Elşən Misir oğlu Nəsibov
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Siyasət və cəmiyyətin əlaqəsi
- Siyasətin xüsusiyyətləri
- Siyasətin psixologiyası
6
Cəmiyyət dövlətin iç əsaslarını təşkil edir. Dövlətin hakimiyyət və qeyri- hakimiyyət tərəfləri, ümumilikdə vətəndaşlar cəmiyyət üzvləridir. Buna görə də dövlət üçün lazım olan enerji potensialı cəmiyyətdən gəlir. Dövlət cəmiyyətin həm kollektiv, həm də fərdi ünsüründən istifadə edir. Cəmiyyətin ümumi potensialından (yaradıcılıq və quruculuqdan yaranan potensial) insanlar istifadə edirlər. İnsanlar öz arxasında həm dövlət, həm də cəmiyyət strukturlarını görür. Dövlət bütün xidmətlərini cəmiyyətə yönəldir. Dövlət cəmiyyətin həm universal, həm də fərdi-konkret təbəqələrini müdafiə edir. Onların maraqlarını təmin edir. Dövlətin əsas funksiyasının mənbəyi, obyekti cəmiyyət hesab olunur. Hansı ki, bu cəmiyyətdə xalq strukturlaşır. Cəmiyyət xalqın yaşayış tərzini özündə cəmləşdirən bir struktur olaraq, xalqın sivil və mədəni quruculuğunun və yaradıcılığının əsaslarını özündə cəmləşdirir. Cəmiyyət xalqın identifikasiyasını, yəni etnik və milli kimliyini dövlətlə birgə müəyyən edir. Vətəndaşlıq statusu cəmiyətin hər bir üzvünə verilir. Bu status hüquq və siyasət, eləcə də sosial bir statusdur. Hüquq normaları daha çox cəmiyyətdə icra edilir. Dövlət hakimiyyətində hüquq normalarının icrası o halda təmin olunur ki, həmin icra cəmiyyətə sarı yönəlir. Dövlət aparatında icra fəaliyyətinin əsas məqsədi cəmiyyətin maraqlarının təmin olunmasına istiqamətlənir. Dövlətdə (burada dövlət hakimiyyətinin aparatlarında, siyasət mərkəzlərində) inzibati və siyasi tənzimləmə məhz cəmiyyətin hüquq əsaslarını meydana gətirir. Cəmiyyətin hüquqları siyasət mərkəzlərində müəyyən olunaraq təsdiqini tapır. Dövlətin vəsaitləri, ehtiyat fondları sağlam cəmiyyətin və sistemli cəmiyyətin rifahını təşkil edir.
Dövləti təşkil edən və fəaliyyəti həyata keçirən insanlardır. Dövlət öz fəaliyyətini insanlarla təmin edir. Dövlət özünün ali mənasını insanlarda təcəssüm etdirir. Dövlət fəaliyyəti siyasət adlandığından insanların hakimiyyətdə olan fəaliyyyəti də siyasət adlanır. Bu baxımdan da siyasət öz mənbəyini cəmiyyətdən formalaşdırır və cəmiyyətə doğru yönəldir. Siyasət cəmiyyət maraqlarını təmin edir. Buna görə də cəmiyyətin tələbat istiqamətləri məhz siyasətin icra istiqamətlərini özündə cəmləşdirir. Cəmiyyətin bütün strukturları siyasətlə formalaşdırılır. Dövlət fəaliyyətini cəmiyyətin inkişafına və sağlam olmasına yönəldir. Dövlətin siyasi sistemləri cəmiyyəti əhatə edir və cəmiyyətin strukturları arasında koordinativliyi müəyyənləşdirir. Dövlət siyasəti cəmiyyət maraqlarını həm ümumi kriteriyalar üzrə, həm də fərdi-məxsusi kriteriyalar üzrə təmin edir. Cəmiyyətin inkişafına doğru yönələn siyasət dövlətin və cəmiyyətin özünün möhkəmlənməsinə istiqamətlənir. Sağlam cəmiyyət pozitiv siyasətin məqsədini təşkil edir.
7
Makro siyasət cəmiyyətə universal mənalar verir və cəmiyyəti ümumən bütövləşdirir. Hər bir şəxsin fəaliyyəti siyasətin obyektidir. Eləcə də dövlət hakimiyyətində təmsil olunanların fəaliyyəti fərdi və kollektiv olaraq siyasətdir. Siyasət cəmiyyət üzvlərində əksini tapan fəaliyyətdir. Bu baxımdan da maraqların icrasını qarşısına məqsəd kimi qoyur. Siyasətin xüsusiyyətləri və psixoloji aspektləri
Hər bir hərəkətin xüsusiyyəti vardır. Bu xüsusiyyəti təmin edən əsas amil hərəkətdə olanın və hərəkəti yaradanın tərzindən asılıdır. Elementin xassəsini məkan və tərkib müəyyən edir. Subyektin xassəsini subyekti təşkil edən elementlər yaradır.
siyasətdə iştirak edən və siyasətin tərkibini təşkil edən komponentlərin (ünsürlərin, subyektlərin, vasitələrin, elementlər) təsirlər, münasibətlər və əlaqələr fonunda qarşılıqlı şərtləndirici halıdır. Xüsusiyyət hərəkətdən, hərəkət həcmindən və tərzindən meydana gəlir.
siyasətin mühitinin xarakteristikasının öyrənilməsi mənasını verir. Burada siyasətin psixologiyası dedikdə, siyasətin məkana, zamana və resurslara bağlı olaraq sistemli şəkildə öyrənilməsinin əsasları başa düşülə bilər. Siyasətin psixologiyası siyasi fəaliyyətin məzmunu ilə əlaqəlidir. Siyasətin psixologiyası siyasi fəaliyyətin xarakteristikası haqqında sistemli biliklərdən ibarət olan bir haldır. Siyasətin psixologiyası siyasətin xarakterini iki baza aspektdə öyrənə biliər: birincisi subyektlərin, siyasəti həyata keçirənlərin psixoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi. Burada əsasən siyasətçilərin (buarada liderlərin) xarakterləri ilə bağlılıq var. Birinci istiqamətin ikinci qolu da siyasət institutlarının xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. İkincisi, siyasi mühitin (başlanğıc və nisbi son nəticələr baxımından) xüsusiyyətlərinin araşdırılması. Bu iki istiqamət vəhdətlilik təşkil edir. Siyasətçilər öz siyasi maraqlarını təmin etmək üçün siyasi mühitdən istifadə etməyə çalışırlar. Siyasətçilər həmçinin siyasi mühitin formalaşmasında iştirak edirlər. Hər iki halda siyasi mühiti (subyektlərə və obyektlərə münasibətdə) əks etdirən kriteriyalar mövcud olur. Bununla yanaşı, hesab etmək olar ki, siyasətin əsasları siyasət obyektləri üzərində fəaliyyət həyata keçirilərkən meydana gələn kateqoriyalar da mühüm rol oynayır. Bu baxımdan resursların, imkanların, zamanların və gerçəkliklərin, ümumilikdə isə sistemin xarakteri psixologiya üçün baza prinsiplər rolunda çıxış edir. Siyasətin psixologiyası siyasət subyektlərinin və obyektlərinin qarşılıqlı əsaslarını şərtləndirici (deduktiv) əsaslarını meydana gətirir. Siyasətin xüsusiyyətləri daxili və xarici məkanlar üzrə formalaşır. Burada daxili siyasət üzrə siyasətin psixoloji faktorları mühüm rol oynayır. Eləcə də siyasətin xarici faktorlar üzrə psixoloji xüsusiyyətləri də mövcud olur.
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|