Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №7 (80) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №7 (80)



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə75/127
tarix24.04.2018
ölçüsü5,01 Kb.
#40129
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   127

157 
 
azalma və zəifləmə Ön Asiya sinfinin daim artmaqda olan xüsusiyyəti ilə izah oluna bilər. Təhlillər 
əsasən Ön Asiya sinfinin digər sinfinin üzərindəki üstünlüyünü aşkar surətdə göstərir. 
Ümumiyyətlə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının meşə ekosistemində kserofil, boreal və qafqaz 
areal tiplərinə malik bitkilərin üstünlüyü ərazinin fiziki-coğrafi şəraiti ilə əlaqədardır (Diaqram). 
 
Diaqram. Meşə ekosistemində yayılan ağac və kolların coğrafi areal spektri 
 
Beləliklə,  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının  meşə  ekosisteminin  ağac  bitkiliyində  təmsil 
olunmuş  coğrafi  elementlərin  areal  tipləri  üzrə  paylanması  göstərir  ki,  kserofit  formasiyaların 
formalaşmasında  arealların  Ön  Asiya,  İran-Turan,  Qədim  Aralıq  dənizi,  Qafqaz  və  Kiçik  Asiya 
Qafqaz  qruplarının  nümayəndələri  aparıcı  rola  malikdirlər.  Bu  da  başlıca  olaraq  növlərin 
miqrasiyası,  növəmələgəlmə və qədim reliktlərin dövrümüzə qədər qorunub saxlanılması hesabına 
formalaşmışdır. 
ƏDƏBİYYAT 
1.
 
İbrahimov  Ə.M.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  florasının  yabanı  alma  və  armud  növlərinin 
bioekoloji xüsusiyyətləri, istifadə imkanları: Biol. elm. nam. ... dis. avtoref. Bakı, 2008, 24 s. 
2.
 
İbrahimov  Ə.M. Naxçıvan Muxtar Respublikasının meşə  ekosistemi  (İcmal)  // AMEA  Naxçıvan 
Bölməsinin Xəbərləri, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2015, №  4, s. 82-92 
3.
 
Talıbov T.H., İbrahimov Ə.M. Naxçıvan Muxtar Respublikasının dendroflorası // AMEA Naxçıvan 
Bölməsinin Xəbərləri, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2013, № 4, s.60-77 
4.
 
Talıbov  T.H.,  İbrahimov  Ə.M.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının  meşə  ekosistemində 
çılpaqtoxumlu bitkilərin rolu / Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti “Aqrar elmin inkişafı, ərzaq 
təhlükəsizliyi və ətraf mühitin mühafizəsində beynəlxalq əməkdaşlıq“ VIII beynəlxalq elmi- praktik 
konfrans, 03-04 oktyabr 2016, Gəncə, Azərbaycan, 2016, C. I, s. 120-124 
5.
 
Talıbov  T.H.,  İbrahimov  Ə.Ş.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  florasının  taksonomik  spektri  (Ali 
sporlu, çılpaqtoxumlu və örtülütoxumlu bitkilər). Naxçıvan, Əcəmi, 2008, 364 с. 
6.
 
Гроссгейм А.А. Анализ Флора Кавказа  /  Тр.Бот. Ин-та Аз ФАН. СССР, 1936, т. 1, с.37-103 
7.
 
Гроссгейм А.А. Флора Кавказа: В 7-х т.т. 1-7, Л., Наука, 1936-1967 
8.
 
Гурбанов  Э.М.  Флора  и  растительность  Атропатанской  провинции  (в  пределах 
Азербайджанской Республики). Баку, Элм, 2007, 240 с. 
9.
 
Ибрагимов  А.Ш.  Растительность  Нахчыванской  Автономной  Республике,  ее 
производительность и ботанико-географическое районирование: Автореф. дис. ... докт. био. 
наук., Баку, 2007,  34 с. 
10.
 
Портениер  Н.Н.  Методические  вапросы  выделение  географических  елементов  флоры 
Кавказа // Ботанический журнал, 2000, № 6, с. 76-84 
11.
 
Портениер Н.Н. Система географических елементов флоры Кавказа // Ботанический журнал, 
2000, № 9, с. 26-33 
 
 


158 
 
ABSTRACT 
Anvar Ibrahimov 
Geographical analysis trees and shrubs of the forest ecosystem of the Nakhchivan 
Autonomous Republic 
By analyzing the results of research conducted during the years 2004-2015 and the literature 
dates, it is found that the forest ecosystem of the Nakhchivan Autonomous Republic distributed 352 
taxons (346 species, 4 variations and 2 forms), belonging to 102 genus and 102 families. Of these 
108 trees, 147 shrubs, 45 semi-shrubs, 28 low shrubs, 19 under-shrubby and 5 lianes. The ratio of 
the species to  the  areal  types  and is  made up of  geographic  and areal  types.  It was  found that the 
trees  and  shrubs  of  the  forest  ecosystem  of  the  autonomous  republic  are  distributed  by  64  areal 
types.  We  conducted  areal  grouping  of  these  types  of  7  large  areal  units.  Here,  with  the  largest 
number  of  species  represented  xerophytic  (215  species,  61.08%),  boreal  (58  species,  16.48%), 
Caucasian  (42  species,  11.93%)  areal  types,  that  make  up  89.49%  of  the  total  number  of  species. 
Desert areal type is represented by 10 (2.84%), ancient (III Forestry period) 10 (2.84%) and steppe 
4 (1.14%) species. At the same time in the forest ecosystem is not installed areal types 13 (3.69%) 
species.  These  species  are  mainly  Anterior  Asia,  Iranian,  Mediterranean  and  Caucasian  origins.  It 
should  be  noted  that  the  prevalence  of  xerophilous  areal-type  plants  due  to  the  acquisition  of 
adaptive  features  of  the  continental  climate  and  a  lack  of  moisture.  The  forest  ecosystem  poorly 
distributed by representatives of the ancient (III Forestry period) and steppe types. This weakening 
and the decrease  can be  explained by the development  of the representatives  of the  Anterior Asia 
groups. 
РЕЗЮМЕ 
Анвар Ибрагимов 
Географический анализ деревьев и кустарников лесной экосистемы 
 Нахчыванской Автономной Республики 
На основе анализа результатов исследовательских работ проведенных в течение 2004-
2015 годов и  литературных сведений,  установлено, что  в лесной экосистеме Нахчыванской 
Автономной  Республики  распространены  352  таксона  (346  видов,  4  вариации  и  2  формы), 
относящиеся  к  102  родам  и  102  семействам.  Из  них  108  деревьев,  147  кустарников,  45 
полукустарников, 28 кустарничков, 19 полукустарничков и 5 лианов. Определено отношение 
видов  к  ареальным  типам  и  составлено  их  географическо-ареальные  типы.  Выяснено,  что 
деревья  и  кустарники  лесной  экосистемы  автономной  республики  распределены  по  64 
ареальным  типам.  Нами  проведено  группировка    этих  ареальных  типов  в  7  больших 
ареальных  единиц.  Здесь  с  наибольшим  числом  видов  представлены  ксерофитные  (215 
видов,  61,08  %),  бореальные  (58  видов,  16,48  %),  кавказские  (42  вида,  11,93%)  ареальные 
типы,  что  составляют    89,49%    от  общего  числа  всех  видов.  Пустынный  ареальный  тип 
представлен 10 (2,84 %), древний (III лесной период) 10 (2,84%) и степной 4 (1,14%) видами. 
Вместе с этим в лесной экосистеме не установлено ареальные типы 13 (3,69%) видов. 
Эти 
виды,  в  основном,  Переднеазиатского,  Иранского,  Средиземноморского  и  Кавказского 
происхождений.  Следует  отметить,  что  преобладание  ксерофильного  ареального  типа 
обусловлено  приобретением  растениями  адаптивных  особенностей    к  континентальному 
климату  и  нехватке  влаги.  В  лесной  экосистеме  слабо  распространены  представители 
древнего третичного периода и степного типов. Это ослабление и  уменьшение может  быть 
объяснено развитием представителей Переднеазиатской группы. 
 
 
NDU-nun  Elmi  Şurasının  30  noyabr  2016-cı  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa 
tövsiyə olunmuşdur (protokol № 03) 
 
 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   127




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə