Design ft derslik 8 2017 Layout 1
Yüklə 3,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İdman növü Qruplarda məşğələlər üçün yaş həddi
- Çap üçün deyil 110
- Fiziki hazırlıq
- İdman qızışdırması
- Çap üçün deyil 111
- 18. QÜVVƏ QABİLİYYƏTİ Fiziki hazırlıq
- Qüvvə qabiliyyəti
- Mütləq qüvvə
109 dözümlülük və s.), növün icra texnikasına yiyələnmə, gün, qida rejimlərinə ciddi əməl olunması və s. ola bilər. Hər bir idman növü özünün müəyyən xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Bu xüsusiyyətlərdən asılı olaraq ayrıayrı idman növləri ilə ciddi məşğul olmaq, başqa sözlə, ixtisaslaşmaq məqsədilə məşğələlərə başlamaq vaxtları müxtəlifdir. Bu səbəbdən də ayrıayrı hazırlıq qrupları üçün yaş normaları mövcuddur. İdman növü Qruplarda məşğələlər üçün yaş həddi İlkin hazırlıq Təlimməşq hazırlığı İdman təkmilləşməsi Akrobatika Basketbol,voleybol Badminton Boks Güləş növləri Həndbol İdman gimnastikası Atletika Üzgüçülük Atıcılıq idmanı Stend atıcılığı Tennis Ağırlıqqaldırma Futbol Su polosu Akademik avarçəkmə Veloidman 810 1013 1013 1215 1013 1018 810 1113 710 1114 1415 710 1314 1012 1013 1012 1214 1014 1217 1217 1417 1217 1217 1014 1317 714 1317 1517 915 1417 1217 1217 1217 1417 1412 1618 1618 1718 1618 1618 1417 1718 1217 1618 18 1417 1718 1718 1618 1718 1718 Bu yaş normaları uşaq və yeniyetmələrin hərəki qabiliyyətlərinin inki şa fı nın yaş xüsusiyyətlərinə dair elmi məlumatlara əsaslanır. Bu səbəbdən də sü rət, koordinasiya qabiliyyəti, eləcə də əyilgənliyi yaxşı inkişaf edən kiçik yaş lı məktəblilərin idman gimnastikası, üzgüçülük, suyatullanma, tennis və s. ilə ixtisaslaşması tövsiyə olunur. Sürət, sürətgüc, qüvvə qabiliyyətinin inkişafı üstünlük təşkil edən yeni yetmələrin atletika növləri, voleybol, idman təkmübarizliyi, basketbol kimi növlərdə ixtisaslaşması daha uğurlu hesab oluna bilər. Bir qədər yaşlı yeniyetmələr avarçəkmə, boks, veloidman, ağırlıqqaldırma kimi növlərdə məşğələlərə başlaya bilərlər. Ümid etmək olar ki, hər bir yeniyetmə özünün hazırlıq və hərəki qabi liy yətlərinə müvafiq idman növü seçərək özünə sağlam həyat tərzini təmin Çap üçün deyil 110 edəcəkdir. Hər bir yeniyetmə bilməlidir ki, istənilən idman növündə uğur əldə edilməsinin ilk şərti özünün ümumi fiziki hazırlığını artırmaqdır. Bununla yanaşı, istənilən halda hər bir məktəbli müəyyən hərəkət kom pleksindən istifadə etməklə özünün fiziki hazırlığının səviyyəsini yoxlaya bilər. Fiziki hazırlıq – hərəki vərdişlərin formalaşması və hərəki qabiliyyət lərin inkişafı prosesi olub, insanın peşə və idman fəaliyyəti üçün zəruri amil dir. Hər bir şagirdin fiziki hazırlığı hərəki qabiliyyətlərin – qüvvənin, sürətin, sürətgücün, dözümlülüyün, çeviklik və əyilgənliyin səviyyəsi ilə müəyyən olunur. Fiziki hazırlığın artırılması hərəkətlərdən məqsədyönlü və planlı istifa dəyə əsaslanmalıdır. Hər bir məşğələ konkret məqsəd daşımalı, inkişaf etdi riləcək əzələ qrupları, hərəkətlər, onların icra ardıcıllığı əvvəlcədən müəyyən olunmalıdır. Bütün müstəqil məşğələlər, o cümlədən bölmələrdə aparılan məşğələlər qızışdırıcı hərəkətlərdən başlamalıdır. Orqanizmi qızışdırmağın əsas məqsədi onu məşq prosesində yerinə yetiriləcək əsas fiziki yükün icrasına hazırlamaqdır. Orqanizmin qızışdırılmasına yönəlmiş hərəkətlərin köməyi ilə oynaqlar, oynaqbağ aparatı, vətərlər, əzələlər əsas fiziki yükə hazırlaşdırılır, onların elastikliyi artır, oynaqların mütəhərrikliyi yüksəlir. Bütün bunlar məşq zamanı kəskin və sürətli hərəkətləri yerinə yetirərkən zədələnmələrin baş verməsinin qarşısını alır. Qızışdırıcı hərəkətlər birbaşa icraya məsul olan, yuxarıda sadaladığımız işçi üzvlərlə yanaşı, mərkəzi sinir sistemini fəallaşdırır, funksional orqanların hazırlıq vəziyyətini yüksəldir. Xüsusiyyətinə görə qızışdırıcı hərəkətlər iki qrupa bölünür: ümumi və idman. Adi qızışdırma özü iki qrup hərəkətlərdən ibarət olur. Birinci qrup hərəkətlər orqanizmə hərtərəfli təsir göstərən, orta intensivlikli qaçış, gim nastika, oyun hərəkətlərindən ibarətdir. İkinci qrupa struktur cəhətdən əsas hərəkətə yaxın olan xüsusi hazırlayıcı hərəkətlər daxildir. İdman qızışdırması – adi qızışmadan fərqli olaraq, üç hissədən ibarətdir. Birinci hissəyə daxil olan hərəkətlər oynaq, bağ, vətər, əzələ, ürəkdamar və tənəffüs sistemlərini qarşıdakı əsas işə hazırlamaq funksiyasını yerinə yetirir. İkinci qrup hərəkətlərə daha çox orta intensivlikli qaçış daxildir. Bu zaman ürək vurğularının sayı 120–140 vur/dəq. arasında olmalıdır. Üçüncü qrup hərəkətlərə isə adi qızışdırmada olduğu kimi əsas hərəkətlərlə struktur uyğunluğuna malik olan xüsusi hazırlayıcı hərəkətlər daxildir. Qızışdırmanın məzmun və davamiyyəti qarşıdakı fiziki yükün xüsusiyyətindən, ilin Çap üçün deyil 111 fəslindən, iqlim şəraitindən və məşğə lə nin vaxtından, keçirilmə yerindən asılıdır. Qızışdırma, adətən, 5–6 dəqiqəlik orta intensivlikli qaçışla başlayır. Sonra isə qol, ayaq, gövdə üçün müxtəlif hərəkətlər icra edilir. Aşağıdakı hərəkətlər ümumi və idman qızışdırması üçün tövsiyə olunur. Qollar üçün hərəkətlər: – qolların yanlardan yuxarıya qaldırılması və endirilməsi – 10 dəfə; – qolların irəlidən arxaya qaldırılması və endirilməsi – 10 dəfə; – qolların irəliyə və arxaya dairəvi hərəkəti – 10 dəfə. Gövdə üçün hərəkətlər: – ayaqların üfüqi vəziyyətə qədər qaldırılması – 8 dəfə; – ayaqların başa holaylandırma hərəkəti – 6–8 dəfə; – uzanmış vəziyyətdən ayaqların qaldırılması və endirilməsi – 6–8 dəfə. Ayaqlar üçün hərəkətlər: – oturubqalxma – 10–12 dəfə; – bir ayaq üzərində oturubqalxma – 6 dəfə; – ayaqlar geniş oturuşda bədənin ağırlığının bir ayaqdan digərinə ke çi rilməsi – 6–8 dəfə. Qızışdırmaya ayrılan ümumi vaxt 20–25 dəqiqədir. Hərəkətlərin icrasının sonunda nəbz vurğusu 140–150 vur/dəq. artıq olmamalıdır. Əsas məşqin başlanmasına bir dəqiqə qalmış nəbz vurğusu 110–115 vur/dəq. ola bilər. 18. QÜVVƏ QABİLİYYƏTİ Fiziki hazırlıq – hərəki vərdişlərin və ayrıayrı hərəki qabiliyyətlərin məcmusundan ibarətdir. Kifayət qədər fiziki hazırlığa malik olmayan yeni yetmənin hər hansı idman növündə yüksək nəticə əldə etməsi mümkün deyil. Fiziki hazırlıq bütün idman növlərində ixtisaslaşmanın baza hazırlığı hesab olunur. Qüvvə qabiliyyəti bütün hərəki qabiliyyətlərin inkişaf etdirilməsi üçün mühüm amildir. Qüvvə insanın əzələ qüvvəsi hesabına xa rici müqaviməti dəf etmək və ona qarşı dayanmaq qabiliyyəti kimi dəyər lən dirilir. İdmanda təzahür formasından asılı olaraq qüvvə növləri çoxdur. Lakin fiziki hazırlıq nöqteyinəzərindən ümumi və nisbi qüvvə anla yışları mövcuddur. Mütləq qüvvə öz bədəninin çəkisindən asılı olmayaraq, şagirdin dəf edə bildiyi xarici müqavimətin maksimal çəkisidir. Çap üçün deyil Yüklə 3,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|