Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №6 (76) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №6 (76)

118 
anadangəlmə inkişaf qüsuru ilə uşaq doğulub. Müqayisə qrupunda isə 318 qadından cəmi 3 2-
nin anamnezində, yəni 10,1±1,7% (χ
2
=46,4; p<0,001) birinci hamiləlik patoloji olub. 
 
 
 
 
Cədvəl 4 
Əvvəlki hamiləliklərin nəticələri 
 
Nəticə  
Əsas qrup  
(n=159) 
Müqayisə qrupu 
(n=318) 
χ
2
; P 
Birinci hamiləlik 
57  
35,8±3,8% 
32  
10,1±1,7% 
χ
2
 = 46,4 
p< 0,001 
Abort 
6  
3,8±1,5% 
11  
3,5±1,0% 
χ
2
 = 0,03 
p>0,05 
Vaxtından əvvəl doğuş 
33  
20,8±3,2% 
6  
1,9±0,8% 
χ
2
 = 50,3 
p< 0,001 
Dölün boyunun uzanmasının 
ləngiməsi 
1  
0,6±0,6% 
0 
– 
Vaxtında doğuş 
52  
32,7±3,7% 
244  
76,7±2,4% 
χ
2
 = 87,3 
p< 0,001 
Hamiləliyin son vaxtlarında  
süni pozulması  
10  
6,3±1,9% 
25  
7,9±1,5% 
χ
2
 = 0,39 
p>0,05 
Anadangəlmə inkişaf qüsuru ilə 
uşaq doğulubmu? 
Bəli 
Xeyr  
 
 
6 (3,8±1,5%) 
153 (96,2±1,5%) 
 
 
6 (1,9±0,8%) 
312 (98,1±0,8%) 
 
 
χ2 = 1,54 
p>0,05 
Atanın və qohumlarında AİQ-lə 
uşaq doğulubmu? 
Bəli 
Xeyr  
 
 
3 (1,8±1,1%) 
156 (98,1±1,1%) 
 
 
0 
318 (100%) 
 
 
χ2 =3,40 
p>0,05 
 
Cədvəl  4.4-dən  göründüyü  kimi,  əsas  qrupdan  olan  33  qadının  anamnezində  dürüst 
olaraq uşaq vaxtından əvvəl yarımçıq doğularaq 20,8±3,2% (χ
2
=50,3; p<0,001) təşkil etmişdi. 
Müqayisə  qrupunda  isə  cəmi  6  uşaq  vaxtından  əvvəl  doğularaq  1,9±0,8%  təşkil  etmişdi. 
Müqayisə  qrupunda  əsas  qrupdan  fərqlənərək  qadınların  əksəriyyətində  (244)  əvvəlki 
hamiləliklər  vaxtında  doğuşla  başa  çataraq  76,7±2,4%  (χ
2
=87,3;  p<0,001)  olmuşdur.  Əsas 
qrupun  qadınlarının  anamnezində  cəmi  52  nəfərində  hamiləlik  vaxtında  doğuş  ilə 
tamamlanmışdı. 
Bir  sıra  müəlliflərin  fikrinə  görə,  ilk  plansız  hamiləlik  də  risk  amili  kimi  qəbul  edilə 
bilər.  Burada  hamiləlikönü  dövrdə  ər-arvadın,  xüsusən  də  qadının  virus  infeksiyalara  qarşı 
müayinəyə cəlb olunması nəzərdə tutulur. 
Dölün normal inkişaf etməsində və gələcək uşağın sağlam həyata gəlməsi üçün ananın 
həyat  şəraiti,  valideynlərin  yaş  həddi,  xarici  mühit  şərait  durumu,  ailənin  sosial -ekonomik 
vəziyyəti  ilə  bərabər  ananın  əhval-ruhiyyəsinin,  qadının  hamilə  olmaq  arzusunda  olmasının, 
hamiləliyin  anaya  və  ailəyə  münasib  vaxt  üçün  planlaşdırılmasının,  hamiləliyin  gediş 
xüsusiyyətlərinin böyük rolu var. Cədvəl 5-də əsas qrupda və müqayisə olunan qrupdan olan 
qadınlarda hazırki hamiləlik və onun gediş xüsusiyyətləri göstərilir. 
 
 
 
 

---

119 
Cədvəl 5 
Hazırki hamiləlik və onun gediş xüsusiyyətləri 
 
Nəticə  
Əsas qrup (n=159) 
Müqayisə qrupu 
(n=318) 
χ
2
; P 
Planlaşdırılmış, arzu olunan 
hamiləlik 
60 (37,7±3,8%) 
242 (76,1±2,4%) 
χ
2
 = 67,1 
p< 0,001 
Planlaşdırılmış, lakin arzu 
olunmayan hamiləlik 
2 (1,3±0,9%) 
- 
- 
Planlaşdırılmamış, lakin arzu 
olunan hamiləlik 
84 (52,8±4,0%) 
76 (23,9±2,4%) 
χ
2
 = 39,8 
p< 0,001 
Planlaşdırılmamış və arzu 
olunmayan hamiləlik 
13 (8,2±2,2%) 
- 
- 
Hamiləliyin 
gedişi 
Gec toksikoz 
23 (14,5±2,8%) 
51 (16,0±2,1%) 
χ
2
 = 0,20 
p> 0,05 
Düşüyə təhlükə 
39 (24,5±3,4%) 
20 (6,3±1,4%) 
χ
2
 = 32,5 
p< 0,001 
Cədvəl  4.5-dən  göründüyü  kimi,  müqayisə  olan  qrupdan  olan  qadınların  242,  yəni 
76,1±2,4%  (χ
2
  =  67,1;  p<0,001)  hazırki  hamiləliyi  həm  arzu  etmişdilər,  həm  də 
planlaşdırmışdılar. Əsas qrupdan isə 159 hamilədən cəmi 60 qadın, yəni 37,7±3,8% hamiləliyi 
arzu  edərək  planlaşdırmışdılar.  Bu  qrupdan  olan  qadınların  84,  yəni  52,8±4,0%  (χ
2
  =39,8; 
p<0,001) hamiləliyi arzu etsələr də, planlaşdırmamışdılar. Müqayisə qrupundan olan 76 qadın 
isə,  yəni  23,9±2,4%  hamiləliyi  arzu  etsələr  də,  planına  salmamışdılar.  Əsas  qrupdan  olan 
qadınların  13,  yəni  8,2±2,2%  anadangəlmə  inkişaf  anomaliyaları  ilə  uşaq  doğanların  hamısı 
əvvəldən  hamiləliyi  nə  planlaşdırmışdılar,  nə  də  arzu  etməmişdilər.  Kontrol  qrupdan  olan 
qadınların heç biri belə vəziyyətdə olmamışdı. 
Hamiləliyin  gediş xüsusiyyətini təhlil  etdikdə cədvəl 4.5-dən  göründüyü  kimi,  məlum 
oldu  ki,  əsas  qrupdan  olan  qadınların  23-də  (14,5±2,8%),  müqayisə  qrupunda  isə  51-də 
(16,0±2,1%;  χ
2
  =0,20;  p>0,05)  gec  toksikoz  müşahidə  olunmuşdu.  Düşüyə  təhlükə  də  isə 
qrupda  39  (24,5±3,4%;  χ
2
  =32,5;  p<0,001)  qadında  olduğu  halda,  müqayisə  qrupunda  cəmi 
6,3±1,4%, yəni 20 hamilə qadında müşahidə olunmuşdur. 
Beləliklə,  əldə  etdiyimiz  məlumatlar  əyani  şəkildə  sübut  edir  ki,  planlaşdırılmamış, 
arzu  olunmayan  hamiləlik,  xüsusi  ilə  birinci  hamiləlik,  hamiləliyin  patoloji  gedişi  döldə  və 
nəticədə  gələcək  yeni  doğulmuş  uşaqda  bu  və  ya  digər  anadangəlmə  qüsurun  inkişaf 
etməsində  risk  amilləri  sırasındadır.  Eyni  zamanda  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  bir  sıra  hamilə 
qadınlarda  gec  toksikozun  olması  düşük  təhlükəsi  olduğu  üçün  26,5±3,4%  hamilə  qadına 
müalicə aparılmışdır (χ
2
=32,5; p<0,001). Bu inkişaf qüsuru olan dölün yarımçıq doğulmasına 
böyük ehtimal olduğunu göstərir. 
Hamiləliyin  arzu  olunması,  onun  düzgün  planlaşdırılması,  hamilə  qadınların 
məsləhətxanalara,  mamalıq  mərkəzlərinə  və  ya  elmi-tədqiqat  institutuna  erkən  mərhələdə 
müraciət etməsi, müasir və effektiv diaqnostik testlərdən istifadə edilməsi ilə anada və döldə 
ağırlaşmaların  proqnozlaşdırılmasına,  profilaktik  və  müalicə  tədbirlərinin  vaxtında 
aparılmasına imkan yaradaraq uşağın yaşamaq qabiliyyəti ilə doğulmasına zəmin yaradır. 
Son  illərin  ədəbiyyat  xülasəsində  öz  əksini  tapan  tədqiqatlarına  görə  dölün 
anadangəlmə inkişaf qüsurlarının formalaşmasında aparıcı yerlərdən biri ananın xəstəliklərinə 
məxsusdur.  Ananın  sağlamlıq  durumunun,  hamiləlikdən  əvvəl  və  hamiləlik  dövründə 
keçirdiyi  xəstəliklərin  dölün  inkişafına,  ümumiyyətlə  onun  orqanizminin  və  üzvlərinin 
formalaşması  mərhələsində  mənfi  təsirini  və  uşağın  anadangəlmə  inkişaf  qüsuru  ilə 
doğulmasının səbəbini aydınlaşdırmaq məqsədi ilə əsas və kontrol (müqayisə) qrupunu təşkil 
edən analar arasında tədqiqatlar aparmışıq, nəticəsi isə cədvəl 6-da göstərilmişdir. 

---