Elşən Misir oğlu Nəsibov
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dövlətdaxili siyasətin psixi xüsusiyyətlərinin başlanğıc və nəticə
8
Beynəlxalq münasibətlərin xüsusiyyətləri və psixologiyası meydana gəlmiş olur. Ümumiyyətlə, məkan baxımından siyasətin psixoloji xüsusiyyətləri dövlətdaxili və beynəlxalq olmaqla iki baza istiqamətə ayrıla bilir. Hər iki istiqamətin özündə siyasətin psixoloji xüsusiyyətlərini meydana gətirən faktorlar, ümumi mühit başlanğıc rolunu oynayır. Nəticələr də yeni siyasi şəraitləri ortaya qoyur. Buradan da siyasətin psixoloji amilləri meeydana gəlmiş olur. Siyasətin psixoloji amilləri siyasi şəraitlərin meydana gəlməsini təmin edir. Siyasi şəraitlər həm gərgin şəraitlərdən, həm də sabitliklərdən meydana gəlir. Siyasətin xüsusiyyətləri mühit kimi gərginlikləri meydana gətirir, gərginliklərdən başlanğıclar götürür, eləcə də gərginlikləri nəticələr olaraq ortaya qoyur. Bununla yanaşı, sabit və sülh vəziyyətlərindən başlayır və nəzicələr olaraq ortaya qoyur. Siyasətin psixoloji aspektləri onun dərk olunmasının sistemli əsaslarından meydana gəlir. Burada dərketmə metodları mühüm önəm kəsb edir. Siyasi fəaliyyətin ruhi nəticələri, başlanğıcların ruhi nəticələrinin tərkib etibarilə dərk olunması özündə siyasətin psixoloji aspektlərini meydana gətirir. Xalqın mental
dəyərlərinin öyrənilməsi, siyasətçilərin fərdi
xarakterlərinin öyrənilməsi, şəxsiyyətin psixi portretinin müəyyən edilməsi siyasətin psixoloji əsaslarını meydana gətirir. Bütün siyasi fəaliyyətin və onun nətiəclərinin analizi siyasətin psixoloji aspektlərini özündə cəmləşdirir. Dövlətdaxili siyasətin psixi xüsusiyyətləri Dövlətdaxili siyasətin psixi xüsusiyyətlərini meydana gətirən faktorlar:
-müxtəlif məkanlar üzrə fərqli və oxşar maraqları olan və siyasi münasibətlərdə və əlaqələrdə iştirak edən ünsürlər; Obyektlər -siyasətin üzərində aparıldığı vasitələr- resurslar: məkanlar, insanlar, təbii və maddi resurslar
vəziyyətləri
-sabitliklər və sülh vəziyyətləri; -müharibələr, böhranlar, qarşıdurmalar, inqilablar fonunda meydana gələn digər gərginliklər; -təbii fəlakətlərdən, fövqəladə vəziyyətlərdən meydana gələn əsaslar; Sabitlik və sülh vəziyyətləri –vərdiş olunmuş və demək olar ki, hər bir şəxsin bu və ya da digər dərəcədə maraqları təmin olunmuş sabit sistemlər; -yeni sistemlərə keçidlərlə xarakterizə olunan xaotik vəziyyətlər. 9
isə özündə strukturlaşdırma və destrukturalizasiya proseslərini əks etdirir. Ümumiyyətlə, inkişaf prosesləri, eləcə də tənəzzül prosesləri özündə siyasətin psixi hallarını yaradır.
Hər bir hərəkət edən subyekt özündə psixi xüsusiyyətləri cəmləşdirir. Hərəkət edənin maraqları, mənafe və məqsədləri onun xarakterinin müəyyən olunmasında mühüm rol oynayır. Beynəlxalq münasibətlərin xarakteri başlıca olaraq onun vəziyyəti ilə obrazlanır. Hərəkətlərdən meydana gələn təsir siqnal qəbuledicidə xarakterin formalaşmasına təsirlər edir.
Beynəlxalq münasibətlərin psixi xüsusiyyətləri bu münasibətlərin müxtəlif səviyyələrlə qurulmasında iştirak edən subyektlərin qarşılıqlı əlaqə vəziyyətləri və hallarını nəzərdə tutur. Beynəlxalq münasibətlərdə dövlətlərin güclərinə görə təsnif olunması və dövlətlərin iştirak imkanları beynəlxalq münasibətlərin psixoloji əsaslarının meydana gəlməsinin əsasında dayanır. Beynəlxalq münasibətlərin xarakteri münasibətləri özündə ehtiva edən vəziyyətlərdən yaranır. Xarakteri hərəkətlər və onların sahələri və miqyasları meydana gətirir. Beynəlxalq münasibətlərin xarakteri münasibətlərdə iştirak edən subyektlərin güclərinə də bağlı olur. Hər bir subyektin hərəkət xüsusiyyəti münasibətlərin və əlaqələrin tərzini ifadə edir. Münasibətlərin xarakteri əlaqələrin və münasibətlərin nəticələrindən meydana gəlir. Beynəlxalq münasibətlərin xarakteri dövlətlərin daxillərində subyektlərin fəaliyyətinə də təsirlər edir. Beynəlxalq münasibətlər sistemi öz- özlüyündə vahid tərkib və bütöv olaraq ümumi xarakterin formalaşmasına səbəb olur. Bu beynəlxalq münasibətlərin ümumi mühitini meydana gətirir. Beynəlxalq münasibətlərin xarakteri beynəlxalq davranış kodekslərini yaradır. Bu da özlüyündə beynəlxalq münasibətlərdə etik qaydaları formalaşdırır. Beynəlxalq münasibətlərin xarakterini bu münasibətlərdə və əlaqələrdə iştirak edən subyektlərin istifadə vasitələri də yaradır. Subyektlərin hərəkətləri və bu hərəkətləri şərtləndirən amillər, zərurət, vasitələr məhz beynəlxalq münasibətlərin xarakterini özündə ehtiva edir. Beynəlxalq münasibətlərin xarakterini mövcud normalar və normalar əməl etmək halları və səviyyəsi də meydana gətirir. Bu baxımdan da normalara hörmət qoyan, əməlləri ilə düzgün mövqedə olan dövlətlər və normalara hörmət qoymayan dövlətlər qrupu formalaşır. Beynəlxalq hüququn və adət qaydalarının yaranması elə və onlara hörmət qoyulması özündə beynəlxalq münasibətlərin psixi vəziyyətinin formalaşmasına səbəb olur. Beynəlxalq hüquqa əməl özü beynəlxalq münasibətlərin psixi əsaslarını meydana gətirir.
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|