Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish: organizm va muhit

Экотизимлар энергияси
Erdagi hayot quyosh energiyasi hiso­biga mavjud. YOrug‘lik – Erdagi yagona oziq resursi, uning ener-giyasi fotosintez jarayonini vujudga keltiradi. Fotosintezlovchi o‘simliklar o‘txo‘r hayvonlar oziqlanadigan organik moddalar hosil qiladi, o‘txo‘r hayvonlarni etxo‘r hayvonlar iste’mol qiladi va h.k. Demak, o‘simliklar o‘zidan boshqa barcha tirik mavju-dotlarni «boqadi», ya’ni quyosh energiyasi o‘simliklar orqali barcha ti-rik organizmlarga etka­zi­ladi.
Energiya ozuqa yoki trofik zanjir orqali bir orga­nizm­dan ikkin-chi organizmga: avtotrof produtsentlardan geterotroflar kon­sument-larga, ya’ni bitta trofik halqadan boshqalariga 4-6 marta bosqichma-bosqich uzatiladi.
Trofik halqa (bosqich) – bu har bir to‘plamning oziqlanish zan-jirida egallagan o‘rni. Birinchi trofik bosqich – produtsentlar, qol-gan barchasi – konsumentlar. Ikkinchi trofik bosqich – o‘txo‘r konsu-mentlar; uchinchi trofik bosqich – o‘txo‘r konsumentlar bilan oziqlana-digan etxo‘r konsumentlar; to‘rtinchi trofik bosqich – boshqa etxo‘r-larni iste’mol qiladigan konsumentlar va h.k. Binobarin, konsu-mentlarni ham bir necha: birinchi, ikkinchi, uchinchi va sh.k. tartibli darajalarga bo‘lish mumkin (5.11-rasm).

Produtsentlar	Birinchi tartibli konsumentlar	Ikkinchi tartibli konsumentlar	Uchinchi tartibli konsumentlar
1-trofik bosqich	2-trofik bosqich