Design ft derslik 8 2017 Layout 1

87
xası ötürmə istiqamətinə olmaqla topu dəqiq ötürmək bacarığı, topu mey ­
dançanın sağ və ya sol tərəfinə ötürmək və s. bu kimi fəaliyyətdən iba rətdir.
Eyni zamanda ön və arxa xətt oyunçularının iştirakı ilə hücum takti kasına
yiyələnmək zəruridir.
Hərəki qabiliyyətlərin inkişaf etdirilməsi
Qüvvə və sürət­güc qabiliyyətinin inkişafı üçün hərəkətlər:
1. Müxtəlif çəkili topların çoxsaylı atılması, itələnməsi.
2. Bir və iki ayağın təkanı ilə uzağa tullanmaq.
3. İki ayağın təkanı ilə toplar və ya hər hansı maneə üzə rindən hoppanaraq
keçmək.
4. Müxtəlif maneələr üzərindən tək ayağın təkanı ilə tullanaraq keçmək.
5. Hündürlükdən (gimnastika skamyası, 40–50 sm digər hündürlük, ha ­
zır lıqlı olanlar üçün gimnastika keçisi və ya tir) aşağıya tullanaraq
dərhal yuxarıya sıçramaq.
6. Cüt ayağın təkanı ilə müəyyən məsafə (məsələn, 15 metr) qət et məklə
cütlükdə yarış.
Sürət qabiliyyətinin artırılması üçün hərəkətlər
1. 10–15 metr məsafəyə sü rətlənmə və kəskin qaçış.
2. Müxtəlif çıxış vəziyyətlərindən, 10–15 m sü rət lənmə və kəskin qaçış.
3. Müxtəlif intervallı komanda ilə 10–15 m məsafəyə bitişdirici addımlar
və tullanmalarla qaçış.
4. Müxtəlif istiqamətlərə (sağa, sola, irəliyə, arxaya) sürətli yerdəyişmələr
və hər hansı texniki elementin imitasiya olunması.
5. Mütəhərrik oyunlar.
Müvazinət və koordinasiya qabiliyyətinin inkişafı üçün hərəkətlər
1. İrəliyə tək və çoxsaylı mayallaq aşmalar.
2. 90º, 180º dönməklə yerindən tək və çoxsaylı tullanmalar.
3. Yerindən və qaçaraq 270º, 360º dönmələrlə tullanmalar, sıçrayışlar.
4. Müxtəlif maneələr üzərindən dönmələrlə və dönməsiz tullanmalar.
5. Mütəhərrik oyunlar.
 Çap üçün deyil

---

88
Sıra hərəkətləri
Yerində addımlamadan sırada və cərgədə yerişə keçmək. Bu fəaliyyətə
yerində addımlayarkən sol ayaq altında verilən “İRƏLİ!” komandası ilə
başlanılır. Sağ ayaqla yerində addımdan sonra sol ayaqla irəliyə hərəkət icra
edilir.
Бюлцнмя  вя  говушма  иля  бир  сырадан  2,  4  вя  с.  сырайа  йенидян
дцзцлцш. Bu fəaliyyət sinfin sırada hərəkətdə olduğu zaman (şəkil 51 a, b, c,
ç, d) aşağıdakı komandaların köməyi ilə yerinə yetirilir:  
а) Hərəkət edən sıra zalın ortasına yaxınlaşdıqda “MƏRKƏZDƏN –
MARŞ!” komandası verilir. Şagird sağla addım atır, ona istinad edərək zalın
mərkəzinə dönür. 
b) Hərəkət edən sıra zalın qarşı tərəfindəki sərhədinə yaxınlaşdıqda sol
ayaq altına “SAĞ VƏ SOL ƏTRAFA TƏK SIRA İLƏ – МАRŞ!” komandası
verilir. B
у команда ilя 1-ci шаэирд саьа, онун ардынъа эялян сола, нювбяти
шаэирд саьа, онун ардынъа эялян сола вя с. олмагла якс истигамятя щярякят
едян ики сырайа бюлцнмя баш верир.
ъ) Якс тяряфлярдян гаршы-гаршыйа щярякят едян сыралар йахынлашдыгда
“МЯРКЯЗДЯН ИКИ-ИКИ – МАРШ!” командасы верилир. Бу команда иля
гаршы-гаршыйа йахынлашан сыралар дюнмя йериндян саьа (сола) щярякят едирляр.
Сонра ися “САЬА ВЯ СОЛА ИКИ СЫРАЙЛА МАРШ!” командасы верилир. 
ч) Синфин сыраларла щярякяти заманы бюлцнмя вя бирляшмядян истифадя
етмякля 4 сырада дцзцлцш йаратмаг мцмкцндцр. Бу заман “МЯРКЯЗДЯН
– МАРШ!” командасындан истифадя олунур. Беляликля, мяркяздян кечмякля
бю лцн мя вя говушма иля
бир сырадан бир нечя сырайа
йенидян дцзцлцрляр.
Якс дцзцлцшляр (бюлцн-
мя вя бирляшмяляр) диэяр
ардыъыллыгла верилян коман-
далар цзря йериня йетирилир.
д) “МЯРКЯЗДЯН ИКИ
СЫРАДА МАРШ!” коман-
дасы иля якс тяряфлярдян гар-
шы-гаршыйа йахынлашан 4 сыра
ики сырада бирляшяряк (саь
тяряфдяки сыралардан биринъи
a)
b)
c)
ç)
d)
Şəkil 51
15. GİMNASTİKA
 Çap üçün deyil

---

89
ъярэяляр, сонра ися сол тяряфдяки сырадан биринъи ъярэяляр мяркяздян щярякятя
башлайырлар. Сонра саь тяряфдяки сыралардан икинъи ъярэя, ардынъа сол тяряфдяки
сыралардан икинъи ъярэя вя с.)  йени 2 сыра йарадыр.
“САЬА ВЯ СОЛА БИР СЫРАДА – МАРШ!” командасы иля щярякятдя
олан сыра якс тяряфляря щярякят едян ики сырайа бюлцнцр. Сонра ися “МЯР-
КЯЗДЯН БИР СЫРАДА МАРШ!” командасы иля ики сыра бир сырада бирляшир.
Sallanmalar və dayaqlar (oğlanlar üçün)
I. İrəliyə yellənməklə aşaraq dayağa qalxmaq və ayaqlar aralı oturuş.
Bu hərəkət hündür turnikdə icra olunur. Sallanma vəziyyətində çanaq­bud
oynağından irəliyə bükülmək və fəal arxaya açılma. Hərəkət bir neçə dəfə
ar tan amplitudayla icra olunur. Ən arxa vəziyyətdən çanaq­bud oynağından
fəal bükülərək yuxarıya dartınmaq, ayaqları turnik üzərindən aşıraraq arxaya,
qarın üzərində sallanma vəziyyəti almaq. Fırlanma hərəkətini davam etdir ­
məklə düzəlmək, qolları açaraq dayağa keçmək. Sonra bir ayağı turnik üzə ­
rin dən keçirərək ayaqlar aralı oturuş vəziyyətinə keçmək.
Köməkçi hərəkətlər:
1. Sallanmada bükülməklə yel ­
lənmələr.
2. Sallanmada irəliyə yellənmə
ilə dartınma.
3. Alçaq turnikdə iki ayağın tə ­
kanı ilə aşaraq dayağa qalxmaq
(tək rar).
4. Alçaq turnikdə iki ayağın tə ­
ka 
nı ilə aşaraq dayaqdan ayaqlar
ara lı oturuşa keçmək.
II. Yellənmə və qüvvə ilə aşa ­
raq dayağa qalxma. Sallanmadan
bükülmüş qollarda sallanma (şəkil
52, a) vəziyyətinə qədər dartınma. Çanaq­bud oynağından fəal əyil məklə
ayaq la rı irəli­yuxarıya turnikin arxasına qaldıraraq (şəkil 52, b, c) qarın üzə ­
rində sal  lan mış vəziyyət almaq. Gövdəni düzəltmək və dayaq vəziyyəti al ­
maq (şəkil 52, ç).
Şəkil 52
a)
b)
с)
ç)
 Çap üçün deyil

---