Ekspertizasi dərsliK
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.2.2.4. Qablaşdırma və markalanma
395 Mikroqarışıqlar standartda yol verilən miqdardan yüksək olarsa, arağın dad və keyfiyyəti pisləşir. Məsələn, asetaldehidin miqdarı çox olduqda araq kəskin tama və acılığa malik olur; mürəkkəb efirlərin çox olmayan miqdarında arağın dad və ətri yaxşılaşır, lakin onun miqdarının yüksəlməsi ilə araq spesifik – əsasən dadın çox hissəsində xoşagəlməyən çalarlar meydana çıxır; sivuş yağlarının miqdarının artıqlığı isə kəskin iy və yandırıcı dad əmələ gətirir. Belə ki, propil spirtinin 4 mq/l-dən artıqlığı arağın qeyri yeyinti xammalından alındığını göstərir; metil spirtinin az miqdarında (yəni, 0,02 h.%) arağın ətir və dadı dəyişmir, onun miqdarı artdıqda isə metil spirtinin yüksək toksikliyinə görə təhlükəli olur. Arağın keyfiyyəti yalnız mikroqarışıqların miqdarından deyil, həm də tərkibindən asılıdır. Araq o vaxt təhlükəli olur ki, ya hazırlanmasında texnologiya pozulur, ya da keyfiyyəti olmayan xammaldan (spirt, su) hazırlanmış olur. Su düzgün hazırlanma- dıqda onun tərkibində toksik qarışıqlar (ağır metalların duzları) arağa da keçir. Suda ionların qatılığının artması ilə tam yaxud iy əmələ gəlir. İy eyni zamanda suyun temperaturunun dəyişməsinin nəticəsi olaraq da əmələ gəlir. Kimyəvi təmiz su – destillə edilmiş su olub, dad və iyə malik olmur. Suda tam və iy o borulardan hərəkət edəndə su hazırlayıcılarda, yaxud təbii suda ilk mənbədən yaran- mış olur. Mütəxəssislər onlarla tipdə iylər fərqləndirirlər. Onlar- dan: çürüntülü (bataqlıq, balıq) iyi və tamı - yosunlar və s. Çürü- dükdə və s.; duzlu yaxud duzluvari tamı suda həll olan xörək duzu yaradır; metalın kəskin tamı manqan, dəmir, mis, sinkin korro- ziyası nəticəsində; xlor iyi artıq xlorlaşdırmada meydana gəlir. Su hardasa qaldıqda yaxud qızdırıldıqda mikroorqanizmlərin (kiflər, göbələklər) çoxalması baş verir və bu halda çürümüş torpaq tamı və iyi əmələ gəlir. Aptek iyi (dərman, kimyəvi) axıntı sularda təsadüf olunur. Turş dad mineral sular; acı dad maqnezium sulfat; qələvi – potaş, soda, qələvi ilə əlaqədardır. Adətən xoşa- gəlməz iylərin kənar olunmasına onları əmələ gətirən birləşmələri
396 filtrləmə ilə, suya fəal kömür əlavə olunmaqla və alınan birləşmə- lərin çökdürülməsi ilə nail olunur. Suyun tamının dəyişmə səbəbi- ni bilmək üçün suda olan qarışıqlar laboratoriyada təhlil olunmalıdır. Sulfatlar yaxud suyun balanslaşmamış duz tərkibi suya güclü acılıq verə bilir. Suda dəmirin yüksək miqdarı ona büzüşdürücü dad verir. Texniki məqsədli su istifadə üçün az yararlı olur. Dəmirin yüksək miqdarı həmçinin borunun daxili səthində dəmir bakteriyalarının inkişafı nəticəsində olur və bu da korroziya proseslərini sürətləndirmiş olur. Su rəng alır və bulanlıq olur. Filtrlər dəmirin miqdarından asılı olaraq konkret suya görə seçilir.
Daxili bazar üçün araq 0,75, 0,50; 0,25; 0,10; 0,05 dm 3
dm 3 tutumlu şüşə, billur, çini qablara xüsusi normativlə doldurulur. Doldurma “həcmə” və “səviyyə”yə görə aparılır. Butulkanın həcmi və doldurulma növündən asılı olaraq nominal tutumundan yol verilən kənara çıxmalar olur. “Həcmə” görə doldurmada 20±0,5 0 C temperaturda ayrı-ayrı butulkalarda nominal tutumdan aşağıdakı kənara çıxmalara yol verilir. ±8,0 sm 3
3 butulkalarda ±5,0 sm 3
3 butulkalarda ±4,0 sm 3
3 butulkalarda ±2,5 sm 3
3 butulkalarda ±1,5 sm 3
3 butulkalarda ±1,0 sm 3
3 butulkalarda. «Həcmə» görə doldurmada istehsalçı - hazırlayıcı müəssisədə
397 yoxlamada 20±0,5 0 C temperaturda 20 butulka üçün kənara çıxmalar aşağıda göstərilən miqdardan çox olmamalıdır. ±3,0 sm
3 - tutumu 0,75 dm 3 olan butulkalarda ±2,0 sm 3 - tutumu 0,50 dm 3 olan butulkalarda ±4,0 sm 3
3 olan butulkalarda. Araq və xüsusi araq vintlə yivli boğazlı butulkaya «səviyyəyə görə» doldurulmada butulkanın boğazının yuxarı hissəsindən boğazın yarısına və üçdə iki hissəsinə qədər doldurulur. Hazırlayıcı - istehsalçı müəssisədə «səviyyəyə görə» 20±0,5 0
aşağıdakı kimi olur. ±6,0sm
3 - tutumu 1,00 dm 3 olan butulkalarda ±5,0sm
3 - tutumu 0,75-0,70 dm 3 olan butulkalarda ±4,0sm 3 - tutumu 0,50dm 3 -0,20 dm
3 olan butulkalarda ±1,5sm 3
3 olan butulkalarda
±1,0sm
3 - tutumu 0,05dm 3 olan butulkalarda “Səviyyəyə görə” doldurmada ayrı-ayrı butulkalar üçün 20±0,5
0 C temperaturda nominal tutumdan kənara çıxmalar qəbul olunmuş təlimata uyğun qaydada təsdiq olunmuş sənədləşmələrə uyğun olmalıdır. Butulkalar tətbiqi Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən razılaşdırılmış müxtəlif növ materiallardan hazırlanmış qalpaq yaxud tıxacla bağlanır. Butulkalar və qrafinlər – mantar, polietilen, şüşə, çini tıxaclarla bağlanır. Bağlanma möhkəm və sıx olmaqla butulka və qrafin çevrildikdə axıtmamalıdır. Araq və xüsusi araq butulkaları çoxdəfəlik ağac, plasmas qutular, büzməli kardon qutulara qablanır. “Alka” tipli qalpaqda (aliminium qalpaq nazik divarla) hazırlayıcı - müəssisənin adı, arağın adına uyğun ştambovka edilir. Etiketdə aşağıdakı məlumatlar göstərilməlidir:
Arağın adı;
Tündlüyü, %;
Butulkanın tutumu, dm 3 ;
Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|