Aman da mənə Moqadişuya necə gəlib çıxdığını, ərini necə
tapdığını danışdı. Onun əri xoşxasiyyət, sakit və zəhmətkeş bir
adam idi. Bacım səkkizaylıq hamilə idi və birinci uşağını
gözləyirdi. Lakin ayağa qalxanda bu yaxınlarda ana olacaq
qadına oxşamırdı. Altı futdan da hündür boyu olan bacım uzun
afrikan paltarında heç hamiləyə oxşamır və zərif görünürdü.
Onun çox gözəl göründüyünü hələ də xatırlayıram və ümid
edirdim ki, hamilə olanda mən də onun kimi gözəl olacağam.
Biz bir az söhbət etdikdən sonra bayaqdan beynimdən keçən
sualı verdim: “Aman, evə qayıtmaq istəmirəm - sizdə qala
bilərəm?”
“Deməli, sən də qaçdın və bütün işləri Mamanın öhdəsinə
buraxdın...” - o, kefsiz halda dedi. Amma istədiyim qədər
onlarda qalmağıma razılaşdı. Onun daxması iki balaca otaqdan
ibarət idi, birində mən, o birində əri ilə bacım yatırdı. Ərini az-
az görürdük, o, səhər erkən işə gedir, günorta yeməyinə
qayıdır, bir az dincəlir, sonra işə qayıdır və bir də gecə gəlirdi.
Evdə olanda da o qədər az danışırdı ki, onun haqqında, demək
olar ki, heç nə xatırlamıram - hətta adını, nə işlə məşğul
olduğunu belə...
Amanın çox qəşəng bir qızı dünyaya gəldi. Mən ona uşağa
baxmaqda kömək edirdim. Həmçinin evi təmizləyir, çirkli
paltarları aparıb çöldə yuyur, qurumaq üçün sərirdim.
Bazara gedir, bazarlıq edir, satıcılarla sövdələşməyin
sirlərini öyrənirdim. Yerlilərin mimikaları ilə satıcılara
yaxınlaşaraq dərhal soruşurdum: “Neçəyədir?” Eyni ssenari,
demək olar ki, hər gün təkrarlanırdı: satıcı qadın qabağıma biri
böyük, ikisi balaca olmaqla üç pomidor qoyub mənə üç
dəvənin qiymətini (təbii ki, mənim fikrimcə!) oxuyurdu.
downloaded from KitabYurdu.org
83
Əlimi yellədərək bezikmiş bir tərzdə deyirdim:
-
Oy, çox bahadır...
-
Yaxşı, gəl, gəl, nə qədər verə bilərsən?
-
İki əlli.
-
Oy, yox, yox! O qədər də yox...
Bu vaxt özümü gedirmiş kimi göstərir və bir gözüm əvvəlki
satıcıda, həvəslə başqa satıcılarla danışırdım. Sonra geri
qayıdırdım, ikimizdən birimiz yorulanadək sövdələşir və
nəhayət, razılığa gəlirdik.
Bacım anamdan narahat olduğunu deyirdi. Bu narahatlıq
mən də qaçıb gəldikdən sonra bir az da artmışdı: “Mama bütün
işi təkbaşına görür...” Həmişə söhbət o yerə gəlib çatanda elə
danışırdı ki, sanki vəziyyətin belə olmağının bütün günahı
məndədir. Anamla bağlı dediklərini başa düşürdüm, amma
Aman özünün də qaçdığını heç vaxt xatırlatmırdı. Onunla
keçirdiyim uşaqlıq illərimi xatırlayırdım. Görüşmədiyimiz
təxminən bu beş ildə çox şey dəyişmişdi, amma Amançün hər
şey əvvəlki kimi idi. Onun nəzərində mən hələ də o vaxtkı
balaca, səfeh uşaq idim, o isə həmişə, həmişə ən ağıllı və ən
böyük idi. Mənə aydın oldu ki, bir-birimizə zahirən çox
oxşasaq da, əslində, xasiyyətimiz tamamilə fərqli idi. Onun bu
yersiz ağalığı məni getdikcə daha çox qıcıqlandırırdı. Papa
məni o qocaya ərə vermək istəyəndə başqa bir həyat arzusuyla
qaçmışdım. Yemək bişirmək, paltar yumaq, uşaq saxlamaq -
evdə kiçik bacı-qardaşıma da mən baxırdım - arzuladığım
həyatda yox idi.
Beləcə, bir gün Amangilin evindən çıxaraq qismətimdə məni
daha nələr gözlədiyini axtarmağa getdim. Bunu onunla
müzakirə etməmişdim, ona gedəcəyimi belə deməmişdim.
downloaded from KitabYurdu.org
Sadəcə, bir səhər oyanıb evdən çıxdım və bir daha geri
qayıtmadım. O vaxt bu gedişimdən razı qalmışdım, amma
bilmirdim ki, onu bir daha görə bilməyəcəyəm.
7.
MOQADIŞU
Amangildə yaşadığım vaxt ərzində məni Moqadişuda yaşayan
başqa qohumlarımızgilə aparmışdı. Ömrümdə birinci dəfə
anamın ailəsindən olan adamlarla görüşə bilmişdim. Anam
paytaxtda anası, dörd qardaşı və dörd bacısı ilə yaşamışdı.
Moqadişuda yaşayanda nənəmlə görüşdüyümə görə çox
məmnunam. İndi onun təxminən doxsan yaşı var, amma mən
görəndə yetmiş yaşlarında olardı. Nənəm əsl Mamadır. O,
güclü iradə və xarakterə malik dişbatmaz bir qadındır. Əlləri
neçə illərin əziyyətini çəkdiyindən timsah dərisinə oxşayırdı.
Nənəm ərəb ölkələrinin birində doğulmuşdu, lakin hansı
ölkə olduğunu dəqiq bilmirəm. Mömin müsəlman idi, üzünü
Məkkəyə tutaraq gündə beş dəfə namaz qılardı və evdən
çıxanda başdan-ayağa qara çarşaba bürünərdi. Arabir onunla
zarafat edərdim: “Nənə, yaxşısan? Lazım olan tərəfə getdiyinə
əminsən? Çarşabın arxasından necə görürsən?”
Onun acığı tutardı: “Ah, gəl, gəl görüm. Hər şeyi lap yaxşı
görürəm”.
Gülə-gülə deyərdim: “Yaxşı, bəs nəfəs ala bilirsən?!”
Nənəmgildə qaldığım günlərdə başa düşdüm ki, Mama öz
gücünü haradan alıbmış. Babam neçə illər əvvəl vəfat etmiş,
nənəmsə evin və uşaqlann qayğısını çəkməklə bütün işləri özü
tək görmüşdü. Onlara gedəndə məni o ki var yorardı. Səhər
yerimizdən qalxan kimi o artıq getməyə hazır olardı. O dəqiqə
deyərdi: “Tez ol, Varis. Gedək”.
Nənəm bazardan bir xeyli uzaqda yaşayırdı. Biz hər gün
downloaded from KitabYurdu.org
85
bazarlıq etməyə gedərdik. Nənəmə deyərdim: “Nənə, gəl
avtobusla gedək, çox istidi. Bazar da piyada getməkçün xeyli
uzaqdır”.
“Nə?! Avtobus?! Gəl, gəl, gəl gedək. Sənin kimi cavan qız
avtobusla getmək istəyir?! Niyə şikayətlənirsən? Axır vaxtlar
yaman tənbəl olmusan. İndinin uşaqları hamısı belədir,
bilmirəm sizə nə olub. Sənin yaşında olanda mən millərlə yolu
piyada gedərdim... Ay qız, mənimlə gəlirsən, ya yox?” Beləcə,
yola düşürdük. Bir az da uzunçuluq etsəydim, o, mənsiz
gedəcəkdi. Evə qayıdanda arxasınca torbalan darta-darta
çətinliklə gələrdim.
Mən Moqadişudan çıxandan sonra xalalanmdan biri
özündən sonra doqquz yetim qoyub vəfat edib. Nənəm onun da
uşaqlanna öz balaları kimi baxıb. O əsl Mamadır və nə etmək
lazım idisə, onu da edirdi.
Nənəmgildə olanda dayılarımdan biri, Voldab dayı ilə
görüşmüşdüm. Bir gün bazardan qayıdanda onu o biri dayım
uşaqlanmdan biri qucağında divanda oturan gördüm. Onu
əvvəllər heç vaxt görməsəm də, anama çox oxşadığından
özümü
saxlamadan
üstünə
qaçdım. Anamçün çox
darıxdığımdan onu xatırladan hər şeyə qarşı inanılmaz
dərəcədə həssas olmuşdum. Onun üstünə qaçdım, mən də sanki
aynada bir az fərqli görünən adamlar kimi anama
oxşadığımdan bu həm qəribə, həm də gözəl idi. O, evdən
qaçdığımı və Moqadişuda qaldığımı eşitmişdi. Ona
yaxınlaşanda dedi: “Bu, zənn etdiyim adamdır?” Həmin gün
evdən çıxandan bəri ilk dəfə doyunca gülmüşdüm. Voldab dayı
anama təkcə zahirən oxşamırdı, anam kimi onda da güclü
yumor hissi var idi. Bu bacı-qardaş, çox güman ki,
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |