E d. professor Rəyçilər: M. C. Atakişiyev
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
sərhədləri demək olar ki, Konstantinopoladək gedib çıxırdı. Sultan da, İngiltərə də bununla razılaşmırdı. Avstriya-Macarıstan isə istəmirdi ki, Balkan xalqları üzərində Sla\'yanların təsiri artsın. Belə bir qarışıq vəziyyətdə 1878-ci il iyun ayının 4-də Türkiyə ilə İngiltərə arasında Kipr müqaviləsi imzalanırdı;. Müqavilədə göstərilirdi ki, əgər Rusiya Batum, Ərdahan, Kars və digər əraziləri tutarsa, onda Sultanın razılığı ilə Kipr İngiltərə tərəfindən işğal olunaraq onun idarəçiliyinə verilsin. Beləliklə, İngiltərə də San-Stefan müqaviləsinin bəzi maddələrinin dəyişilməsinə çalışırdı. Odur ki, 1878-ci il may ayının 30-da Rusiya ilə İngiltərə arasında müqavilədə dəyişiklik edilməsinə dair razılıq imzalanmışdır. Müqavilədə deyilirdi ki, İngiltərə Bolqarıstanın yeni sərhədlərini rədd edir, Rusiya öz baxışlarında qalmaq hüququna malikdir, Bolqarıstanın sərhəddi Egey dənizindən ayrılır. San-Stefan müqaviləsində aparılan dəyişikliklər Berlində keçiriləcək Konqresin qərarlarının hazırlanması üçün əsas olmalıdır. £ 501 ! zamanda Avstriya-Macanstan, İngiltərə və Almaniya Rusiya-Türkiyə sülh müqaviləsi barədə də konqres çağırılmasını təklif edirdilər. Nəhayət, 1878-ci il iyun ayımn 14-də Berlində konqres öz işinə başlamışdı. Konqresdə iştirak edirdilər: Rusiyadan- Qorçakov, Almaniyadan - Bismark, İngiltərədən -Bikonsfild (Dizrasli); Avstriya - Macanstandan - Andraşi, Fransadan - Vaddinqton, İtaliyadan -Korti, Türkiyədən - Karateodoripaşa; Balkan dövlətlərinin nümayəndələri isə məşvərətçi kimi dəvət edilmişdilər. Hər halda İngiltərə və Avstriya Rusiyanın ələ keçirdiyi bəzi ərazilərin onun əlindən çıxmasına nail ola bilmişdilər. Kipr İngiltərənin əlinə keçmişdi. Bosniya və Herseqovinanın idarəçiliyi isə Avstriyaya həvalə edilmişdi. Əslində, Berlin konqresi Türkiyənin sahib olduğu ərazilərin bölüşdürülməsinə yönəldilmişdir. Berlin konqresinin əhəmiyyəti ondan ibarət 211 olmuşdur ki, Balkan dövlətləri müstəqillik almış, Bolqanstan isə siyasi muxtariyyat əldə edə bilmişdir. XIX əsrin son illərində Rusiyanin xarici siyasəti XIX əsrin axırlarında dünyamn bütün ictimai həyatında ümumi gərginlik yaşanırdı. Rusiya Rus-Türk müharibəsində qalib gəlsə də, onun beynəlxalq nüfuzu o qədər də artmamışdır. Yenidən Rusiya ilə İngiltərə arasında olan münasibət kəskinləşmişdi. İngiltərə bütün Şərqə - Türkmənistan, Balkan, İran, Əfqanıstan, Çin və s. ərazilərə qarşı tamam başqa siyasət aparırdı. Rusiya-Almaniya münasibətlərinin gərginləşməsi. Berlin Konqresindən (1878) sonra qüvvələr nisbətində müəyyən dəyişikliklər baş vermişdir. Rusiya-Almaniya münasibətləri pisləşmişdir. Almaniya ilə Avstriya -Macarıstan arasında isə müəyyən yaxınlaşma baş vermişdir. Rusiyada Slavyan- Fin təbəqələri Rusiya diplomatiyasından o qədər də razı deyildilər. Onlar San-Stefan (3 mart 1878) sülh müqaviləsinin bəzi maddələrinin həyata keçirilməsindən narazı idilər. İki dövlət arasında olan iqtisadi ziddiyyətlər də bu münasibətlərə təsir edirdi. Yerli fermerlərin tələbi ilə 1879-cu ildə Rusiyadan iri buynuzlu mal-qara və az sonra taxıl alınmasım dayandırmışlar. Bu isə Rusiya - Almaniya münasibətlərinə təsir etməyə bilməzdi. Bu məqsədlə I Vilhelmlə II Aleksandr görüşməli olmuşlar. Lakin Almaniyanın xarici işlər naziri Bismark bu danışıqları Vyanada davam etdirməyi qərara almışdır. 1879- cü ildə Rusiyanın Berlindəki səfiri P.A.Saburov ilə Bismark arasında Balkeın ölkələri barədə geniş müzakirələr aparılmışdır. Onlar Balkan ölkələrinə qarşı vahid siyasət yeritmək arzusunda idilər. Bu məqsədlə Avstriyanın Balkan ölkələrinə olan təsirinin artmasına və İngiltərənin boğazlara girməsinə imkan verməmək barədə birgə qərara gəlmişlər. Bu danışıqlara 212 baxmayaraq, Bismark Avstriya ilə müttəfiqlik barədə müqavilə bağlamağa da hazırlaşırdı. Almaniya ilə Avstriya arasında Rusiya əleyhinə müqavilə. 1879-cu ildə oktyabr ayının 7-də Almaniya ilə Avstriya arasında müttəfiqlik və birgə müdafiə barədə müqavilə imzalanmışdır. Bismark çox istəyirdi ki, bu iki ölkə arasında olan müttəfiqlik ancaq Rusiya ilə Fransa əleyhinə yönəldilsin (Ancaq Avstriya kansleri Andraşi Rusiyaya qarşı ittifaqın əleyhinə idi). Müqaviləyə görə, hər iki dövlət bir-birinə kömək etməli idi. Müqavilə müddəti 5 il nəzərdə tutulurdu. Bu müqavilə sülh xarakteri daşısa da, əslində Rusiyaya qarşı yönəldilmiş bir hərəkət idi. Bu müqavilə XIX əsrin axırları - XX əsrin əvvəllərində bağlanan ilk müqavilələrdən biri idi. Bismark belə hesab edirdi ki, Avstriya ilə olan müqavilə Rusiya ilə olan münasibətlərə o qədər də təsir etməməlidir. Çünki, o vaxt Rusiya orduda islahat aparırdı və İngiltərə ilə olan ziddiyyətlər də onu Almaniyaya yaxınlaşmağa vadar edirdi. Daha doğrusu, o çarəsiz idi. Rusiyanın xarici siyasi kursunun dəyişilməsi . 1881-ci ilin mart ayında imperator II Aleksandr vəfat etmişdir. Onun yerinə II Aleksandr keçmişdir. Həmin vaxt (1879-cu ildə) xarici işlər naziri A.M. Qorçakovun 81 yaşı vardı. Formal olaraq nazir qalsa da, real olaraq onun müavini N.K. Qirs işi aparırdı. Nəhayət, 1882-ci il aprel ayının 8 -də Qirs Rusiyanın xarici işlər naziri təyin edilmişdir. Qirs milliyyətcə İsveç idi, Pribaltikanın kasıblaşmış zadəganlarından idi. 1850-1875-ci illərdə xarici işlər nazirliyi sistemində işləmişdir. Qorçakovdan fərqli olaraq, onun əsas xarici siyasi meyli, diplomatiyası Vyana və Berlin istiqamətinə yönəldilmişdi. Onun nə o qədər nüfuzu və nə də o qədər dəstək verəni yox idi. O, çarın hər bir göstərişinə sözsüz əməl edirdi. Həmin illərdə xarici siyasətin formalaşmasına müdafiə naziri D.A Milyutin köməklik göstərirdi. Almaniya ilə münasibətlərin normallaşdırılması üçün 213 Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|