Ebedi yol islam kohne indd

171

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

şirk günahına bulaşmamış olsan, mən də səni yer üzü do lu su 

məğfirət/bağışlanma ilə qarşılayaram””. 

(Tirmizi,Dəavat, 98/3540)

Bu səbəblə müsəlmanlar Allahın rəhmət və məğfirətindən heç 

bir vaxt ümidlərini kəsməzlər. Rəsulullah (s.ə.s) Allahın rəhmə ti qar-

şı sında ümidvar olmağın gözəl bir misalını belə nəql edir:

“Cəhənnəmə girən iki nəfərin oradakı fəryadları şiddətlənə cək. 

Al lah-Təala həzrətləri:

“Çıxarın bunları!” buyuracaq. Onlara:

“Nə üçün fəryad edirsiniz?” deyə soruşacaq. Onlar:

“Bizə mərhəmət edəsən deyə belə etdik!” deyəcəklər. Haqq Tə ala:

“Mənim sizə olan rəhmətim, gedib özünüzü oda atmağı nız şək-

lin dədir!” buyuracaq. Onlar gedəcəklər, birisi özünü oda ata caq. Al-

lah da odu onun üçün sərin və zərərsiz edəcək. Digəri qalxa caq, an-

caq özünü oda ata bilməyəcək. Allah-Təala həzrətləri:

“Dostunun atdığı kimi sən özünü nə üçün cəhənnəmə atmadın?” 

de yə soruşacaq. O da:

“Ey Rəbbim, məni bir dəfə  çıxardıqdan sonra yenidən ora ya 

göndərməyəcəyini ümid edirdim!” deyəcək. Bunun qarşılığın da Al lah-

Təala:

“Yaxşı, elə isə, sənə ümid etdiyin şeyi verdim”, buyura  caq. İki si 

də Allahın rəhməti ilə cənnətə girəcək. 

(Tirmizi, Cəhənnəm, 10/2599)

Uğursuzluq Yoxdur

Rəsulullah (s.ə.s) insanların bəzi şeyləri uğur suz ad lan dı rıl ma-

la rını qadağan etmiş, bütün hər şeyə yaxşı və müsbət bir nəzər lə 

bax mağı  əsas götürmüşdür. Hz. Ənəsdən (r.a.) rəvayət edildiyi nə 

gö rə Rəsulullah (s.ə.s) bir gün:

“Uğursuzluq yoxdur. Mən xeyirə yozmağı üstün tuturam”, bu-

yur muş dur. Səhabələr:

“Xeyirə yozma (təfəül) nədir?” dedilər. Peğəmbər(s.ə.s):

“Gözəl və müsbət sözdür”, buyurdu.

 (Buxari,Tıp, 19; Müslim, Salam, 102)

Başqa bir gün Həzrət Peyğəmbərin hüzurunda uğursuzluq dan 

bəhs edilmişdi. Allah Rəsulu (s.ə.s) belə buyurdu:

“Ən gözəli,xeyirə yozmaqdır. Uğursuzluq heç bir müsəlma nı tə-

şəb büsündən geri çevirməsin. Hər hansı biriniz, xoşlamadığı bir şey 

gör düyü zaman belə desin:

İslamin Başlıca Xüsusiyyətləri

---

172

Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM

N

t

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

َتْنَٔا َّالِٕا  ِتَأٮِّي َّسلا ُعَف ْدَيَالو  َتْنَٔا َّالِٕا  ِتاَن َس َحْلاِب ىِتْٔاَي َال َّمُهللَا

َكِب َّالِٕا َةَّوُق َالَو  َلْو َح َالَو

“Allahummə lə yəti bil hasənəti illə əntə. Və lə yədfəus-seyyiə ti 

il lə ənt. Və lə havlə və lə quvvətə illə bikə”

“Allahım! Yaxşılığı sadəcə sən verərsən, pislikləri də yalnız sən 

dəf edərsən. (Günahdan qaçacaq) güc, (ibadət edəcək) qüv vət an-

caq sənin yardımınlaqazanıla bilər”. 

(Əbu Davud, Tibb, 24/3919)

Həzrət Peyğəmbər heç cür nəticə əldə edilə bilməyən Hü dey bi-

yə razılaşması əsnasında müşriklər tərəfdən Süheyl bin Am rın təm-

sil çi olaraq gəldiyini görəndə onun adındakı asanlıq mənasına işa rə 

edə rək “işiniz asanlaşdı” buyurmuşdur. 

(Buxari, Şarut, 15)

İslam sui-zəndən çəkinməyi, insanlara daima hüsnü zənn xoş 

niy yətlə baxmağı tövsiyə edir. Qurani-Kərimdə belə buyurlur:

“Ey iman gətirənlər! Çox zənnə-gümana qapılmaq dan çə ki nin. 

Şübhəsiz ki, zənnin bəzisi (heç bir əsası olmayan zənn) gü nahdır. 

(Bir-birinizin eybini, sirrini) arayıb axtarmayın, bir-bi ri nizin qey bə ti ni 

qırmayın!” 

(əl-Hücurat, 12)

Diqqətli olmaqla yanaşı, insanlara və hadisələrə yaxşı nə zər lə 

baxmaq, insana böyük bir rahatlıq təmin edir. İnsanı bir çox lü zum-

suz zəhmətdən və bəzi günahlardan xilas edir.

Bir də möminlərdə “Yaradılanı xoş gör, Yaradandan ötrü” anlayı şı 

ha kimdir. Allah-Təalaya qarşı hiss etdikləri məhəbbət səbəbilə Onun 

məx luqatına həmişə şəfqətlə yanaşar, hər şeyi Uca Yaradıcının bir 

əma nəti olaraq görürlər. Ondan gələn hər şeyi məmnuniyyətlə qə bul 

edir lər.

Mömin Allahın qəzəbindən qorxmaqla yanaşı  rəhmətin dən də 

heç bir zaman ümidini kəsməməlidir. Qorxu ilə ümid duyğu ları ara-

sındakı bu tarazlıq “beynəl-xaufi vəl-rəca” şəklində ifadə edi lir. Bir 

müsəlman heç bir zaman ümid və hüsnü zənnini itirmə dən, da vam lı 

Allahın rəhmətinə doğru yaxınlaşma cəhdi içində olmalı dır. Rə su lul-

lah (s.ə.s) belə buyurmuşur:

“Əziz və Cəlil olan Allah “Mən, bəndəmin məni zənn etdi yi ki-

mi yəm. Məni andığı (hər) yerdə onunlayam (rəhmət və yardı mım 

onun la bərabərdir)” buyurmuşdur.

Allaha and olsun ki, Allahın bəndəsinin tövbə etməsinə gö rə 

duy duğu məmnuniyyət, hər hansı birinizin ucsuz-bucaqsız səhra  da 

---

173

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

itir diyi dəvəsini tapdığı vaxtdakı sevincindən daha böyükdür. (Be lə 

ki, Allah-Təala belə buyurmuşdur):

“Mənə bir qarış yaxınlaşana mən bir arşın yaxınlaşaram, 

bir ar şın yaxınlaşana bir bəndəyəc yaxınlaşaram. Mənə yeri-

yə rək gələnə  mən qaçaraq gedərəm”. 

(Müslim, Tövbə 1, Zikr, 2, 19; 

Buxari,Tövhid, 15, 35, 55)

Üstəlik ölüm yaxınlaşdığı zaman, müsəlmanların Allaha qar şı 

duy duqları hüsnü zənn daha da artar. Cabir bin Abdullah (r.a.) be lə 

deyir:

“Vəfatından üç gün əvvəl Əziz Peyğəmbərimizin belə dediyi ni 

din lədim:

“Hər biriniz ölərkən mütləq Allah haqqında hüsnü zənn et sin!” 

(Müslim, Cənnət, 81,82; Əbu Davud,Cənaiz 13)

Maddi yöndən baxıldıqda da müsəlmanlar bədbin ola bil məz lər. Çünki 

Allah-Təala bütün insanların ruzisini təyin etmişdir. Aye yi-kə rim ələrdə belə 

buyurulur:

“Yer üzündə yaşayan elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun ru-

zi sini verməsin”. 

(Hud, 6)

“...kasıblıq üzündən uşaqlarınızı öldürməyin. Sizin də, on-

la rın da ruzisini Biz veririk”. 

(əl-Ənam, 151)

“(Yer üzündə zəiflikləri ucbatından) ruzisini daşıya (əldə edə) 

bil məyən neçə-neçə canlılar vardır. Onların da, sizin də ruzini zi 

Al lah verir. O, (hər şeyi) eşidəndir, biləndir”. 

(əl-Ənkəbut, 60)

Rəsulullah (s.ə.s) də belə buyurmuşdur:

“Bir mömin üçün mütləq iki qapı vardır: Birindən əməli yüksə lər, 

di gərindən də ruzisi enər. Bu mömin ölüncə, hər iki qapı da ağla yar. 

Ka firlər haqqında enən bu ayə bu duruma işarə edir: “Nə göy, nə də 

yer onların üzərinə ağlamadı...” 

(Duxan, 29) (Tirmizi, Təfsir, 44/3255)

İnsanın ruzisi, onu əcəlindən daha çox izləyər. Yəni in san özü-

nə ruzi olaraq nə  təqdir edilmişdirsə ona mütləq qovuşacadır. Bu 

mə na da ruzi xüsusunda ümidsizliyə qapılmadan hərəkət etməli, yal-

nız ruzi təmin etmək üçün lazımi səbəblərə riayət etməlidir. Əl dən 

gə lən hər  şeyi edərək dürüst bir şəkildə çalışdıqdan sonra Al lah-

Tə alanın verdiyi ruziyə az və ya çox demədən qənaət etməli, onu 

Al lahın razı olacağı şəkildə istifadə etməlidir. Rəsulullah (s.ə.s) be lə 

bu yurmuşdur:

İslamin Başlıca Xüsusiyyətləri

---