xidmətinin edilməsi.
Miqrasiya və sığınacaq
Konvensiyanın VII Fəsli
Miqrant və qaçqın qadınlar zorakılığa qarşı xüsusilə həssasdırlar. Buna görə, Konvensiya onun
müddəalarının icrası ilə bağlı miqrant yaxud qaçqın statusu səbəbiylə kiməsə ayrı-seçkilik tətbiq edilməsini
qadağan edir. Konvensiya həmçinin həssas şəxslərin ehtiyaclarını nəzərə almaqla belə zorakılığın qarşısının
alınması tələb edir.
Yaşayış (rezident) statusu