39
Bir gövhər əskilsə onun tacından
Müqəssir sayılar bu el, bu oba.
Özün ki, arifsən, nə deyim sənə,
Babacan, mehrimin ucundan mənə
Vermiş Xətib oğlu xeyli bağ-bağat.
Daha o sənindir, halal malındır.
Qoca təccüblə Məhsətiyə baxıb, deyir:
Qoca: Qızım, sən qadınsan, ərsə zalımdır
Məhsəti:Sən Xətib oğlunu sanma zalım ər,
Onun şair qəlbi dünyaya dəyər.
Məhsəti qocaya kisə ilə dolu pul verir və deyir:
Al, kim əsirgəyər səndən varını,
Altı cəngavərin yadigarını
Bu hala salanlar utansın gərək.
Qoca çox kövrəlir və söyləyir:
Qızım, nə incədir səndəki ürək
Şairdir elin də şahı – sultanı.
Qılınc poza bilməz qələm yazanı.
Qoca gedir, Məhsəti dalğın- dalğın qocanın dalınca baxıb,
deyir: Şahların daş-qaşla dolanda tacı,
Çoxalır millətin yoxsulu, acı.
Tamaşanın sonunda iştirakçılar tədbir iştirakçıları ilə
sağollaşıb, səhnədən ayrılırlar. İştirakçılar müdiriyyət
tərəfindən mükafatlandırılır.
Kitabxanalarda yuxarı sinif şagirdlərinin iştirakı ilə “Məhsəti
Gəncəvinin yaradıcılığı müasir gəncliyin gözü ilə” konfrans da
təşkil etmək mümkündür. Konfransdan öncə onun proqramı
tərtib olunmalı, konfransın keçiriləcəyi dəqiq vaxt müəyyən
olunmalıdır. Proqramda konfransda çıxış edəcək qonaqların,
ədəbiyyatşünasların və şagirdlərin adları, onların çıxış
40
edəcəkləri mövzular, tədbirin keçiriləcəyi məkan və zaman qeyd
olunur. Konfrans zamanı Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığına
yaxından bələd olan jurnalist, yazıçı və şairlərin çıxışları
dinlənilir. Oxucu konfransının planını sizə təqdim edirik:
1.Giriş hissə (Məhsəti Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı
haqqında məruzə)
2.Məhsəti
Gəncəvinin yaradıcılığı haqqında kitabxana
rəhbərliyinin, jurnalist, yazıçı və şairlərin çıxışları.
3.Yuxarı sinif şagirdlərindən ibarət olan oxucuların Məhsəti
Gəncəvinin rübailəri ətrafında müzakirələri.
4.Yazıçının əsərlərindən bir neçə parçanın səhnələşdirilməsi.
5. Konfransın yekunu.
Məhsəti Gəncəvinin irsinin təbliği üçün ədəbi-bədii gecələrin
keçirilməsi zəruridir. Gecəni “Rübai ustadı Məhsəti Gəncəvi”
başlığı ilə adlandırmaq olar. Tədbirin ssenarisini sizə təqdim
edirik.
Səhnə şairənin portreti, rübailəri, Məhsəti və Əmir
Əhməd”dastanını əks etdirən şəkillərlə bəzədilir. Səhnənin bir
tərəfi şairə haqqında bir çox şair və yazıçıların yazdığı əsərlərlə,
Məhsəti Gəncəvinin rübailəri, şairə haqqında yazılmış sitatlarla
bəzədilir. Tədbir kitabxana rəhbərliyi tərəfindən açıq elan
olunur. Gecəyə Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığına yaxından
bələd olan tanınmış yazıçılar, tənqidçilər, jurnalistlər dəvət
olunur. Yaxşı olar ki, tədbirə Millət vəkili, yazıçı Rəfael
Hüseynov, Əməkdar mədəniyyət işçisi, şairə Kəmalə Ağayeva
dəvət olunsun.
Aparıcılar səhnəyə çıxırlar.
I aparıcı: Əziz və hörmətli tədbir iştirakçıları. Hər birinizi xoş
gördük. Bu gün bizim bura yığışmaqda məqsədimiz zəngin
ənənələrə malik çoxəsrlik Azərbaycan poeziyasının tanınmış
nümayəndəsi Məhsəti Gəncəvinin yubileyini qeyd etməkdir.
Bildiyimiz kimi Məhsəti Gəncəvinin yaratdığı söz sənəti
41
nümunələri insanı ucaldan yüksək bəşəri duyğular, nikbin ruh və
dərin lirizmlə səciyyələnərək geniş şöhrət tapmış, sonrakı
dövrlərdə bədii zövqün formalaşmasına mühüm təsir
göstərmişdir. Şairənin ədəbi şəxsiyyəti yaradıcı Şərq qadınının
fikir və mənəvi azadığının parlaq təcəssümü kimi Qərb
şərqşünaslarının əsərlərində çox yüksək dəyərləndirilmişdir.
Məhsəti
Gəncəvi
yaradıcılığının
yubileyinin
dövlət
səviyyəsində qeyd olunması haqqında prezidentimiz İlham
Əliyev sərəncam vermiş və bu iş YUNESKO-nun görkəmli
şəxsiyyətlərin və əlamətdar hadisələrin qeyd olunması
proqramına daxil edilmişdir. Məhsəti şeir tariximizdə təcnisi
rübai çərçivəsinə sığışdıran və bu növ şeirin müntəxəbatlara
düşməyə layiq incilərini yaradan geniş nəfəsli sənətkardır.
Məhsəti Gəncəvinin xalq şeiri tərzinə yaxın formalı rübailəri və
öz fəlsəfi mahiyyəti etibarilə dərin məzmunlu şeirləri
Azərbaycan və ümumən Şərq poeziyası tarixində mühüm rol
oynamışdır. Vaxtın sərt küləkləri Məhsətinin şeirlərini və ömür
yolu haqqında bilgiləri ən müxtəlif əlyazmalarının səhifələrində
ölkə-ölkə, şəhər-şəhər yayıb. Məhsəti surəti ədəbiyyatımızın
böyük dövrü, nəsr və şeirimizin bir neçə nəsli üçün məhrəm
görünüb və bu barədə oxunumlu əsərlər də yaradılıb.
Oxucularımız Məhsəti Gəncəvinin rübailərini birinci dəfə Nigar
Rəfibəylinin tərcümələrində görüblər.
Söhbət Nigar Rəfibəylinin tərcümələrindən düşmüşkən, gəlin
oxucularımızın ifasında Məhsəti Gəncəvinin rübailərindən bir
parçaya qulaq asaq.
I Oxucu: Xalqın başında gər olsan da bir tac,
Ağladar səni də bir gün ehtiyac.
Xalqın dərdinə qal, ona yaxın ol,
Qorx o gündən özün olasan möhtac.