Dərs vəsaiti / metodik vəsait

806,0
mln. 
nəfər, dünya üzrə turizmdən əldə olunan gəlirlər 
680 milyard
dollar 
təşikl etmişdir.
Son dövrlərdə beynəlxalq səyahətlər və tutizmlə bağlı 
gəlirlər dünyanın bütün regionlarında artmışdır. Ölkənin 
83 
% -i 
turizm ixracat məhsul və xidmətləri içərisində ilk beşliyə daxildir, 
38 
% -də isə o, xarici valyutanın əsas mənbəyidir. 2004-cü ildə 60 
ölkənin hər biri beynəlxalq turizmdən 
bir milyard dollardan 
çox 
gəlir götürmüş, 46 ölkədə isə 
bir milyarddan 
çox xərc çəkilmişdir.
Beynəlxalq turizm səyahətlərinin 
62 
%-i istirahət məqsədi 
ilə həyata keçirilir, işgüzar turizmin payına 18 %-i düşür, qalan 
20 %-i isə səyahətin digər növlərinin (tanış və qohumlara baş 
çəkmək, dini məqsədlər, müalicə və s.) əhatə edir. Təhlil göstərir 
ki, səfərə çıxanların 
60 
%-i məzuniyyət vaxtına təsadüf edirlər.
ÜTT mütəxəssislərinin proqnozlarına görə 2010-cu ildək 
beynəlxalq turizmin orta illik artımı 
4 
% təşkil edəcək və turizm
1.2. Azərbaycan və beynəlxalq turizm
8
səfərlərinin sayı 
1 milyard 
nəfər olacaq ki, bunun da 
546 mln
nəfəri Mərkəzi və Şərqi Avropa, Müstəqil Dövlərlər birliyi 
(MDB), Baltikyam 
ölkələrin payına düşəcəkdir. 
Həmin 
proqnozlara görə 2020-2ci ildə dünyada 
1,6 mild, 
adam səyahət 
edəcək, turizm gəlirləri isə 
1,1 trln. dollara 
çatacaqdır.
Beləliklə, 
müasir 
dövrdə 
turizm 
ölkələrinin 
milli 
iqtisadiyyatının inkişafı üçün mühüm amilə çevrilmişdir. Bir çox 
ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda məhz turizmin hesabına 
yeni iş yerləri yaradılır, turizm əhalinin yüksək həyat səviyyəsinin 
və ölkənin tədiyyə balansının yaxşılaşdırılmasının əsas təminatçısı 
rolu-nu oynayır.
Turizm böyük investisiyalar tələb edən iqtisadiyyat 
sahəsidir. Beynəlxalq kapital axınının əhəmiyyətli sahəsi turizm 
sənayesinə yönəldilir. Kapital axını həm də turistlərin şəxsi 
xərcləri hesabına baş verir. Kəskin rəqabət sayəsində turizm 
xidmətləri istehlakçılarının ölkəyə cəlb edilməsi üçün müəyyən 
müddət lazım olduğu halda, eyni zamanda ilk dövrlərdə sahəyə 
böyük investisiyalar tələb olunur ki, bu da əsəsən xarici 
investisiyalar hesabına başa gəlir.
1. Nəqliyyatda kommunikasiyası sisteminin - aero (hava), 
dəmiryolu, avtomobil vağzallarının, dəniz və çay limanlarının, 
yolların yenidən qurulması və abadlaşdırılması;
2. Beynəlxalq standartlara uyğun mehmanxanaların və 
ictimai-iaşə müəssisələrinin tikilməsi;
3. 
Xarici turistlərin müasir tələblərinə uyğun 
olaraq 
məhsulun xidmətləri və istehsalının təşkili və ya idxalı;
4. Məişət infrostrukturunun (su, elektrik, qaz, istilik, 
kanalizasiya, şəhər nəqliyyatı, zibil yığımı, rabitə, ictimai asayiş) 
təkmilləşdirilməsi;
5. Xarici mütəxəssislərin və fəhlələrin işə cəlb olunmasına 
çəkilən xərclər.
9

---