Dərs vəsaiti Bakı Qida Sənayesi Kollecinin Metodiki

FİNLANDİYA 
 
Paytaxtı – Helsinki 
Dövlət dili – fin dili, isveç dili 
Dini lüteranlıq – pravoslavlıq 
Pul vahidi – avro 
 
Finlandiya Avropanın şimalında, Baltik dənizi sahilində 
yerləşir. Şimalda yerləşməsinə baxmayaraq, turizm ölkəsi he-
sab edilir. Ölkənin paytaxtı Helsinki turistlər tərəfindən ən çox 
ziyarət edilən və sevilən şəhərlərdəndir. Yayda 10, 15 dərəcə 

---

214 
istidə çaylar və göllər ətrafında dincəlmək, dünyanın ən təmiz 
suyu hesab edilən fin sularından içmək insana xüsusi ləzzət ve-
rir. Bu aylarda qütb gündüzlərini yaşamaq da insanda xoş ovqat 
yaradır. Finlər özlərinə suomi deyirlər. “Suomi” sözü fin dilin-
də “şən, nəğməkar xalq” mənasını verir. Finlər həqiqətən də 
şən xalq hesab olunurlar. 
Bu gün Finlandiya özünün iqtisadi göstəricilərinə və kənd 
təsərrüfatına görə öndə gedən ölkələrdən hesab olunur. Ölkədə 
2 milyondan çox kiçikbuynuzlu, bir o qədər də iribuynuzlu mal-
qara var. Ona görə də xaricə ixrac etdiyi məhsullar arasında 
heyvandarlıq məhsulları da üstünlük təşkil edir. 
Qeyd etmək lazımdır ki, fin xalqının qida mədəniyyəti uzun 
müddət isveçlilərin, indiki zamanda isə alman, danimarka və 
ingilis qida mədəniyyətinin təsiri altındadır. Lakin buna bax-
mayaraq, son illərdə əsl fin qida mədəniyyəti ölkənin hər yerin-
də bərpa olunur, sevilir və qorunur. 
Fin mətbəxi özündə bu xalqın keçmiş ənənəsini yaşadır. 
Qədim finlər balıqçı və ovçu olduqlarından, milli mətbəxlərinin 
də əsasını balıq və vəhşi heyvan ətləri təşkil edir. Bura maral 
və hətta ayı əti də daxildir. Ənənəvi Fin mətbəxi əksər şimal 
ölkələrinə bənzəyir. Soyuq ölkələrə xas olan yeməklər olduqca 
sadə və münasib qiymətlərədir. Fin milli yeməklərinin əksəriy-
yətində əlbəttə ki, balıq var. Həm göl, həm də dəniz balığı. Bu 
o deməkdir ki, ölkənin əksər restoranlarında qızılbalıq, siyənək, 
ağ balıq və alabalıqdan ləzzət ala bilərsiniz. Burada həm də gö-
bələk, maral əti sevilir. Finlandiya ənənəvi yeməkləri eyni za-
manda sadə və ləzzətlidir – bişmiş balıq, izqara kolbasa və s. 
Fin mətbəxinin ənənələri Skandinaviya ölkələrinin ənənələrinə 
bənzəyir. Yerli təbiətdə zəngin olan hər şey istifadə olunur: ba-
lıq, ət, göbələk, giləmeyvə. 
Buradakı balıqlar xüsusi dada malikdir. Hər gün yeyilən 
balıq – makkel, ağ balıq, burbot, qəhvəyi alabalıq və s. Balıq 
qızardılmır, qaynadılır və bişirilir. Fin milli mətbəxində tərə-
vəzlər az miqdarda istifadə olunur. Yalnız bayram günlərində 

---

215 
tərəvəz bişirmək adətdir. Finlər kartofa böyük məhəbbət hiss 
edir və ondan adi kartof püresi bişirməklə kifayətlənirlər. Ma-
sanı bəzəmək üçün burada meşə göbələyindən xörəklər hazır-
lanır. Finlandiyada ağ çörək dadına görə qara çörəkdən zəifdir. 
Ölkədə bir qara çörək var və əsasən, çovdar unundan bişirilir. 
Çovdar unu, bir çox ənənəvi yeməklərin, məsələn, yumşaq Pas-
xa yeməklərinin bir hissəsini təşkil edir. 
Fin mətbəxinin digər bir xüsusiyyəti var: ənənəvi yemək-
lərin reseptləri əsrlər boyu dəyişmir. Əsrlər boyu bu bölgənin 
sakinləri soyuqdan və günəşin olmamasından xilas olmaq üçün 
yüksək kalorili qidalara üstünlük verirdilər. Fin mətbəxinin 
əsas yeməkləri balıq yeməkləridir. Heç bir yemək bunsuz ha-
zırlana bilməz. Bunlardan biri “Mati” adlanır. Bu təzə soğan və 
xama ilə bişmiş təzə su balığıdır. Bunun üçün restorana getmək 
şərt deyil, onu mağazadan da almaq olar. Digər balıq yeməyi 
Gravilohi adlanan quru ədviyyatlı marinadlaşdırılmış alabalıq, 
qızılbalıq və ya ağ balıqdır. Sadə səslənsə də, amma bu yemək 
inanılmaz dərəcədə dadlıdır. Çövdar çörəyi və ya Kareilan pas-
tası üzərindəki balıq dilimləri həqiqətən çox gözəl görünür. Bu 
yeməklərin sırasında Rosoli adlanan yemək də var. Bu siyənək 
balığından hazırlanmış salatdı. Tərkibində qaynadılmış kartof, 
yerkökü, çuğundur, alma, turşu və siyənək qarışdırılır.
Fin mətbəxi şorbalarla zəngindir. Ən çox yayılmış balıq 
bulyonu ilə şorbadır. Şorbalardan Lohikeitto və ya Kalaketto – 
kartof və süd ilə somon şorbası, Klimpisoppa – köftə ilə balıq şor-
bası, Herneketto – noxud şorbası, Valkosipuli – kurpitsasoppa – 
balqabaq və sarımsaq şorbasını göstərmək olar. Bu şorbalar Fin-
landiyada soyuqdəymənin qarşısını almağın ən yaxşı yoludur.
Finlandiyada ocaq üzərində qızardılmış kolbasadan danış-
mamaq mümkün deyil. Bu yeməyi Finlandiyanın ənənəvi yemək-
lərinə aid etmək olmaz. İnanılmaz dərəcədə ləzzətli olan bu yemək 
üçün Finlandiyaya xizək kurortlarının birinə getmək lazımdır. 
Milad gecəsində finlər masaya müxtəlif yeməklər qoyurlar. 
Kinkku – şirəli bişmiş vetçina masanın əsas bəzəyi və Milad 

---

216 
üçün Finlandiyada ənənəvi yeməklərdən biridir. Ət, yerkökü və 
kartofla süfrəyə təqdim edilir. 
Turist yerlərində menyuda il boyu ət və balıq yeməkləri 
var, ancaq yerli sakinlərin nahar və şam yeməyində olduğu res-
toranlarda hər şey bir az fərqlidir. Fin mətbəxi mövsümü xa-
rakter daşıyır. Qışda yağlı balıqlara, yazda və yazın əvvəlində 
tərəvəzlərə, sonra giləmeyvə və göbələk pirojnalarına üstünlük 
verirlər. 
Şimal bölgələrdə yaşayan əksər xalqlardan fərqli olaraq, 
finlər soyuq yeməklərə üstünlük verirlər. Onların menyusunun 
əsasını müxtəlif sendviçlər, qəlyanaltılar, pendirlər, kəsmik, vet--
çina və qaynadılmış yumurta təşkil edir. Naharda finlər həmişə 
şorba və əsas yeməklər yeyirlər, qalan vaxt isə qəlyanaltı ilə 
başa vururlar. Fin milli mətbəxinin bir çox yeməklərinin tərki-
binə yerli meşələrdə yetişən giləmeyvə və göbələk daxildir. 
Fin şirniyyatları çox zəngindir. Buradakı şirniyyatların da-
dını bilmək çox vaxt aparacaq. Finlandiyada ən dadlı şirniyyat-
lardan olan Korvapuusti – yumşaq darçınlı rulonlardır. Bu çö-
rəklərin hətta okyabrın 4-də qeyd olunan öz bayramları var. 
Runeberq tortları, Pasxa üçün bişirilən Mammi – şəkərlə, qay-
maqla, çovdar unundan hazırlanır. Tippaleivat – burada fırça ağa-
çı kimi tanınan xırtxırtlı peçenye, iyul – sentyabr aylarında Fin 
mətbəxi üçün ənənəvi olan giləmeyvə pirojnaları xüsusilə dad-
lıdır. Filandiyanı Fazer şokoladı, Salmiakki şirniyyatı olmadan 
təsəvvür etmək mümkün deyil. 
Ölkədə ən məşhur içki qəhvədir. Qəhvə əlavələr edilmədən 
içilir. Ancaq demək olar ki, tez-tez finlər süd içirlər. Günə 
onunla başlayırlar. İçkilərdən Sima – Limon və baldan hazır-
lanmış içkidir, yalnız yazda bişirilir. Yaz vaxtı əsasən, gilə-
meyvədən hazırlanmış içkilər istifadə edilir. Kisel onlarda ayrı-
ca bir yay içkisidir. Fin kişiləri içkilərdən vodkanı daha çox 
xoşlayırlar. Nadir hallarda pivəyə üstünlük verirlər. Qadın fin-
lər isə kofe içməyi xoşlayırlar.