144
Şəkil 27. Qarnın ön divarının düz əzələsinin yatağının açılması
Bilateral istifadə edilə bilər, ancaq əsasən sağ AEİ istifadə edilir. İki müşayiət edən venası
və preperitoneal yağ toxuması ilə birlikdə çıxarılır.
Şəkil 28. Pediküllü AEİ çıxarılması
Şəkil 29. AEİ transplantatı
AEİ(11,9±2,6 sm) DDA-dan (16,5±l,0 sm) daha qısadır.
HİSTOLOGİYASI
Schroeder və əməkdaşları erkən dövrdə 97,4 %, 12 ayda isə 91 % açıqlıq nisbəti
145
bildirmişlər. AEİ-nin RDP-yə istifadə edildiyində pis run-off, RDP və RPL-yə istifadə
edildiyində orta dərəcədə, RCA-ya istifadə edildiyində yaxşı run-off müşahidə edilmişdir.
Şəkil 30. AEİ-nin köndələn kəsiyi: A, t. adventisia. M, t. media. (·),
lamina elastica interna. (³), lamina elastica externa.
AEİ transplantantından istifadə zamanı orta dövr nəticələri sərbəst DDA-ya görə heç də
pis olmamışdır. AEİ istifadəsindənsonra bir sıra ağırlaşmalar(yara ağırlaşmaları, hematom,
AEİ-nin iliak kötükdən qanaması, əzələ nekrozu) müşahidə edilmişdir. Erkən dövr açıq qalma
nisbəti 57,0-97,8% təşkil etmişdir. Tector konduitdən konduitə T qreft şəklində istifadə
edilənlərdə 96% açıq qalma nisbəti bildirmişdir.
AEİ-nin istifadəsinin orta dövr nəticələri “sərhəddə” olaraq bildirilmişdir. Bu damar
transplantant olaraq “istifadə edilə bilməz və ya mütləq istifadə edilməlidir” demək üçün daha
çox təcrübə və nəticələrə ehtiyac vardır.
Cədvəl 3. DDA ilə müqayisədə AEİ istifadə edilən xəstələrdə
miokard infarktı aşkar olunmadan keçən dövr (aylarla)
DİGƏR ARTERİAL QREFTLƏR
Bəzi xəstələrdə müxtəlif səbəblərdən ənənəvi arterial və venoz transplantantlardan
istifadə edilməsi mümkün olmur. Belə hallarda digər nadir istifadə edilən arteriyalara müraciət
olunur. Bunlardan tibbi ədə-biyyatda əsasən dirsək, sol qastrik, dalaq, torakodorsal və sol
lateral femoral circumflex arteriyaların konduit kimi istifadə edilməsi barədə məlumatlar
vardır. Lakin bu konduitlərin əməliyyatdan sonra yaxın dövr nəticələri qənaətbəxş olsa da, orta
və uzaq dövr nəticələri bir o qədər də yaxşı olmadığı üçün onlardan imkan dərəcəsində istifadə
146
edilmir.
Şəkil 31. Sol qastrik arteriya (1) ilə sağ tac damarın distal hissəsi (3) arasında icra olunmuş və postoperativ
5-ci gündə əsas anastomozu (2) nümayiş etdirən angioqrafiya
VENOZ QREFTLƏR
Venoz qreftlərin 13-14 %-də əməliyyatdan sonrakı ilk aydatromboz səbəbilə okluziya
meydana gəlir.
Əməliyyatdan sonrakı birinci ildə vena divarının intimasında saya əzələ hüceyrələrində
proliferasiya başlayır. Bu vəziyyət angioqrafik olaraq transplantant diametrinin 25-30%
daralmasına səbəb olur. Hər növbəti ildə intima hiperplaziyası inkişaf edərək il ərzində qreft
okluziyası 2% artmaqdadır.
Şəkil 32. Yeni implantə edilmiş böyük dərialtı vena şuntunun içindəki trombunangioqrafik və İVUS vasitəsi
ilə əldə edilmiş görüntüsü
HİSTOLOGİYASI
Böyük dərialtı vena (BDV) mediası çox qalın dairəvi saya əzələ hüceyrələrindən əmələ
gəlmişdir. Damardaxili təzyiq artanda, DDA ilə müqayisədə BDV daha çox
intimalvəmedialzədələnməyə məruz qalır. Transplantant hazırlanması və istifadəsi ilə əlaqədar
147
olan cərrahi manipulyasiya nəticəsində endotelial və medial zədələnmələr yarana bilər.
Qoruyucu endotelial baryerlərin itirilməsi tromboz, hiperplaziya və okluziya ilə nəticələnə
bilər.
Şəkil 33. BDV-ya aid köndələn kəsik: İ, t. intima; M, t. media; A, t. adventisia
Holt və əmək. apardıqları tədqiqatda cərrahi olaraq hazırlanan BDV qreftlərində
neointimal qalınlaşmanın 72±13 mikron, təzə olaraq alınan və disseksiya edilməyən venalarda
44±8 mikron və DDA-da 34±4mikron olduğunu, mediadaproliferasiya hüceyrəsinin cərrahi
venada 2,8±1/mm, təzə venada 0,8±0,3/mm, DDA-da 0,6±0,3mm olduğunu aşkar edərək
statistic olaraq əhəmiyyətli fərq olduğunu müəyyən ediblər.
Şəkil 34. 9 il əvvəl AKŞ əməliyyatı olunmuş xəstənin
BDV transplantantının müxtəlif dərəcəli aterosklerotik dəyişiklikləri.
Kalsinasiya olmayan hissələri (A), intramural kalsinasiya (B),
damar divarının (D) əksər hissələri kalsinasiya olub, (C) kalsinasiya sahələri
İntimal hiperplaziya sahəsində lipidin filtrasiyası və sonradan ateroskleroz inkişaf
etməkdədir. İntimal hiperplaziyanın qarşısını almaq üçün bir müalicə metodu yoxdur. Ancaq
bəzi tədqiqatlarda cyclic 3ı5ıguanosinemonophosphate-ın hüceyrədaxili səviyyə artışının
148
medial qalınlaşmanı azaltdığı təsbit edilmişdir. İn-vitroheyvan tədqiqatlarında intimal
hiperplaziyaya qarşı gen müalicəsi (growth factor messenger RNT translation) və fotodinamik
müalicə araşdırılır.
BÖYÜK DƏRİALTI VENA (BDV) - Vena Saphena Magna (VSM)
Şəkil 35. BDV-nın anatomiyası
Bütün çatışmazlıqlarına baxmayaraq, böyük dərialtı vena (BDV) – vena saphena magna
koronar şuntlama əməliyyatlarında ən çox istifadə edilən qrefttlərdən biri olaraq qalmaqdadır.
BDV-nin koronar conduit kimi səciyyələndirən xüsusiyyətləri kimi onun asan çıxarılması, hər
zaman əlçatan olması, spazma dayanıqlılığı və istifadəsinin uzun dövr nəticələrinin ətraflı
öyrənilməsini qeyd etmək olar. Vena saphena konduitlərinin əməliyyatdan sonra erkən dövrdə
tutulması faktı onların erkən və uzun dövrdə açıq qalması üçün farmakoloji strategiyaların
işlənib hazırlanması istiqamətində maraq yaratmışdır. Prospektiv randomizə olunmuş
tədqiqatlar göstərmişdir ki, erkən təyin edilən aspirin koronar şuntlama əməliyyatından sonra
ilk ildə venoz transplantantın okluziyasını azaldır. Əməliyyatdan sonra ilk 48 saatda aspirinin
təyin edilməsi erkən dövr ağırlaşmaları olan ölüm, miokard infarktı, insult, böyrək çatışmazlığı
və bağırsaq nekrozu hallarını ciddi sayda azaldır.
Angioqrafik analizdə müəyyən olmuşdur ki, statinlərin aqressiv istifadəsi (aşağı sıxlıqlı
lipoproteinlər<100 mg/dL) ateroskleroza məruz qalmış transplantantların sayını üçdə bir qədər
azaltmışdır. Beləliklə də təkrar revaskulyarizasiya ehtiyacını da azaltmışdır.
QREFTİN HAZIRLANMA METODİKASI
Bəzi cərrahlar venanı aşağı ətrafın distal qismindən çıxarılmasına üstünlük verir. Çünki,
burada venanın diametri və divar qalınlığı daha məqsədəuyğundur və perineumdan (infeksiya
100>
Dostları ilə paylaş: |