Elşən Misir oğlu Nəsibov
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- -Türkiyənın yaşayış tərzinin (buna sosial psixika da demək olar) Avropadan fərqli olması;
- -Etno-türklərin Avropada yayılması-Almaniyada tək üç milyon nəfər türk yaşayır ki, bu da Almaniya üçün sosial təzyiq metodu ola bilər;
- “Xokkey ağacı
- Avropanın Türkiyədən istəyi budur –iki dünya arasında oyunçu bizik, sən yerində otur.
- Dünyanın gələcək enerji potensialı mərkəzləri (Türkiyə və İran)
84
Avropadan fərqli olması; -Türkiyənin radikal islam sərhədlərində yerləşməsi və Avropanın bundan ehtiyat etməsi; -Etno-türklərin Avropada yayılması-Almaniyada tək üç milyon nəfər türk yaşayır ki, bu da Almaniya üçün sosial təzyiq metodu ola bilər; -Türkiyənin hüquq-məhkəmə sistemi; -Avropanın mədəniyyət standartlarına cavab verməyən sivil yaşayış sistemi -Türkiyənin şərq vilayətlərində hələ orta əsrlərin yaşam tərzi qalmaqdadır və s. Avropanın Türkiyədən istəyi budur-sən, öz göstəricilərinə görə yerində otur. Makro və kölgədə olan, bu baxımdan hər kəs üçün bəlli olmayan səbəb Bu səbəb daha çox dünyalar arasında olan rəqabətin nəticələrini şərtləndirən vasitələrdir. Eləcə də böyük oyunların vasitələridir. Bir qədər öncə qeyd etdiyimiz kimi Avropanın Rusiya və Türkiyəyə münasibətdə bir “Xokkey ağacı ”, yaxud da “Qolf ağacı” formasını alan siyasəti mövcuddur. Bu o deməkdir ki, mikro və orta –real səbəblərdən də irəli gələrək, onlar da baza olaraq, Almaniya və Fransa Rusiya və Türkiyəni eyni “Günəş sistemi”ndə görmək istəyirlər. Ağacların əyri ucları onları bir yerdə yığılan göstərir. Bunun da əsas səbəbi məhz İngilis və Slavyan dünyalarına görədir. Almaniya və Fransa çalışır ki, Türkiyəni Avropa İttifaqına yaxın buraxmasınlar, onu həm ortada haçalanmış mövqedə qoysunlar, zəif vəziyyətdə saxlasınlar, həm də Rusiya tərəfə yönləndirsinlər. Rusiyanın güclü olmasından irəli gələrək, özləri (Almaniya və Fransa) Slavyan və İngilis dünyaları arasında bufer zona, aralıq güc mərkəzi rolunu oynasınlar. Avropanın Türkiyədən istəyi budur –iki
Həqiqətdə qəbul etmək lazımdır ki, ABŞ və Böyük Britaniya özlərinin Rusiya əleyhinə olan siyasətlərinə görə Türkiyəni NATO-da və Avropa İttifaqında görmək istəyirlər. İngilis şahzadəsi Çarlzın 2015-ci ilin aprel ayında Türkiyədə “Çanaqqala” zəfərinin 100-cü ildönümü tədbirində iştirak etməsi də Türkiyə ilə ingilis dünyası arasındakı yaxınlıq siyasətinə sübut ola bilər. Lakin Almaniya və Fransa Avropa İttifaqına üzvlüyə razı ola bilməz. Türkiyənin Avropa İttifaqında olması İngilislər üçün bu quruma cənub cinahdan təzyiq subyekti rolunu oynamağa imkan verər, həm də Rusiya ilə yaxınlaşmanın qarşısını alar. Türkiyənin Avropa İttifaqında olmasının Ermənistan üçün nəticələri Türkiyə Avropa İttifaqında olarsa, Rusiya Cənubi Qafqazda daha da güclənəcək və xüsusilə, Ermənistanda iqtisadi rıçaqlarını bərkidəcək. Bu
85
aspektdən Ermənistan iqtisadiyyatı daha da təsirli (təzyiq altında qalan) iqtisadiyyat forması alacaq. Əgər Türkiyə Avropa İttifaqında deyil, əks halda Rusiya ilə iqtisadi ittifaqa daxil olarsa, onda Ermənistan regionda qazanacaq. Çünki Rusiya –Türkiyə İttifaqı Ermənistanı və Cənubi Qafqazı öz ağuşuna götürəcək. Bu məsələdə də Ermənistanın regionda asılılığı Türkiyə və Rusiyada qalsa da Ermənistan region hesabına inkişaf edəcək
(Türkiyə və İran) Məlumdur ki, enerji amilinə mütləq və nisbi olmaqla şərti olaraq, xəyali koordinatlar üzrə iki tərəfdən (ya sağ və soldan, ya da aşağıdan və yuxarıdan) baxmaq olur. Enerji kəmiyyəti məkan tutumu və elementlər, zərrəciklər arasında olan məsafə amilinə görə müəyyən olunur. Bu baxımdan da müəyyən hədlər daxilində, dövlətlər və cəmiyyətlər daxilində enerji azlığı və enerji çoxluğu müqayisə edilir. Bir dövlətdə enerji çox, digərində az ola bilir. Bu, həm də dövlətin gücünü əks etdirən kriteriyaların mövcudluğundan asılıdır. Əhali, ərazi, geosiyasi və coğrafi-tranzit mövqe, siyasi sistem, əhalinin mədəni səviyyəsi, iqtisadi sistem, bu sistemi təmin edən resurslar, təbii resurslar, əmək resursları, əmək ehtiyatlarından maksimum səviyyədə istifadə, istehsalat və xidmət resursları, əhalinin təminat səviyyəsi, sağlamlıq səviyyəsi, idarəetmənin əsasları, idarəçilik rejimləri, ümumiyyətlə, dövlətçiliyin yüksək səviyyəsi, təkiml forması və sabit cəmiyyətlər və digər amillər dövlətin gücünü, xalqın dövlətə bağlılıq səviyyəsini əks etdirir. Güclü dövlət o zaman özünü təsdiq etmiş olur ki, onun daxilində enerji nisbətən taraz olaraq paylanmış vəziyyətdə olur. İnkişaf proseslərində lazımi resurslar iştirak edir. İnsanların enerjili olmalarında təbiət amilini unutmaq olmaz. Belə qəbul etmək olar ki, əlverişli iqlim şəraitində yaşayan insanlar təbii enerjili olurlar. Onlar aktiv fəaliyyət formalarını daha çox qəbul edirlər. Çünki təbiətdən nisbətən böyük kütləyə malik olan zərrəciklər axınını qəbul edirlər. Cəmiyyətlərin əsas problemləri (xüsusilə, Şərq cəmiyyətlərinin) bu enerji mübadilələrini əsasən qeyri-rasional formada həyata keçirməkdən ibarət olur. Hər kəs ümumi enerji müsətvisində lazımi səviyyədə iştirak edə bilmir. Bunun qarşısı müxtəlif yollarla (qaydalarla, qadağalarla, yəni yasaqlarla) alınır. Bu baxımdan da xaotizm və infantillik, qüsurluluq, qeyri-taraz sistemlilik meydana gəlir. Qüsurluluq subyektin sistemə olan nisbətinin pozulmasından meydana gələn vəziyyətə çavrilir. Kasıb və qeyri-taraz cəmiyyətlərdə başlıca olaraq insanlar öz potensiallarını sərf etmək üçün azad məkanlar axtarırlar. Daha doğrusu, enerjiləri çatmır və fəaliyyətləri passiv olur. Enerji əldə etmək üçün məkanlar axtarırlar. Cəmiyyətin və dövlətin resurs çatışmazlığı, bir çox məkanlarda qeyri-taraz strukturu bu addımların atılmasına imkan vermir. Bir sözlə, dövlət və cəmiyyət öz yığılmış potensialını düzgün istifadə edə bilmir və
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|