Daha güclü, daha etibarlı bir bp qururuq

Ətraf mühit 

Biz başa düşürük ki, ətraf mühitə təsirlərin idarə olunması neft 

və qazın məsuliyyətli şəkildə hasil olunması prosesinin 

mühüm bir hissəsidir. 

Nə edəcəyimizi demişdik 

Neft dağılmasının nəticəsini daha yaxşı 

proqnozlaşdırmaq üçün modelləşdirmə 

vasitələrinin hazırlanmasını davam 

etdirəcəyik.

Dənizdəki platformalarımız üçün çirkab 

sularının emalı qurğularını daha da 

təkmilləşdirəcəyik.

Lay sularının artan həcmlərini idarə 

etmək üçün imkanlarımızı 

genişləndirəcəyik.

Bu gün işlər nə yerdədir 

Sahilyanı ərazi və qurudakı boru 

kəmərlərinin marşrutu üçün ətraf mühit 

və sosial-iqtisadi sahə üzrə həssas 

zonaların xəritələri yenilənib hökümət 

orqanlarına təqdim olunub.

2014-cü ildə ətraf mühitin monitorinqi ilə 

bağlı 21 tədqiqat aparılıb. Bununla da 

2004-cü ildən bəri aparılan tədqiqatların 

sayı 171-ə çatıb.

Ümumilikdə yenidən laya vurulan suların 

həcmi 16% artıb.

Daha nə etməyi planlaşdırırıq 

Müntəzəm keçirilən müstəqil auditlər 

vasitəsilə ətraf mühitin idarə edilməsi 

sistemimizin ISO 14001 sertifikatını əldə 

saxlayacağıq.

Dənizdə, quruda və sahilyanı ərazilərdə 

tədqiqatlardan ibarət ətraf mühit üzrə 

monitorinq proqramlarımızı davam 

etdirəcəyik. 

Qazın məşəldə yandırılması, çirkab və lay 

sularının idarə olunması kimi mövzularda 

əlaqədar hökumət orqanları ilə 

əməkdaşlığı davam etdirəcəyik. 

23

BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2014

---

24

BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2014

Azərbaycandakı ətraf mühitin idarə edilməsi 

sistemimiz (ƏMİES) İSO 14001 sertifikatını əldə 

saxlamaq üçün müstəqil audit olunur. 2014-cü 

ildə müntəzəm keçirilən audit proqramı Şərqi 

Azəri və Çıraq platformalarını, təchizat bazamızı 

və Səngəçal terminalını əhatə etdi. Bundan əlavə, 

Qərbi Çıraq platforması və mərkəzi ofislərimiz ilk 

dəfə audit olundu. Proqram adları çəkilən 

obyektlərin standartın tələblərinə uyğun 

olduğunu təsdiqlədi. Azərbaycandakı 

əməliyyatlarımız üçün İSO 14001 sertifikatının 

əhatə dairəsi yeni obyektləri daxil etmək üçün 

genişləndirildi. 2013-cü ilin auditindən irəli gələn 

islahedici fəaliyyət tələbləri təkmilləşdirilmiş 

fəaliyyət planına əsasən yerinə yetirildi. 

Atmosferə emissiyalar 

 

İstixana qazı emissiyalarımız (İXQ) daxili yanma 

mühərrikləri, yanacağın isitmə qurğularında 

yandırılması və çıxarıla bilməyən qazın məşəldə 

yandırılması nəticəsində əmələ gəlir. 2014-cü 

ildə havaya 4 067 000 ton İXQ buraxmışıq ki,  

bu da 2013-cü ildəki göstərici ilə müqayisədə 

29%-dək çoxdur.  Artımın başlıca səbəbi Qərbi 

və Şərqi Azəri platformalarında daha çox qazın 

məşəldə yandırılması, eləcə də Qərbi Çırağın işə 

salınması oldu. Hələ də İXQ-nin yaranmasında 

Səngəçal terminalının (ümumi həcmin təxminə 

22%-i), Mərkəzi Azəri və Dərinsulu Günəşli 

platformalarının böyük payı var. 

2013-cü il ilə müqayisədə NOx emissiyalarımız 

26% artaraq 11 179 tona çatdı. Bu, yanacaq 

qazından istifadənin 19% artması ilə əlaqədardır. 

Oxşar artım SOx emissiyalarında da baş verib. 

Buna logistika əməliyyatlarının daha intensiv 

aparılması ilə bağlı dizel yanacağından 

istifadənin 26% artması təsir göstərib.  

SOx emissiyalarının digər mənbələrinə 

Şahdəniz platforması və Səngəçal terminalı 

aiddir.   

Qazın məşəldə yandırılması  

2014-cü ildə Azərbaycandakı obyektlərimizdə 

qazın məşəldə yandırılmasında əvvəlki illə 

müqayisədə 61% artım oldu, yandırılan qaz  

256 min tondan 413 min tona çatdı. Qərbi Çıraq 

platformasının istismara verilməsi, Mərkəzi 

Azəridəki iri cari təmir işləri zamanı hər üç 

platformada qazın məşəldə yandırılması və 

Çıraqdan Neft daşlarına qazın nəqlində 

məhdudiyyətlər bu artıma təsir göstərən əsas 

amillərdir.

Neft dağılmaları

a

 

2014-cü ildə BP Azərbaycanda altı neft 

dağılması qeydə alıb, bunlardan beşi tam 

lokallaşdırılıb. Dağılmış 14311 litr materialın 

14271 litri və ya 99,7%-i toplanılıb. Yalnız 40 litr 

neft əsaslı qazma məhlulu ətraf mühitə daxil 

olub. 

Bu göstərici neft dağılması hallarının sayının 

(2013-cü ildə 11 dağılma olmuşdu), 

lokallaşdırma nisbətinin (2013-cü ildə 95%)  

və ətraf mühitə daxil olan materialın həcminin 

azalması (2013-cü ildə 643 litr) baxımından 

ildən-ilə əhəmiyyətli yaxşılaşma deməkdir.  

Biz bütün karbohidrogen dağılmaları barədə 

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə, 

həmçinin Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft 

Şirkətinə (SOCAR) rəsmi hesabat veririk. 

Təsirlərin idarə edilməsi 

Tərəfdaşlarımız adından istismar etdiyimiz obyekt və qurğuların ətraf 

mühitə təsirini müntəzəm olaraq ölçmək və minimuma endirmək 

üçün müfəssəl prosedurlarımız var.

Enerji istehlakı  

2013

2014

Yanacaq qazı (min ton)

800,4

949,7

Dizel yanacağı (min ton)

65,8

83,0

Elektrik enerjisinin idxalı (meqavat saat)

8 074

6 821

100

200

300

400

500

600

Səngəçal terminalı (ŞD)

Səngəçal terminalı (AÇG)

Çıraq

Dərinsulu Günəşli 

Şərqi Azəri

Qərbi Azəri

Mərkəzi Azəri 

Qərbi Çıraq

86,7

66,3

86,0

77,9

64,4

31,2

10,8

2010

Cəmi

423,3

62,2

108,5

150,7

120,8

75,2

59,7

12,6

2011

589,7

37,6

85,7

98,2

75,1

112,6

54,3

11,2

2012

475,9

10,5

21,1

34,8

5,1

135,6

41,5

6,6

2013

256,4

65,1

61,2

106,2

113,0

29,5

12,4

18,2

2014

413,1

7,7

Hər obyekt üzrə ümumi qazın məşəldə yandırılması  

(min ton) 

Həcmləri yuxarıdakılara nisbətən az olduğundan aşağıdakı 

platformaların məşəldə yandırılma göstəriciləri cədvələ daxil 

edilməyib: “İstiqlal” qazma qurğusunda 2012-ci il üzrə 1100 ton, 

“Heydər Əliyev” qazma qurğusunda 2013-cü il üzrə 1200 ton. 

Şahdəniz platformasında məşəldə yandırılma olmayıb. 

Xalis İXQ emissiyaları 

m liyyatlar üzr xalis istixana qazları (İXQ)

emissiyaları (min ton)

m liyyatlar üzr normalaşdırılmış İXQ emissiyaları

(h r min barel neft ekvivalentin düş n ton)

200

400

600

800

2010

2011

2012

2013

670,9

705,9

699,4

623,3

2014

770,8

13,09

16,9

16,8

13,06

13,92

a 

Karbohidrogen dağılmaları bir barelə (159 litr, 42 ABŞ qallonuna bərabər) bərabər və ya daha böyük həcmdə hər hansı maye 

karbohidrogenin ikinci dərəcəli muhafizə qatına, yaxud açıq ətraf mühitə sızması kimi müəyyənləşdirilib. 

b 

Buraya qazma şlamlarının və lay suyunun filtrasiyasından yaranan tullantılar daxildir. Şirkət xaricində utilizasiya edilən 

təmizlənməmiş çirkab suları daxil deyil.

c 

Səngəçal terminalında separasiya edilmiş AÇG və Şahdəniz həcmləri, eləcə də Şərqi Azəri platformasında separasiya edilmiş 

həcmlər daxildir.  

d 

Təmizlənmək və çirkab sularının emalı qurğusu vasitəsilə ətraf muhitə axıdılmaq üçün qurğulardan Səngəcal terminalına göndərilən 

təmizlənməmiş çirkab sularını əks etdirir. 

Tullantı həcmləri  

(ton)

2013

2014

Təhlükəli tullantılar (çirkab suları istisna olmaqla)

b

94 958

314 462

Təhlükəsiz tullantılar

15 216

13 535

Lay suyu

4 469 658

5 358 943

c

Təmizlənməmiş çirkab suları

d

40 368

40 842

Ümumi qeyri-istixana qazı emissiyaları  

– NOx və SOx 

(ton) 

2010

2012

2011

2013

Kükürd oksidləri (SOx) 

Azot oksidləri (NOx)

122

2014

155

114

114

112

8 908

11 179

8 544

8 649

8 887

---