Ənvər Çingizoğlu ŞUŞA ŞƏHƏRİ
|
Sərxan Xanlar oğllu 1917-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Sərxan İmanovun həyat salnaməsi ilə bağlı Maarif Teymur yazı hazırlayıb. Həmin yazıdan: “Sərxan Xanlar oglu İmanovun ailəsi də qaçqınlığı məcburi hesab edərək Bakıya köçdü. Sovet ilinin, quruluşunun 4-cü ili idi. Sərxanın 7 yaşı təzəcə tamam olmuşdu. Ermənilərdən yaxa qurtarmaq üçün İmanovlar ailəsi sovet quruluşunda ilk qaçqınlardan oldu... Bakıya gələn Sərxan ilkin olaraq fəhlə fakültəsində ilk təhsilini alır, sonra isə o, keçmiş Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə - profilaktika fakültəsində daxil olur. Bu illərdə (1930-1940) həm də sovet hakimiyyətinin repressiya prinsipləri də tüğyan edirdi. Gənc Sərxan bu faciələri görərək sükutla hər şeyi qarşılayırdı. Siyasət baş alıb gedəndə, kövrək qəlbli Sərxan da susurdu. 1936-cı ildə Tibb İnstitutuna qəbul olan Sərxan 1941-ci ilə qədər təhsil aldığı fakültədə komsomol komitəsinin katibi olduğundan sovetə inanırdı və təhsilini uğurla davam etdirirdi. Nəhayət, o, 1941-ci ildə ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vuru. Elə bu ildə də İkinci Dünya müharibəsi başlayır. Sərxan İmanov ali təhsilli həkim kimi, könüllü olaraq birincilər sırasında cəbhəyə yola düçür. Müharibənin ilk illərində yaralanır və arxa cəbhəyə göndərilir. Cəbhədə yaralanan soydaşlarımıza arxa cəbhədə vicdanla xidmət edir. Həkimlik onun “kəbinli arvadı”, ədəbiyyat isə onun məşuqəsi olur. Sərxan müəllim hələ o illərdə yaralıları bəzən ədəbiyyatdan öyrənən təsirli misralarla müalicə edir. Tanınmış yaradıcı ziyalılanmızla yaxından əlaqə saxlayır. Klassiklərimizin yaradıcılığından təsiredici şeirləri öyrənir. S. Vurğun, S. Rüstəm, P. Qasımov, N. Hikmət, H. Mehdi və başqaları ilə əlaqə saxlayır. Bir neçə il Mərdəkan sanatoriyasında şöbə müdiri, baş həkim, 122 vəzifəsində çalışır. Müxtəlif xarakterli insanlarla görüşür. Dəqiq müalicəsi ilə hamının hörmətini qazanan Sərxan həkimə ixtisaslı kadr kimi 1960-1963-cü illərdə Bakı şəhər səhiyyə şöbəsinə rəhbərlik etmək tapşırılr. Sonrakı illərdə isə Respublika Həmkarlar ittifaqı kurortlar idarəsi üzrə Azərbaycan Respublikası Şurasının sədri olmuşdur. Cəmi 51 il ömür sürən Sərxan həkim respublikamızda kurort işi quruculuğunun inkişafında silinməz iz qoymuşdur. Mərdəkan kurortundan bəhs edən ilkin olaraq elmi əsər yazaraq, tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsi adını alır. Tibb üzrə tanınmış mütəxəssislərin dərin hörmətini qazanan Sərxan həkim sonralar bir neçə dəfə Bakı Şəhər Sovetinin deputatı seçilmişdir. Bir sıra hökümət mükafatlarına layiq görülmüşdür. Təvazökar insan, vicdanlı həkim kimi özünə və tabeliyindəki kadrlara son dərəcə tələbkar olmuş, həm də onların sosial qayğılarına yaxından kömək etmişdir. Səmimiyyəti tələbkarlığı, qayğısı ilə birləşərək ona əsl “vətəndaş - insan həkim” ləqəbi verilmişdi. Son dərəcə sadə insan olmuş Sərxan həkim özünün həyat yoldaşı həkim Reyhan xanımla birlikdə xəstələrə həmişə inam, iradə və etdikləri müalicə ilə uzun yaşam illəri bəxş etmişdilər. Bakının və respublikamızın əksəriyyəri onları tanıyır, sevir və insanıi qayğılarına hörmət edirdilər. Sərxan müəllimə, həkimə müraciət edənlərdən bəziləri onun əsil ziyalı olduğunu təsdiq edərdilər. Sərxan həkim həmişə özünün imkanlarını götür-qoy etdikdən sonra heç kimə rədd cavabı vermirdi, insanlarla ünsiyyət, səmimiyyət yaratmaqla həm Tibb Nazirliyinin, həm də ictimai-siyasi xadimlərin hörmətini qazanmışdı. 1917-ci ildə, ilk müstəqilliyimizə bir il qaldığı zaman Qarabağımızın tacı olan, Xarı Bülbül Vətənində dünyaya göz aşarkən bilmirdi ki, onun doğma ocağı bədnam qonşularının xain fikirlərinə tuş olacaq, ata-baba yurdu, bəşəri şəxsiyyət və sənətkarı olan unudulmaz Üzeyir bəyin Vətəni olan Qarabağ bu gün müvəqqəti olaraq namərd erməni dığalarının ayaqları altında olacaq... Ruhların harayı lap yaxınlarda canlılara iki qat qüvvət verərək erməni ayaqları altında olan doğma yurdumuzu, Şuşanı azad edəcək və o zaman “Şuşa, ay Şuşa” deyərək, yenə də tezliklə 123 İsa bulağına çatacaqlar. Yoxsa bu günlərdə anadan olmasının 90 illiyini xatırlayıərkən ruhların da mübarizəsini unutmamalıyıq. Axı, onun ruhu da bizdən inciyər... Yaxşı təşkilatçı, səhiyyə elminin təcrübi əsaslarla həyata keçirmək səriştəsi də bu gün onu tanıyanların hafizəsindən silinmir. Dinləməyi, danışıq, dialoq aparmağı çox sevər, insanların müalicəsi ilə yanaşı onların sosial qayğılarına da yaxından kömək edərdi. Bu kimi yanaşma Sərxan həkimi yaşam illərində hamının sevimlisinə çevirmişdi. Şuşanın abı-havasını udmuş, beşiyinin başında ata babasının “Qarabağ şikəstəsi”ni dinləmiş Sərxan İmanov böyük Üzeyirlə də yaxın qohum idi. Eyni zamanda muğamlarımızın yanıqlılıqla pərəstişkarı olan Sərxan həkimin qızı, uzun illər onun şəxsi arxivini qoruyan Gülxan İmanova da atasının muğam ifaçılarına rəğbəti və özünün elə muğam ifaçısı olduğunu bizə çatdırır. Həkimin qızı isə indi “Mənim Şuşam” adlı kitabında həm atasının xatirəsinə, həm də vətənpərvər şeirlərinin yazması təsadüfi deyildir. Bu fikirlərdə biz, onun 1941-ci ildə könüllü olaraq Sovet məmləkətinin bizə təbliğ etdiyi “Vətənimizi” Hitler vəhşilərindən qorumağa gedibsə, əgər bu gün sağ olasydı, yəqin ki, Sərxan həkim öz doğma torpağı kimi müvəqqəti olaraq daşnakların havadarları tutulan Şuşaya qələbə inamı kimi gedərdi. Onun şəxsi arxivindəki bəzi sənədlər də bunu sübut edir. Vaxtı ilə Bülbül və Rəşid Behbudovla danışıqlarında, söhbət zamanlarında da Sərxan həkimin əsl vətəndaşı üzə çıxarmış. Elə bu məqamda yenə də Şuşa şəhərində anadan olmuş Ağayev Cəmil İbrahim oğlunun (Abay Dağlı) “Əsir ruhlar” adlı əsəri yadıma düşür. İndi Qarabağımızda, Şuşamızda, Mirzəhəsən məzarlığında ata-babalarımızın əsir ruhları bizi Sərxan həkimin Bakı şəhərindəki 2-ci fəxri xiyabandakı məzarındakı ruhu ilə birləşdirir. Ruhlar ölmür, vaxtı ilə Bülbül, Rəşid bəylə dostluq etmiş Sərxan həkimin ruhları ilə onların ruları ilə Bakıda birləşərək Vətənsevərləri, ocaqsevərli tezliklə Şuşanı daşnaklardan təmizləməyə çağırır. 124 51 il həyat sürdü Sərxan həkim. Az yaşasa da, çox iş gördü və əmməlləri, əsərləri, insanlığı unudulmazlar sırasında özünə yer tapdı. İşində, yaradıcılığında heç vaxt sarmadı. Şüurlu həyatında nə qazandısa, özünə ağlı, zəkası ilə qazandı. Millətinə, xalqına dərin hörməti ilə xidmət etdi. (Maarif Teymur, Təvazökar insan, vicdanlı həkim!.., “Qarabağ”, 15-29 noyabr 2007-ci il, VII 20 (395)). Sərxan Reyhan Qubad qızı Qasımova ilə ailə qurmuşdu. Elxan adlı oglu, Gülxan adlı qızı var. Sərxanın qızı Gülxan 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. APİ-ni (hazırkı APU-nu) bitirib. Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat arxivində çalışırdı. Şairədir. Şeirlərini rus dilində yazır. “Moya Şuşa” adlı kitabı 2007-ci ildə “Adiloğlu” nəşriyyatında çapdan çıxıb. *** Əsədin dördüncü oğlu Cahangir Şuşa Qorxmaz Cahangir oğlu 1941- ci il aprelin 17-də Bakı şəhərində anadan olub. 1958-ci ildə Bakı şəhər 199 saylı orta məktəbi bitirmişdir. 1964-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin İqtisad fakültəsini bitirib, iqtisadçı diplomu almışdır. 1964—1967-ci illərdə Moskva şəhərində SSRİ Elmlər Akademi yasının Mərkəzi iqtisadi-riyaziyyat institunun aspiranturasında təhsil alıb, 1968-ci ildə həmin institutda iqtisad 125 Yüklə Dostları ilə paylaş:
|