Depressiyanın diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 403,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Somatik xəstələr
- Hamiləlik və doğuş
33 adamlara təyin olunmamalıdır. Bu preparatlar həmçinin prostat pozuntularına (sidiyin ifrazının ləngiməsinə), qəbizlik və ürək fəaliyyətinin zəifləməsinə səbəb ola bilərlər. 8. Yaşlı insanların qulluğunu təmin edən şəxslər müalicə və kriz zamanı göstərilən yardım resurslarına dair məlumatlandırılmalıdırlar. Ahıl yaş dövründə yaşanan depressiyanın müalicəsinə sosial xidmətlərin cəlbi böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər.
xəstələr 1. Somatik xəstəliklər zamanı depressiv pozuntular geniş müşahidə olunur. İlkin tibbi yardım sistemində depressiv göstəricilər 10%-i ötüb keçir. İxtisaslaşdırılmış yardım sistemində somatik xəstəlikləri olan pasiyentlərin 22-30%-də depressiya müşahidə olunur. Depressiyanın yaranma ehtimalı somatik xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinin artması və müddətinin uzanması ilə artır [B]. 2. Somatik xəstələrdə şikayətlərin adətən somatik simptomlar kimi səhv şərh edilməsi səbəbindən bu xəstələrdə olan depressiya aşkarlanmır. Depressiyanın mövcudluğu somatik xəstəliyin müalicəsini də çətinləşdirir. Aşkarlanmayan və müalicə olunmayan depressiya fiziki və psixi halın pisləşməsinə səbəb olur və proqnoza mənfi təsir göstərir. 3. Ağır somatik xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələr depressiya əlamətləri büruzə verdikdə mütəxəssis yanına məsləhətləşməyə göndərilməlidirlər. Depressiv pozuntunun müalicəsi somatik xəstəliyin müalicəsi ilə eyni vaxtda aparılmalıdır. İxtisas- laşdırılmış yardım sistemində somatik xəstələrdə depressiyanın müalicəsi həkim-psixiatrın iştirakı ilə aparılmalıdır [D]. 4. Həkim somatik xəstələrə müalicə təyin edərkən Barbituratların, Hipotenziv preparatların (lipofil β-blokatorlar), antiaritmik preparatların, antixolesterin (antiaterosklerotik) preparatların, kimyəvi terapiyanın, antibiotiklərin, H 2 -blokatorlarının qəbulu ilə əlaqədar depressiyanın yaranma ehtimalını da nəzərə almalıdır. Yuxarıda sadalanan preparatlarla müalicə zamanı depressiyanın yarandığı təqdirdə psixiatrla məsləhətləşməni həyata keçirmək lazımdır. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 34 5. Somatik pozuntuları olan xəstələrə antidepressantların təyini, antidepressantların somatik pozuntu simptomlarına potensial təsirinin, həmçinin onların somatik pozuntuların müalicəsində istifadə olunan digər preparatlarla qarşılıqlı təsirinin dərindən araşdırılmasını tələb edir [C]. 6. Somatik xəstəliklərdən müalicə olunan xəstələr üçün ilkin seçim antidepressantı qaraciyər P 450 sitoxrom fermentlərinə təsir etməyən Milnaseprandır [D]. Digər seçim preparatlarına somatik pozuntular zamanı yüksək təhlükəsizlik profilinə malik SİUSİ aiddir. 7. Depressiya yaşayan somatik xəstələrin qulluğunu təmin edən şəxslər müalicə və böhran zamanı göstərilən yardım resurslarına dair məlumatlandırılmalıdır. Həyat üçün təhlükə törədən xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələrlə diaqnozu müzakirə edərkən xüsusilə ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bu xəstələrdə depressiyanın effektiv müalicəsi həkim göstərişlərinə daha dəqiq riayət olunmasına səbəb ola bilər.
1. Depressiv pozuntular hamiləlik və doğuş zamanı geniş yayılan pozuntulardandır. 50%-ə qədər qadın bu dövrdə subklinik depressiya yaşayır. Klinik ifadəli depressiv epizodlar 30% qadınlarda qeydə alınır. 1000 doğuşun 2-də psixotik epizodlar müşahidə olunur [C]. Həkimlər hamiləlik və doğuşdan sonrakı dövrdə qadınlarda depressiyanın inkişafı ehtimalına hazır olmalıdırlar. Aşkarlanmamış və müalicə olunmamış depressiya yalnız anaya deyil, onun körpəsinə, həmçinin vaxtından əvvəl baş verən doğuşa, körpənin kifayət qədər olmayan çəkisinə və körpəyə qulluq problemlərinə mənfi təsir göstərə bilər [A]. 2. Hamiləlik və doğuş təkrari depressiya epizodlarına səbəb ola bilər. Depressiyaya görə dəstəkləyici terapiya alan, hamiləliyi planlaşdıran və ya artıq hamilə olan qadınlara müalicəni dayandırmağı tövsiyə etmək lazım deyil. Belə ki, depressiyanın təkrarən kəskinləşməsi təhlükəsi 70%-dir. [B]. 3. Klinik mənbələrin məhdudluğuna baxmayaraq Paraksetin istisna olunmaqla SNIUSİ hamiləlik dövründə nisbi təhlükəsiz Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 35 preparat hesab olunur [B]. Ümumi populyasiyada olduğu kimi dölün patoloji inkişafı təhlükəsi 1-3%-i ötmür. Paraksetinin qəbulu ürək patologiyası təhlükəsi ilə assosiasiya olunur [C]. 4. Antidepressantların qəbulu uşaqsalma hallarının cüzi sayda artması ilə səciyyələnir. Bununla yanaşı bu məsələdə depressiv pozuntuya və dərman maddələrinə hansı rolun ayrıldığı məlum deyil.
5. Hamiləliyin üçüncü rübündə SİUSİ- nin qəbulu 10-30% halda yenidoğulmuşlarda keçici adaptasiya sindromunun inkişafı ilə əlaqədardır [C]. Adaptasiya sindromunun əlamətlərinə uşaqlarda olan və adətən 2 həftə ərzində keçən qıcolma, narahatlıq, əzələ tonusunun güclənməsi, yüngül respirator pozuntular aiddir. Körpənin sonrakı inkişafına təsiri aşkarlanmamışdır [D]. 7. Preparatın ana südündə konsentrasiyası müxtəlif antidepressantlarda müxtəlifdir. Antidepressantların çoxu döşlə əmizdirmə zamanı yeni doğulmuş körpənin qanında cüzi səviyyədə özünü göstərir və bu da körpənin davranışına böyük təsir göstərmir [D]. 8. Ailə üzvləri və yaxınlar depressiyanın profilaktikası üçün ana və onun körpəsinə münbit psixososial şəraitin yaradılması zəruriliyinə dair məlumatlandırılmalıdırlar. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 403,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|